Brief regering : Stand van zaken Grensverleggende IT (GrIT) en rapport ADBTopconsult

Nr. 110
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN DEFENSIE

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 18 februari 2020

Het programma Grensverleggende IT (GrIT) bevindt zich momenteel in een heroverwegingstraject.
In het Algemeen Overleg IT van 4 september 2019 gaf ik aan de uitgewerkte scenario’s
op zijn vroegst begin 2020 te kunnen verzenden aan uw Kamer (Kamerstuk 31 125, nr. 107). Hierbij bericht ik u over de stand van zaken daarvan en het vervolg van het programma.
Daarin is tevens toetsing door het Bureau ICT-toetsing (BIT) voorzien. In het kader
van de heroverweging heeft Defensie aan ADBTOPconsult gevraagd advies uit brengen
over de governance van GrIT. Dat rapport en de door Defensie genomen maatregelen bied
ik u hierbij aan1. In datzelfde Algemeen Overleg heb ik ook toegezegd dat Defensie bereid is de stand
van zaken van de uitgewerkte scenario’s toe te lichten in een, vanwege de commerciële
vertrouwelijkheid, besloten technische briefing.

Aanleiding heroverwegingstraject

Het BIT concludeerde in een derde toets over het programma GrIT (brief van 2 juli
2019, Kamerstuk 31 125, nr. 104) dat Defensie nog niet klaar was om tot gunning over te gaan. De hoofdconclusie op
basis van het onderzoek was dat de risico’s van het programma GrIT nog steeds te hoog
waren. Het BIT was van mening dat de aanbevelingen uit de eerdere adviezen onvoldoende
waren opgevolgd en Defensie onvoldoende stuurde op het creëren van waarde voor de
organisatie. Tevens beschikte Defensie niet over de juiste stuurmiddelen om prestaties
van de leverancier af te dwingen. Als antwoord op de stevige conclusies van het BIT
heb ik een pauze ingelast van het programma GrIT en ben ik een heroverwegingstraject
gestart.

Aanpak heroverweging

In het kader van het heroverwegingstraject heeft Defensie twee scenario’s uitgewerkt.
Ten eerste is het scenario uitgewerkt om de aanbevelingen van het BIT te accommoderen
binnen de huidige aanpak van de aanbesteding. Dat betekent dat Defensie sterker stuurt
op het creëren van waarde voor de organisatie, met een nieuwe, flexibele brokkenplanning,
en de juiste stuurmiddelen om prestaties van de leverancier af te dwingen, waaronder
mogelijkheden om nieuwe leveranciers toe te voegen en het contract met de leverancier
op ieder moment te kunnen beëindigen. Ten tweede is een scenario uitgewerkt op basis
van een geheel andere aanpak van het programma en nieuwe aanbestedingen, waarbij Defensie
samen met meerdere marktpartijen, langs de lijnen van lifecycle-management, en meer
geleidelijk, de nieuwe IT-infrastructuur realiseert. Die scenario’s zijn verder uitgewerkt
en door een externe partij gevalideerd de afgelopen tijd.

Daarnaast is het technisch ontwerp (TO) door het externe bureau Gartner gevalideerd.
Uit de validatie blijkt dat het TO voldoet als basis voor de vernieuwing van de IT-infrastructuur.
Ten behoeve van de uitwerking van de scenario’s zijn vervolgens de recente technologische
ontwikkelingen in de markt, binnen de rijksoverheid en krijgsmachten van andere landen
bekeken. Ook is een aantal Chief Information Officers van grote organisaties geconsulteerd.
Dat alles heeft geleid tot een beter inzicht in de mogelijkheden om opvolging te geven
aan de aanbevelingen van de derde BIT-toets en de gesprekken met de overgebleven partij
in de aanbesteding.

Hoe verder?

Defensie laat het aangepaste plan nogmaals extern valideren. Het scenario dat uiteindelijk
de voorkeur krijgt zal de gebruikelijke interne controlemechanismen doorlopen. Dat
betekent onder meer dat de contractdocumenten getoetst worden door de ADR. Daarnaast
laat ik de voornoemde BIT-toets uitvoeren op het uiteindelijke scenario. Zodra het
BIT zijn bevindingen kenbaar maakt zal ik deze, haar appreciatie daarvan en het betreffende
scenario aanbieden aan uw Kamer. Ik verwacht dat ik de resultaten van de BIT-toets
op zijn vroegst kort voor het zomerreces aan uw Kamer kan aanbieden.

Ik streef ernaar de gunning in het derde kwartaal van 2020 af te ronden. Voordat tot
de beoogde gunning wordt overgaan, leg ik de definitieve business case vertrouwelijk
aan uw Kamer voor, zoals ik uw Kamer heb toegezegd in het Algemeen Overleg IT van
13 juni 2018 (Kamerstuk 31 125, nr. 89).

Aanbieding rapport ADBTOPconsult

Bij de start van de heroverweging is de governance aangepast en is het programma direct
onder de SG geplaatst. Daarnaast is, mede in het kader van het heroverwegingstraject,
aan ADBTOPConsult gevraagd om onderzoek te doen naar de governance van het GrIT-programma.
Het doel daarvan was om voor het vervolg lessen te trekken op structuur- en cultuuraspecten.
Het rapport trekt stevige conclusies en geeft een aantal aanbevelingen, met name rond
de governance van het programma, het organiseren van een cultuur van tegenspraak en
de toerusting van de programma-organisatie.

Defensie volgt de aanbevelingen op met de noodzakelijke aanpassingen van de governance
van GrIT. Dit heeft geleid tot een verheldering en versteviging van de checks & balances.
Belangrijke voorbeelden daarvan zijn de eigenstandiger positie van de nieuwe, recent
aangestelde Chief Information Officer, de inrichting van een programmastructuur met
duidelijke kaders en een duidelijker rol voor de Commandant der Strijdkrachten als
gebruikersvertegenwoordiger van de IT-gebruiker. Verder zijn maatregelen genomen ter
bevordering van een cultuur waarin tegengeluid de ruimte krijgt. Ook zullen gesprekken
gevoerd worden met de betrokkenen uit het rapport en is de samenstelling van het programmateam
gewijzigd.

Tot slot: continuïteit IT is geborgd

De IT van Defensie is voor dit moment op haar taak berekend. De continuïteit van de
IT is niet in het geding. Uit onderzoek van Deloitte bleek dat aanvullende maatregelen
nodig waren om de IT te waarborgen in de periode 2020–2022 (Kamerstuk 31 125, nr. 79). Daarom zijn de afgelopen jaren de reguliere (voor lifecycles benodigde) investeringen
gewoon doorgegaan. Daarnaast zijn er belangrijke extra investeringen gedaan om de
continuïteit van de IT te borgen. Op langere termijn is de vernieuwing van de IT-infrastructuur
noodzakelijk om de continuïteit van de IT te waarborgen en randvoorwaardelijk voor
de ambities van Defensie (Kamerstuk 34 919, nr. 1).

Zoals ik uw Kamer heb toegezegd, zal ik u voor het zomerreces informeren over de uitgewerkte
scenario’s en de BIT-toets.

De Staatssecretaris van Defensie,
B. Visser