Brief regering : Aanpak plofkraken op geldautomaten

Nr. 591
BRIEF VAN DE MINISTERS VAN JUSTITIE EN VEILIGHEID EN VAN FINANCIËN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 16 december 2019

Met deze brief willen wij uw Kamer informeren over het bestuurlijk overleg dat wij
vandaag hebben gevoerd met banken, Geldmaat,1 De Nederlandsche Bank (DNB), de politie en het Openbaar Ministerie over de problematiek
van het toenemende aantal plokraken op geldautomaten. In dat overleg zijn verdere
afspraken gemaakt om plofkraken tegen te gaan. Hiermee doen wij gestand aan de toezeggingen
van de Minister van Financiën aan het lid Nijboer (PvdA) in het vragenuur van 3 december
2019 om met de sector in overleg te treden over de verdere aanpak van plofkraken.
De banken hebben ons in dat overleg ook gemeld dat zij hebben besloten als tijdelijke
noodmaatregel hun geldautomaten te sluiten tussen 23:00 uur en 07:00 uur met ingang
van vandaag.

Reden voor het overleg is de stijging van het aantal plofkraken in Nederland de afgelopen
maanden. Deze stijging gaat gepaard met een onverantwoorde gevaarzetting voor burgers
omdat gewetenloze daders gebruik maken van extreem zware explosieven. De beschikbaarheid
en bereikbaarheid van contant geld in de samenleving dient op een veilige manier gewaarborgd
te zijn. Met de in het overleg gemaakte afspraken zetten de banken, Geldmaat, DNB,
de politie en het Openbaar Ministerie in op het zoveel als mogelijk voorkomen van
plofkraken op geldautomaten, effectievere heterdaadkracht en het beperken van de enorme
schade waarmee plofkraken nu gepaard gaan. Bij het overleg zijn de volgende afspraken
gemaakt:

1. Waardeloos maken van buit

Geldmaat, de banken en DNB werken aan een duurzame oplossing om geld waardeloos te
maken voor criminelen bij een aanval op een geldautomaat. Wanneer een effectieve oplossing
is gerealiseerd, werken Geldmaat en de banken zo snel mogelijk aan de implementatie
hiervan in het geldautomatenpark in Nederland.

2. Verplaatsing van geldautomaten in gevels van woningen en/of wooncomplexen

De banken en Geldmaat werken samen aan het verplaatsen van geldautomaten die nu zijn
geplaatst in gevels van woningen en wooncomplexen naar andere locaties, daar waar
sprake is van veiligheidsrisico’s voor omwonenden. De banken en Geldmaat doen dit
in overleg met omwonenden, winkeliers en gemeenten op lokaal niveau en in afstemming
met het Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer (MOB).

3. Opsporing en vervolging van daders gaat onverminderd door en publiek-private samenwerking
wordt versterkt

In de afgelopen anderhalf jaar hebben de politie en het Openbaar Ministerie successen
behaald in de opsporing van daders van plofkraken. De opsporing kent nationale coördinatie
en wordt uitgevoerd door diverse themateams. Deze teams werken op nationaal en internationaal
niveau samen om daders op te sporen en te vervolgen. De politie en het Openbaar Ministerie
continueren de inzet op dit fenomeen. We hebben tevens afgesproken om de bestaande
publiek-private samenwerking te intensiveren door werk te maken van toekomstbestendige
convenanten om de informatie-uitwisseling tussen banken, Geldmaat, de politie en het
Openbaar Ministerie te verbeteren.

Tijdelijke noodmaatregel van de banken

Daarnaast hebben de banken besloten om als tijdelijke noodmaatregel al hun geldautomaten
in Nederland tijdelijk te sluiten in de nachtelijke uren.2 Vanaf vandaag stellen zij tijdelijk hun geldautomaten tussen 23:00 uur en 07:00 uur
buiten gebruik om plofkraken te voorkomen. De reeds bestaande beveiligingsmaatregelen
blijven actief. Binnen dit tijdvak vindt minder dan 2% van de opnames uit geldautomaten
plaats.

De toegang tot contant geld is van groot belang, daarom vinden wij het schokkend dat
de banken deze noodmaatregel moeten nemen en dat de samenleving hierdoor hinder ondervindt.
Alle betrokkenen werken aan een snelle invoering van de afgesproken maatregelen, opdat
de tijdelijke sluiting in de nachtelijke uren zo spoedig mogelijk opgeheven kan worden.
De banken bekijken, samen met DNB en politie, eind januari of de nachtsluiting langer
moet worden gehandhaafd. Ondertussen treden zij met gemeenten in overleg over de gevolgen
van deze maatregel en waar uitzonderingen noodzakelijk zijn, waarbij gekeken zal worden
naar veiligheid en bereikbaarheid.

Verder hecht het kabinet ook aan de in het MOB afgesproken 5-kilometernorm. De Minister
van Financiën zal het belang van de toegang tot contant geld blijven monitoren in
samenwerking met het MOB. We hebben het vertrouwen dat we met deze afspraken contant
geld beschikbaar en bereikbaar houden en dat we plofkraken gerichter kunnen aanpakken.

Tot slot merken we op dat de publieke-private samenwerking in de aanpak van plofkraken
op geldautomaten onderdeel is van de werkzaamheden van de Taskforce Overvallen onder
voorzitterschap van burgemeester Aboutaleb. De bovengenoemde extra maatregelen worden
door de Taskforce Overvallen gemonitord.

De Minister van Justitie en Veiligheid,
F.B.J. Grapperhaus

De Minister van Financiën,
W.B. Hoekstra