Brief regering : Aliasgebruik om overstappen in Nederland te vereenvoudigen

Nr. 85 BRIEF VAN DE MINISTER VAN FINANCIËN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 2 april 2020

Concurrentie op de markt voor betaalrekeningen en tussen betaaldienstaanbieders kan
worden vergroot als klanten eenvoudiger kunnen overstappen van bankrekening. Een manier
om overstappen te vergemakkelijken is de invoering van nummerportabiliteit, waartoe
de aangehouden motie van de leden Van der Linde (VVD) en Sneller (D66) oproept.1 Uit eerdere onderzoeken2 blijkt dat het technisch complex en kostbaar is om rekeningnummerbehoud (IBAN-portabiliteit)
op nationale (Nederlandse) schaal te realiseren. Een aantal keren heb ik genoemd dat
ik voorstander ben van het invoeren van nummerportabiliteit op Europees niveau.3

Aliasgebruik4 kan een alternatief zijn voor nummerbehoud om overstappen van bank in Nederland te vergemakkelijken. Ik heb uw Kamer toegezegd dat ik
De Nederlandse Bank (DNB) zou vragen om een onderzoek te doen naar de mogelijkheden
van aliasgebruik. Dit onderzoek bied ik u hierbij aan5.

Conclusies DNB-onderzoek

• Het onderzoek laat zien dat de huidige bestaande aliassen, zoals het telefoonnummer
of BSN,6 niet geschikt zijn om te gebruiken als alias in het betalingsverkeer.

• De kosten-batenanalyse7 laat zien dat de maatschappelijke kosten van de invoering van een robuust alias hoger
zullen zijn dan de baten (€ 1.066 miljoen aan kosten, versus € 487 miljoen aan baten).8

• Invoering van aliasgebruik alleen in Nederland zorgt volgens DNB voor een drempel
op de Nederlandse markt voor buitenlandse toetreders, hetgeen concurrentie juist bemoeilijkt.
Een ander nadeel van invoering van aliasgebruik alleen in Nederland is dat naast nationale
wetgeving mogelijk ook Europese wetgeving moet worden aangepast.

• DNB concludeert dat invoering van aliasgebruik alleen in Nederland niet raadzaam is.

• In het onderzoek worden twee mogelijke alternatieven voor het vereenvoudigen van overstappen
genoemd. Het eerste alternatief is om de (reeds bestaande) Overstapservice verder
te verbeteren, zodat deze intensiever gebruikt kan worden. Een tweede alternatief
is om aliasgebruik op Europees niveau in te voeren waarbij het alias mogelijk ook
buiten het betalingsverkeer gebruikt zou kunnen worden.

Vervolgstappen

Het uiteindelijke doel van overstappen is het bevorderen van concurrentie op de markt
voor betaalrekeningen. Dit leidt tot meer keuzemogelijkheden voor consumenten en zakelijke
partijen, lagere kosten en innovatievere vormen van betalen. Ook andere ontwikkelingen
in het betalingsverkeer, zoals instant payments, en nieuwe regelgeving, zoals PSD2,
zorgen op dit moment voor meer concurrentie en innovatie in het betalingsverkeer.
Op basis van de onderzoeksresultaten van DNB lijkt invoering van aliasgebruik alleen
in Nederland helaas geen wenselijke optie om overstappen op de Nederlandse betaalmarkt
te vereenvoudigen. Wel blijf ik mij inzetten om overstappen te vergemakkelijken, door
middel van beide bovengenoemde alternatieven.

Verbeteren en promoten Overstapservice

Volgens DNB kan het gebruik van de Overstapservice onder andere worden gestimuleerd
als verschillende partijen de Overstapservice nog beter onder de aandacht brengen.
Daarnaast zou volgens DNB onder andere de termijn waarin de Overstapservice werkt
verder kunnen worden verlengd en zou het voor klanten realtime inzichtelijk gemaakt kunnen worden welke instanties en incassanten zijn geïnformeerd
over het feit dat de klant is overgestapt. Ik ga in gesprek met banken om afspraken
te maken hoe de Overstapservice de komende jaren verder kan worden verbeterd. Ook
ga ik in het Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer bespreken hoe de verschillende
partijen de Overstapservice nog beter bij consumenten en zakelijke partijen onder
de aandacht kunnen brengen.

Inzet op Europees niveau

De tweede aanbeveling die DNB doet is het invoeren van een alias op Europees niveau
die breder te gebruiken is dan alleen in het betalingsverkeer. Volgens DNB vallen
dan een aantal nadelen die ontstaan bij invoering op alleen nationaal niveau weg.
In vergelijking met invoering van aliasgebruik alleen in Nederland kunnen er schaalvoordelen
ontstaan bij de ontwikkeling, implementatie en het onderhoud van een Europees aliassysteem.
Als de alias ook buiten het betalingsverkeer wordt gebruikt, kan dit volgens DNB de
baten verder vergroten.

De afgelopen jaren heb ik de Europese Commissie gevraagd om de mogelijkheden voor
nummerportabiliteit voor betaalrekeningen op EU-niveau te onderzoeken. De Europese
Commissie onderzoekt dit onderwerp nu in de evaluatie van de betaalrekeningenrichtlijn.9 Zoals ik eerder heb toegezegd kom ik daarom in de komende maanden met een non-paper
waarin ik pleit voor de invoering van nummerportabiliteit op Europees niveau en aliasportabiliteit
als alternatief aandraag.10 Hierin verwerk ik ook de resultaten van het DNB-onderzoek. Ik blijf mij ervoor inzetten
om het belang van de invoering van nummerportabiliteit- en/of aliasportabiliteit voor
betaalrekeningen op Europees niveau onder de aandacht te houden.

Daarnaast heeft de nieuwe Europese Commissie aangegeven te willen werken aan een nieuwe
betalingsverkeerstrategie, om de Europese betaalmarkt verder te verbeteren. Ook is
de Commissie bezig met het opstellen van een Digital Finance Strategy, die zich richt op het verder ontwikkelen van digitale innovaties in financiële dienstverlening.
Hierbij zal betalingsverkeer één van de prominente onderdelen zijn. Ik zet mij ervoor
in om het belang van invoering van nummerportabiliteit- en/of aliasportabiliteit onder
de aandacht te brengen van de Europese Commissie bij het opstellen van deze strategieën.

De Minister van Financiën,
W.B. Hoekstra