Brief regering : Aantallen uitreizigers en terugkeerders in Europa

Nr. 542 BRIEF VAN DE MINISTER VAN JUSTITIE EN VEILIGHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 6 april 2020

Tijdens het Algemeen Overleg (AO) terrorisme op 29 januari jl. heb ik uw Kamer een
brief toegezegd over de aantallen uitreizigers en terugkeerders in Europa (Kamerstuk
29 754, nr. 451). Op 1 november 2019 heb ik uw Kamer een brief doen toekomen waarin ik in algemene
zin in ben gegaan op de aantallen en maatregelen ten aanzien van uitreizigers.1 In deze brief schets ik de Nederlandse situatie en ga ik specifiek in op de actuele
aantallen uitreizigers en terugkeerders in Europa.

Uitreizigers en terugkeerders in Nederland

Op basis van openbare informatie van de AIVD is bekend dat sinds 2013 ongeveer 300
volwassen personen met jihadistische intenties succesvol zijn uitgereisd vanuit Nederland
naar Syrië en Irak. De meeste van hen sloten zich aan bij ISIS. Er zijn ongeveer 60
personen uit terroristisch strijdgebied teruggekeerd naar Nederland. Onder terugkeerders
worden mannen en vrouwen verstaan die zijn uitgereisd naar terroristisch strijdgebied
en die zijn teruggekeerd naar Nederland. Daarnaast zijn er ongeveer 100 personen gesneuveld
bij de strijd. Dit houdt in dat er nog ongeveer 140 volwassen personen met een Nederlandse
link op dit moment uitgereisd zijn.2 3

Uitreizigers en terugkeerders in Europa

De veiligheidsraad van de Verenigde Naties heeft een definitie voor Foreign Terrorist Fighter vastgesteld in resolutie 2178.4 Door lidstaten wordt hier in principe aan vastgehouden. Zoals ook aangegeven in mijn
brief van 1 november 2019 kan het echter voorkomen dat (organisaties binnen) lidstaten
deze definitie anders toepassen, bijvoorbeeld omdat een persoon waarvan de uitreis
op het laatste moment -bijvoorbeeld in Turkije- is voorkomen ook aangeduid wordt als
terugkeerder. Hierdoor zijn cijfers van lidstaten niet volledig vergelijkbaar met
elkaar.

Rekening houdend met deze praktische beperking informeer ik uw Kamer door middel van
onderstaande tabel. Deze bevat een overzicht van aantallen personen die met jihadistische
intenties vanuit Europa zijn uitgereisd naar Syrië of Irak om zich aan te sluiten
bij ISIS op basis van de gegevens uit het onderzoek van de International Centre for
the Study of Radicalisation van juli 2019. Hierin zijn personen die zijn uitgereisd
en zich hebben aangesloten bij Ha'yat Tahrir al-Sham of Al Qaida niet meegenomen.
De cijfers in de tabel voor Nederland wijken onder andere hierdoor af van de bovenstaande
cijfers van de AIVD. Vanuit Europa zijn er sinds 2013 ongeveer 3.600 mannen en 900
vrouwen uitgereisd naar Syrië of Irak om zich aan te sluiten bij ISIS. Van deze groep
uitgereisde personen zijn ongeveer 1100 mannen en 200 vrouwen teruggekeerd. Een deel
van de nog uitgereisde personen is vermoedelijk overleden.5

Tabel 1: Overzicht uitreizigers en terugkeerders in Europa1

Land

Uitreizigers

Terugkeerders

Totaal nog uitgereisde personen

België

602

135

467

Bulgarije

10

0

10

Denemarken

150

72

78

Duitsland

978

374

604

Finland

80

41

39

Frankrijk

1.435

286

1.149

Ierland

28

1

27

IJsland

1

0

1

Italië

127

10

117

Kroatië

5

0

5

Letland

2

0

2

Luxemburg

1

0

1

Nederland

247

55

192

Noorwegen

90

40

50

Oostenrijk

226

93

133

Polen

30

0

30

Portugal

13

2

11

Slovenië

10

2

8

Spanje

191

42

149

Zweden

266

148

118

Totaal

4.492

1.301

3.191

X Noot

1

ICSR July 2019: From Daesh to «Diaspora» II: The Challenges Posed by Women and Minors
After the Fall of the Caliphate

De Minister van Justitie en Veiligheid,
F.B.J. Grapperhaus