Brief regering : Resultaten verkenning Stichting Veldleeuwerik

Nr. 73 BRIEF VAN DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN VOEDSELKWALITEIT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 18 mei 2020

Op 7 oktober 2019 heb ik uw Kamer geïnformeerd (Kamerstuk 35 300 XIV, nr. 8) over het stoppen van Stichting Veldleeuwerik en de verkenning die ik ben gestart
naar de mogelijkheden om inspanningen uit het verleden van de stichting te benutten
en uit te kunnen breiden naar de toekomst. Inmiddels heeft Matthé Elema, die ik heb
aangesteld als verkenner, een rapport aan mij aangeboden1 met aanbevelingen om dit te kunnen realiseren. Middels deze brief informeer ik u
over de conclusies en aanbevelingen uit het rapport van de heer Elema, en de vervolgstappen
die ik voornemens ben te nemen. Hiermee kom ik tegemoet aan de toezegging aan het
lid Lodders dat de Kamer wordt geïnformeerd over Stichting Veldleeuwerik, en aan de
vragen van leden Geurts en Lodders van 13 mei jl. (Aanhangsel Handelingen II 2019/20,
nr. 2805).

In de afgelopen 18 jaar heeft Stichting Veldleeuwerik een belangrijke bijdrage geleverd
aan het stimuleren van duurzame voedselketens door het faciliteren van een kennis-
en educatienetwerk met en door betrokkenen binnen de voedselketen en door het faciliteren
van een geborgde duurzaamheidssystematiek. Bij Stichting Veldleeuwerik waren ruim
300 akkerbouwers aangesloten en een aantal vooral grote ketenpartijen.

Stichting Veldleeuwerik bleek helaas niet meer verder te kunnen, maar er is gezocht
naar manieren om het waardevolle werk van de stichting voort te kunnen zetten.

Om na te gaan hoe de inspanningen van de stichting zo goed mogelijk benut of voortgezet
kunnen worden in de toekomst, heb ik Matthé Elema gevraagd om een verkenning te doen.
De verkenning heeft de volgende onderzoeksvraag meegekregen: Hoe kunnen we de wisselwerking tussen kennis/praktijk in de akkerbouw sterker maken
en hoe kan de erfenis van Veldleeuwerik daarvoor benut worden? Om deze vraag te beantwoorden heeft de verkenner met diverse stakeholders gesproken,
waaronder Veldleeuweriktelers, Vakgroep akkerbouw LTO, Nederlandse Akkerbouw Vakbond
en verschillende (keten)partijen zoals de Rabobank, Suiker Unie en diverse kennisinstellingen.

Resultaten verkenning

Uit het resultaat van de verkenning blijkt een brede waardering voor Stichting Veldleeuwerik,
met name de integrale benadering voor duurzaamheid werd gewaardeerd, evenals de intrinsieke
motivatie van de telers om te verduurzamen. Tegelijkertijd wordt vastgesteld dat het
onvoldoende is gelukt om een meerprijs te verkrijgen voor producten van Veldleeuweriktelers.
Afgelopen jaar zijn veel ketenpartijen afgehaakt. Hieruit blijkt dat de Veldleeuwerik-systematiek
onvoldoende financieel wordt gewaardeerd.

Uit de gesprekken met vrijwel alle stakeholders komt naar voren dat het ondernemersnetwerk
van de Stichting Veldleeuwerik wordt gezien als de activiteit die de meeste meerwaarde
heeft, maar dat de aanpak gemoderniseerd dient te worden om deelname aan het netwerk
interessant te houden.

De belangrijkste aanbeveling uit het rapport is om in een nieuw op te richten praktijknetwerk
een slimme verbinding tot stand te brengen tussen de wens van de Veldleeuweriktelers
om te werken aan duurzaamheid met hun regionale ondernemersgroepen en de wens van
de sector, de overheid en het onderzoek om te komen tot een hoogwaardig praktijknetwerk
van akkerbouwers als onderdeel van de totale kennisinfrastructuur. Dit nieuwe praktijknetwerk
houdt zich bezig met, maar is niet persé beperkt tot, projecten en ontwikkelingen
op het gebied van duurzaamheid. Deze gedachte wordt breed ondersteund door zowel de
georganiseerde primaire akkerbouw, de ketenpartijen, de onderzoeksinstellingen als
de overheid. Tevens ziet een groot deel van de geraadpleegde Veldleeuweriktelers dit
als een kans en een logische stap om de verworvenheden van de Veldleeuwerik-aanpak
in stand te houden. Dit praktijknetwerk zou moeten fungeren in aanvulling op de diverse
ondernemersgroepen die huidige partijen in het veld op dit moment al bieden en staat
ook open voor telers die voorheen niet betrokken waren bij Stichting Veldleeuwerik.

Vervolg

Ik ben voornemens om, zoals in de verkenning wordt aanbevolen, samen met Brancheorganisatie
(BO) Akkerbouw een kwartiermaker aan te stellen, om de organisatie van een hoogwaardig
praktijknetwerk als onderdeel van de kennisinfrastructuur in de akkerbouw verder vorm
te geven. Dit dient te gebeuren in afstemming met het voormalige Veldleeuwerik netwerk.
Ik ben verheugd te kunnen melden dat Matthé Elema bereid is deze rol op zich te nemen.
Omstreeks de zomer zal hij met een plan komen, dat – na accordering door alle partijen –
gedurende 2020/2021 kan worden geïmplementeerd. De opdracht voor deze kwartiermaker
zal in gezamenlijkheid met BO Akkerbouw worden vastgesteld.

Vooruitlopend op dit plan van aanpak hecht ik er groot belang aan om de huidige ondernemersgroepen
van het voormalige Veldleeuwerik netwerk te steunen. Dit in samenwerking met BO Akkerbouw,
voor de periode tot het nieuwe praktijknetwerk operationeel wordt. Ik zal u voor het
zomerreces informeren over de voortgang op dit onderwerp en de verdere ontwikkelingen
over innovatie op het boerenerf.

De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, C.J. Schouten