Brief regering : Toezegging gedaan tijdens het Algemeen Overleg van 6 november 2019 over de risico's van een crisissituatie in de eurozone

Nr. 1645 BRIEF VAN DE MINISTER VAN FINANCIËN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 16 december 2019

Tijdens het Algemeen Overleg «Kabinetsappreciatie van de Voorlichting Raad van State
en Communicatie Europese Commissie inzake de verdieping van de EMU» van 6 november
2019 vroeg het Kamerlid Omtzigt (CDA) om in de Miljoenennota periodiek een analyse
op te nemen waarin de risico's van een crisissituatie in de eurozone worden doorgerekend
met beleidsopties om de risico's zoveel mogelijk te voorkomen en de gevolgen ervan
te mitigeren (Kamerstuk 21 501-20, nr. 1491). Hierop heb ik een brief toegezegd waarin de wijze waarop en de frequentie waarmee
ik de Kamer informeer over systeemrisico’s in de eurozone wordt uiteengezet. Hierbij
ontvangt u deze brief.

Het kabinet heeft meerdere belangrijke lessen uit de crisis getrokken, zoals ook uiteengezet
in de brief «Lessen uit economische crisis» van 19 juli 20191 aan de Eerste Kamer naar aanleiding van motie Postema en de brief aan de Tweede Kamer
«Toekomst van de Economische en Monetaire Unie» van 27 november 2017 (Kamerstuk 21 501-20, nr. 1262). Een belangrijke les was dat economische en financiële risico’s tijdig gesignaleerd
en geadresseerd moeten worden. Er vindt momenteel dan ook een veelvoud aan risicoanalyses
plaats die zowel toezien op specifieke risico’s gerelateerd aan de publieke financiën
van Eurolanden, de financiële sector en het samenspel tussen die twee. Onderstaand
is een niet-uitputtende lijst opgenomen van deze risicoanalyses die jaarlijks plaatsvinden.
Deze risicoanalyses zijn openbaar en worden zowel nationaal als internationaal gebruikt
als input voor beleidsdiscussies die toezien op het voorkomen van het materialiseren
van deze risico’s en het zoveel mogelijk mitigeren van de gevolgen bij materialisatie.

Tabel: overzicht risicorapportages inzake risico’s Eurozone

Auteur

Titel

Toelichting

Europese Commissie

Alert Mechanism Report

Identificeren van belangrijkste macro-economische onevenwichtigheden in EU-lidstaten

Europese Commissie

In Depth Reviews

Diepgaandere analyse voor lidstaten waarvoor onevenwichtigheden zijn geconstateerd

Europese Commissie

Progress Reports

Rapportage inzake de voortgang die lidstaten hebben geboekt op het mitigeren van de
onevenwichtigheden

Europese Commissie

Debt Sutainability Monitor

Toetsing van de houdbaarheid van overheidsfinanciën van lidstaten aan de hand van
verschillende economische scenario’s.

International Monetary Fund (IMF)

Article-IV Euro-Area

Uitgebreide macro-economische analyse van de Eurozone waarin verschillende type risico’s
worden meegenomen

European Systemic Risk Board (ESRB)

Risk Dashboard

Kwantitatieve en kwalitatieve indicaties van risico’s in de Europese financiële sector

De Nederlandsche Bank (DNB)

Overzicht Financiële Stabiliteit

Overzicht van ontwikkelingen die van invloed kunnen zijn op financiële stabiliteit

European Banking Authority (EBA)

EU-wide stress tests for banks

Beoordelen van de weerbaarheid van Europese banken onder verschillende scenario’s

European Central Bank (ECB)

Financial Stability Review

Overzicht van potentiële financiële risico’s in de Eurozone

Centraal Plan Bureau (CPB)

Risicorapportage financiële markten

Overzicht belangrijkste risico’s voor de stabiliteit van het financiële stelsel en
vanuit het financiële stelsel voor de reële economie.

In april 2018 stuurde ik uw Kamer een brief, waarin ik liet zien dat er de afgelopen
jaren belangrijke stappen zijn gezet om de risico’s in de Europese bankensector terug
te dringen.2 In die brief vatte ik samen wat tot nu toe is bereikt en waar ik mij de komende tijd
voor zal inzetten. Ik heb ook toegezegd uw Kamer te zullen voorzien van een update
daarvan. Dit heb ik in augustus 2019 gedaan waarbij ik heb aangegeven uw Kamer jaarlijks
te blijven informeren over de voortgang op risicoreductie binnen de Europese bankenunie
(Kamerstuk 21 501-07, nr. 1619).

Tijdens de Algemene Financiële Beschouwingen (AFB) van 8 (Handelingen II 2017/18,
nr. 19, items 4 en 7) en 9 november 2017(Handelingen II 2017/18, nr. 20, items 4, 6, 8 en 16) heb ik toegezegd uw Kamer jaarlijks te informeren over de risico’s die de Nederlandse
staat loopt in het kader van het monetaire beleid van de ECB. Dit is gebeurd middels
een Kamerbrief in januari 20183 en mei 20194.

Ook in de Miljoenennota is standaard aandacht voor risico’s en er is in de vorige
Miljoenennota een schokproef opgenomen. Een dergelijke analyse geeft een beeld van
de impact van een aantal verschillende schokken op de overheidsfinanciën. Het CPB
werkte hierbij met drie scenario’s: een financiële crisis, een Europese schuldencrisis
en een wereldwijde economische crisis. In 2011 en 2015 heeft het CPB deze risicoanalyse
al eerder uitgevoerd. Op dit moment vinden gesprekken plaats met het CPB over de meest
geschikte vorm en frequentie van de schokproef. Ik zeg toe om bij het scenario «Europese
schuldencrisis» in de eerstvolgende schokproef in te gaan op de risico’s van een crisissituatie
in de Eurozone in den brede, beleidsopties om deze risico’s te voorkomen en de gevolgen
ervan zoveel mogelijk te mitigeren indien de risico’s zich materialiseren.

Ik hoop uw Kamer op deze wijze voldoende te hebben geïnformeerd over de wijze waarop
en de frequentie waarmee risicoanalyses gerelateerd aan de Eurozone plaatsvinden.

De Minister van Financiën,
W.B. Hoekstra