Brief regering : Maatregelen politie naar aanleiding van het coronavirus

25 295
Infectieziektenbestrijding

Nr. 943
BRIEF VAN DE MINISTER VAN JUSTITIE EN VEILIGHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 3 april 2020

Aansluitend bij de kabinetsmaatregelen om de fysieke contacten te beperken om de kans
op besmetting met het coronavirus zo klein mogelijk te maken, zijn ook bij de politie
maatregelen genomen om zowel de fysieke contacten met de burgers als de onderlinge
fysieke contacten daar waar mogelijk te beperken. Deze maatregelen dragen bij aan
de inzetbaarheid alsook de bescherming van de politiemedewerkers. Middels deze brief
informeer ik uw Kamer hierover.

Laat ik eerst van deze gelegenheid gebruik maken om mijn grote waardering uit te spreken
voor de wijze waarop hulpverleners in het algemeen en de politie in het bijzonder
omgaan met hun werk in deze bijzondere tijd en de inzet en flexibiliteit die zij daarbij
tonen. Samen met andere hulpverleners spant politie zich dag en nacht in voor onze
veiligheid: zij zetten een stap vooruit, ook in deze lastige tijd. Juist nu het besmettingsgevaar
met het coronavirus zo groot is, vind ik het onbegrijpelijk en volkomen onacceptabel
dat er mensen zijn die agenten of andere hulpverleners in het gezicht hoesten of spugen
of dreigen dit te doen. Dit is niet alleen smerig en beledigend, maar ook nog eens
levensgevaarlijk.

Aanpassing regelgeving

Bezien is hoe we agenten beter kunnen beschermen tegen verdachten die vervoerd moeten
worden of personen met verward gedrag die hulp behoeven. Agenten zitten namelijk met
deze personen in een auto en kunnen opzettelijk hoesten of spugen niet ontwijken.
Zaak is te zorgen dat agenten daarbij minder kans lopen op opzettelijke besmetting
of minder last hebben van dreiging daarvan. Daarom is besloten dat de mogelijkheid
om mondafscherming bij verdachten aan te brengen die vervoerd worden, waar nodig kan
worden ingezet. Om de inzet van de mondafscherming mogelijk te maken moet dit worden
toegevoegd aan de uitrusting van de politie. Dit is ook al voorzien in de stelselherziening
geweldsaanwending politie en geschiedt conform het huidige artikel 16, tweede lid,
van het Besluit bewapening en uitrusting politie. Het is een effectieve maatregel
om politiemedewerkers hun werk veiliger te kunnen laten doen.

Ook heeft mijn departement spoedwetgeving opgesteld, zojuist geaccordeerd door de
ministerraad, om het mogelijk te maken van verdachten gedwongen celmateriaal af te
nemen om zo te testen of zij ook daadwerkelijk met het coronavirus besmet zijn.

Het Openbaar Ministerie (hierna: «OM») heeft een beleidskader vastgesteld op basis
waarvan een lik-op-stuk aanpak geldt voor corona-gerelateerde delicten. Het OM zal
een stevige straf eisen voor mensen die een ander in het gezicht spugen of hoesten.
Dit is in het bijzonder van belang voor alle hulpverleners op straat. Ook heeft het
OM aangekondigd deze zaken in supersnelrecht af te doen. Deze aanpak is al in de praktijk
gebracht.

Andere maatregelen

Voorts is bezien of en in hoeverre de kabinetsmaatregelen nopen tot een tijdelijke
aanpassing van de regelgeving of tot een tijdelijke afwijking daarvan. Dat is bij
veel politiewerkzaamheden niet noodzakelijk. Aangiftes vinden bijvoorbeeld veelal
plaats via de elektronische weg (als het gaat om vermogensdelicten), maar ten aanzien
van de strafbare feiten die voor aangifte een fysieke aanwezigheid vereisen (zoals
zeden) worden op normale wijze, binnen de richtlijnen van het RIVM, opgenomen door
gespecialiseerde rechercheurs.

