Brief regering : Geannoteerde agenda informele videoconferentie van de leden van de Raad Buitenlandse Zaken van 15 mei 2020

Nr. 2159
BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 6 mei 2020

Hierbij bied ik u de geannoteerde agenda aan van de informele videoconferentie van
de leden van de Raad Buitenlandse Zaken van 15 mei 2020.

De Minister van Buitenlandse Zaken,
S.A. Blok

GEANNOTEERDE AGENDA INFORMELE VIDEOCONFERENTIE VAN DE LEDEN VAN DE RAAD BUITENLANDSE
ZAKEN VAN 15 MEI 2020

Introductie

Op vrijdag 15 mei vindt er een informele videoconferentie van de leden van de Raad
Buitenlandse Zaken plaats. De Minister van Buitenlandse Zaken is voornemens deel te
nemen aan deze Raad. De Raad zal spreken over de impact van de COVID-19 pandemie op
het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Daarnaast zal onder Current Affairs kort gesproken worden over de internationale respons op de COVID-19 pandemie, de
Turkse proefboringen in de Oostelijke Middellandse Zee en Jemen.

Current Affairs

COVID-19

Hoge Vertegenwoordiger Borrell zal naar verwachting onder Current Affairs kort ingaan op de laatste ontwikkelingen omtrent de internationale respons op de
COVID-19 pandemie. Het kabinet waardeert de samenwerking tussen de verschillende lidstaten
en de Europese instellingen in het kader van de repatriëring van EU-burgers uit derde
landen. Ook op andere gedeelde uitdagingen, als het tegengaan van desinformatie, is
gezamenlijk optrekken essentieel.

Turkse proefboringen

In navolging van de vorige bespreking tijdens de Raad Buitenlandse Zaken (Kamerstuk
21 501-02, nr. 2157) en de Europese Raad van 22 en 23 april jongsleden zal wederom kort worden stilgestaan
bij de Turkse proefboringen in het Oostelijk deel van de Middellandse Zee. De kwestie
trekt opnieuw de aandacht, aangezien Turkije wederom schepen stuurt en zegt de gasboringen
te zullen voortzetten. Naar verwachting zal Cyprus de Raad oproepen solidariteit met
Cyprus uit te spreken, waarbij Nederland steun zal betuigen aan Cyprus bij de oproep
aan Turkije de Cypriotische soevereiniteit te respecteren.

Jemen

Tevens zal de Raad naar verwachting kort stilstaan bij de ontwikkelingen in Jemen.
Ondanks oproepen van de SGVN aan de partijen om mede t.b.v. een gezamenlijke COVID-19
aanpak hun strijd te staken en de aankondiging van een eenzijdige wapenstilstand door
KSA, gaan de gevechten tussen de partijen onverminderd door. De Raad zal zich buigen
over de ondersteuning van VN-gezant Griffiths in zijn inspanningen om overeenstemming
te krijgen t.a.v. recente voorstellen gericht op het bewerkstelligen van een algeheel
staakt-het-vuren, implementatie van vertrouwenwekkende maatregelen en de herstart
van het politieke proces. Deze voorstellen moeten als basis dienen voor toekomstige
besprekingen tussen de regering en de Houthi’s. Nederland zal ervoor blijven pleiten
dat de EU zich eensgezind in blijft zetten voor politieke oplossingen die tot duurzame
stabiliteit in de regio leiden.

Ontwikkelingen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika

Impact van de COVID-19 pandemie op het Midden-Oosten en Noord-Afrika

Bij de vorige vergadering van 22 april richtte de Raad zijn blik op het oosten om
de gevolgen van de COVID-19 pandemie in kaart te brengen. Ditmaal is er onder een
breed agendapunt aandacht voor het Midden-Oosten en Noord-Afrika, waarbij de Raad
ook zal spreken over hoe de EU de regio kan ondersteunen. COVID-19 zet de sociaaleconomische
weerbaarheid van diverse landen in de MENA-regio verder onder druk, met name in de
focuslanden Irak, Libanon en Jordanië, maar ook in een land als Tunesië. Tegelijkertijd
blijven conflicten in Syrië, Jemen en Libië voortduren ondanks oproepen internationale
gemeenschap tot wapenstilstand en hervatting politieke dialoog. Nederland zal zich
met internationale partners blijven inzetten voor stabiliteit en vrede in de regio.

Midden-Oosten Vredesproces (MOVP)

De Raad zal spreken over de ontwikkelingen in Israël en de Palestijnse gebieden. Onderdeel
hiervan is het regeerakkoord tussen Likud en Kahol-Lavan waarin gesproken wordt over
stappen richting annexatie van delen van de Palestijnse gebieden, maar ook de impact
van COVID-19 en de Israëlisch-Palestijnse samenwerking bij de bestrijding ervan. De
Nederlandse inzet is gericht op het aansporen van beide partijen om af te zien van
negatieve stappen die de twee-statenoplossing moeilijker maken, en het stimuleren
van positieve stappen die een terugkeer naar de onderhandelingstafel bevorderen.

Libië

Onder het brede agendapunt over het Midden-Oosten zal naar verwachting ook worden
stilgestaan bij de recente ontwikkelingen in Libië. De humanitaire situatie verslechtert
verder door aanhoudend geweld, de langdurige blokkade van de uitvoer van olie en de
economische gevolgen daarvan. Dit bemoeilijkt ook een adequate bestrijding van het
Covid-19 virus in het land.

Het kabinet is daarnaast verheugd te kunnen meedelen dat de VN Nederland en Zwitserland
heeft aangewezen als co-voorzitters van de Internationaal Humanitair Recht en Mensenrechten
werkgroep van de International Follow-up Committee (IFC). Nederland treedt door deze benoeming tevens toe tot de IFC. De IFC komt voort
uit de op 19 januari jl. in Berlijn georganiseerde internationale conferentie en overziet
de implementatie van de gemaakte afspraken en de vertaling daarvan op de grond. Co-voorzitterschap
van deze werkgroep sluit aan bij de Nederlandse focus op het bevorderen van mensenrechten
en de ontwikkeling van de rechtsstaat in Libië.

Syrië

In de gehele regio zal de stabiliteit onder druk komen te staan, maar de verwachting
is dat de meest fragiele plekken het hardst getroffen zullen worden. Syrië, waar de
economie en de bevolking al ernstig verzwakt zijn door een conflict dat zijn tiende
jaar in gaat, staat verdere instabiliteit en escalatie te wachten. De crisis in Libanon
en de wederzijdse effecten die deze landen op elkaar hebben en ondervinden van COVID-19
zorgen voor een vicieuze cirkel die mogelijk grote gevolgen voor Europa heeft. Nederland
zal ervoor blijven pleiten dat de EU zich eensgezind in blijft zetten voor politieke
oplossingen die tot duurzame stabiliteit in de regio leiden.