Een tijdelijke aanpassing in de regelgeving is wel aan de orde bij de toetsing van
politiemedewerkers in het kader van de geweldsbeheersing, de keuring van de combinaties
politiehondgeleider-politiehond, de geoefendheid van de leden van de mobiele eenheden
en bij de zogenoemde korpscheftaken. Hieronder wordt daar in meer detail op ingegaan,
waarbij wordt aangegeven welke aanpassingen of afwijkingen in de regelgeving zullen
worden doorgevoerd.

Geoefendheid politie

Geoefendheid leden mobiele eenheid

De Regeling mobiele eenheid 2007 bepaalt dat de leden van de mobiele eenheid tenminste
40 uur op jaarbasis oefenen, anders zijn zij niet inzetbaar. Deze oefeningen zijn
met het oog op het beperken van de kans op besmetting met het coronavirus opgeschort.
Gelet daarop is het wenselijk om dit jaar af te zien van deze verplichting. Conform
de Regeling mobiele eenheid 2007 heb ik de korpschef toestemming gegeven om in 2020
af te wijken van de verplichting om de leden van de mobiele eenheid dit jaar tenminste
40 uur te laten oefenen. De korpschef heeft mij verzekerd dat wel zoveel als mogelijk
wordt getracht de geoefendheid van de leden van de mobiele eenheden op peil te houden.

Keuring combinatie politiehondgeleider-politiehond

De Regeling politiehonden bepaalt dat de combinatie politiehondgeleider-politiehond
om de twee jaar wordt gekeurd. Bij een voldoende resultaat ontvangen zij een certificaat
dat 2 jaar en drie maanden geldig is. Nu deze keuringen de komende maanden zijn opgeschort,
dreigt voor een aantal combinaties dat hun certificering afloopt en zij als gevolg
daarvan niet meer kunnen worden ingezet. Ik zal de Regeling politiehonden zodanig
aanpassen dat in buitengewone omstandigheden de geldigheidsduur van bestaande certificaten
tijdelijk kan worden verlengd opdat deze combinaties inzetbaar blijven.

Toetsen geweldsbeheersing

De politie heeft de toetsen geweldsbeheersing en aanhoudings- en zelfverdedigingsvaardigheden
opgeschort, omdat fysiek contact hierbij onvermijdelijk is. De opschorting van voorgenoemde
toetsen heeft vooralsnog geen gevolgen voor bevoegdheden en de inzetbaarheid van het
politiepersoneel, omdat de huidige certificeringen geldig zijn tot en met 31 december
2020. Indien de toetsen geweldsbeheersing en aanhoudings- en zelfverdedigingsvaardigheden
voor langere tijd worden opgeschort, zal een toetsingsachterstand ontstaan die waarschijnlijk
niet is in te halen voor het einde van 2020. Het gevolg daarvan is dat mogelijk niet
alle medewerkers tijdig kunnen worden gecertificeerd voor 2021. Indien een dergelijke
toetsingsachterstand dreigt te ontstaan, zal ik in overleg met de politie en de politievakbonden
afspraken maken over de tijdelijke verlenging van de huidige certificeringen door
middel van een tijdelijke aanpassing Regeling toetsing geweldsbeheersing politie (RTGP).

De halfjaarlijkse schietvaardigheidstoetsen binnen de politie kunnen vooralsnog doorgaan
met diverse maatregelen binnen de richtlijnen van het RIVM. Op dit moment is de verwachting
dat de medewerkers die een vuurwapen dragen voor de deadline van 1 juli hun certificering
voor de tweede helft van 2020 kunnen behalen. De certificering voor schietvaardigheid
is alleen geldig in combinatie met de certificeringen voor geweldsbeheersing en aanhoudings-
en zelfverdedigingsvaardigheden. Voor de tweede helft van 2020 is dit geen probleem,
omdat deze certificeringen tot 31 december a.s. geldig zijn. Echter, indien de toetsen
geweldsbeheersing en aanhoudings- en zelfverdedigingsvaardigheden voor langere tijd
worden opgeschort en een niet in te lopen toetsingsachterstand ontstaat, is de tijdelijke
verlenging van deze certificeringen ook noodzakelijk voor de schietvaardigheidscertificering
in de eerste helft 2021, zelfs als de schiettoetsen wel kunnen worden afgenomen.

Indien de richtlijnen van het RIVM wijzigen waardoor het niet langer mogelijk is de
schiettoetsen op een veilige en verantwoorde wijze af te nemen zal ik in overleg met
de politie en de politievakbonden afspraken maken over de tijdelijke verlenging van
de certificeringen voor schietvaardigheid door middel van een tijdelijke aanpassing
van de RTGP. Tevens is in overleg met de politievakbonden en de politie besloten tijdelijk
af te wijken van de volgordelijkheid van bepaalde onderzoeken die is vastgelegd in
de Regeling aanstellingseisen politie 2002. In deze regeling staat dat in het fysiek-motorisch
onderzoek voor het psychologisch onderzoek moet plaatsvinden, en de geneeskundige
keuring voor het betrouwbaarheids- en geschiktheidsonderzoek. De volgordelijkheid
in het werving- en selectieproces is reeds losgelaten om ervoor te zorgen dat de niet-fysieke
elementen van de werving en selectie doorgang kunnen vinden en er geen onnodige vertraging
wordt opgelopen. Op korte termijn zal de Regeling aanstellingseisen hierop worden
aangepast.

Korpscheftaken

Het gaat hierbij in dit kader om het afgeven van jachtakten en wapenverloven en het
verlenen van vergunningen en afgeven van legitimatiebewijzen voor particuliere beveiligingsorganisaties
en particuliere recherchebureaus. Deze werkzaamheden vergen fysiek contact tussen
de politie en de aanvragers en zijn derhalve opgeschort zolang de RIVM-maatregelen
daartoe aanleiding geven.

Jachtakten en vergunningen

Ongeveer 3.000 à 6.000 van de ongeveer 30.000 jachtakten op basis van de Wet natuurbescherming
(Wnb) moeten nog verlengd worden. Daarnaast moeten ook verloven voor wapenbezit (o.a.
voor de schietsport) op basis van de Wet wapens en munitie (Wwm) worden verlengd.
Voor wat betreft de jachtakten en de wapenverloven heb ik de korpschef opgedragen
tot de kabinetsmaatregelen die het fysieke contact beperken besluiten te nemen op
basis van de overige gegevens die in deze afwegingen worden betrokken. De politie
volgt de verlofhouders onverminderd vanuit de politiesystemen en zodra daartoe aanleiding
wordt gevonden zal zij daarop acteren. Het voorgaande heeft tot gevolg dat na de contactbeperkende
maatregelen een inhaalslag door de politie moet worden gemaakt op het terrein van
het afgeven van de nieuwe verloven en aktes voor wat betreft de vereiste fysieke contactmomenten,
omdat dan de elementen die fysiek contact vereisen moeten worden afgelegd. Ik zal
hierover goed in gesprek blijven met de korpschef.

Vergunningen en legitimatiebewijzen beveiligingsorganisaties

Ten slotte moeten ook vergunningen en legitimatiebewijzen van beveiligingsorganisaties
en particuliere recherchebureaus op basis van de Wet particuliere beveiligingsorganisaties
en recherchebureaus (Wpbr) worden verlengd. Ook deze werkzaamheden vergen fysiek contact
tussen de politie en de aanvragers en dat aspect van de werkzaamheden is derhalve
de komende maanden opgeschort. Teneinde de huidige vergunningen en legitimatiebewijzen
tijdelijk te verlengen zal ik de beleidsregels aanpassen.

Bovenstaande maatregelen gelden tot nader order. Ik heb de korpschef hier op 31 maart
2020 over geïnformeerd. Ik zal uw Kamer op de hoogte houden van de ontwikkelingen
hieromtrent.

De Minister van Justitie en Veiligheid,
F.B.J. Grapperhaus