Brief regering : Opzet onderzoek toereikendheid macrobudget in het licht van de veronderstelde kwaliteit, doelmatigheid besteding en kosten(-toerekening)

Nr. 787 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 18 oktober 2019

Uw Kamer heeft mij verzocht om uitvoerig en onafhankelijk onderzoek1 te laten verrichten naar de vraag of het macrobudget voor het middelbaar beroepsonderwijs,
hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek toereikend is in relatie tot de veronderstelde
kwaliteit en of het macrobudget doelmatig wordt besteed. Aan deze grote vragen is
een onderzoek naar de kosten(toerekening) toegevoegd.

Middels deze brief informeer ik uw Kamer over de voorgenomen onderzoeksopzet. Ik kom
hiermee tegemoet aan de door uw Kamer gevraagde toezending2 van de opzet van het onderzoek dat gevraagd is in de nader gewijzigde motie van het
lid Westerveld c.s., aan de motie van het lid Tielen3 over het meebeslissen door de Kamer over de hoofdvragen van het kostenonderzoek en
aan mijn toezeggingen in het notaoverleg met uw Kamer van 1 juli 2019 over de bekostiging
van het hoger onderwijs en onderzoek. In het onderzoek zal de student-docentratio
per discipline in kaart worden gebracht, zoals uw Kamer bij motie4 van het lid Westerveld c.s. heeft verzocht.

Bijgevoegd bij deze brief treft u de onderzoeksopzet aan5. Ik kan u berichten dat over deze opzet constructief overleg is gevoerd met verschillende
organisaties: de MBO raad, de Vereniging Hogescholen, het Netwerk van Levensbeschouwelijke
Universiteiten, de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra, de VSNU,
het JOB, het ISO en de LSVb.

Doelstellingen van het onderzoek

Met het onderzoek streef ik de volgende doelen na:

1. Het informeren van uw Kamer over de toereikendheid van het macrobudget van middelbaar
beroepsonderwijs en het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek in het licht
van de kwaliteit die instellingen verondersteld worden te leveren, om zo politieke
besluitvorming te faciliteren.

2. Het verzamelen van goede praktijken om de doelmatigheid van de besteding te verbeteren.

3. Het vergroten van het inzicht in de kostenniveaus en -kenmerken van (groepen van)
opleidingen in relatie tot de bekostigingsniveaus van die opleidingen en de instellingen
die de opleidingen verzorgen.

4. Het vergroten van het inzicht van onderwijsinstellingen in de werkelijke kosten en
het kwaliteitsniveau van de door hen verzorgde opleidingen en onderzoek en het mogelijk
maken van het gesprek tussen instellingen en de maatschappij hierover.

5. De periodiek te herhalen herijking van de bekostigingsniveaus van (groepen van) opleidingen
in het mbo, hbo en wo faciliteren.

6. Het leveren van een bijdrage aan inzichten voor de verdere verbetering van de bekostigingsmodellen
in de betrokken sectoren.

In de bijgevoegde onderzoeksopzet zijn deze doelstellingen verder uitgewerkt.

Onafhankelijk en uitvoerig onderzoek

Uw Kamer heeft een onafhankelijk en uitvoerig onderzoek gevraagd. Ik zal hiertoe een
onafhankelijk onderzoeksbureau selecteren. Om de onafhankelijkheid en de kwaliteit
van het onderzoek te bewaken, stel ik een begeleidingscommissie samen uit experts
op het gebied van middelbaar beroepsonderwijs, hoger onderwijs en wetenschappelijk
onderzoek. Leden van de begeleidingscommissie zijn geen huidige bestuurders van onderwijsinstellingen,
koepels of studentenorganisaties.

In dit verband wil ik «onafhankelijk» niet opvatten als losstaand van het onderwijsveld.
Ik heb daarom de studentenorganisaties en de verenigingen van instellingen, vertegenwoordigers
van docenten, werkgevers en de KNAW gevraagd zitting te nemen in een klankbordgroep.
Deze groep zal de begeleidingscommissie periodiek, gevraagd en ongevraagd van informatie
en zienswijzen voorzien.

Verder verwacht ik van het te selecteren onderzoeksbureau een onderzoeksmethode waarin
ruimschoots ruimte is voor de inbreng van de studenten, docenten, onderzoekers, bestuurders
en andere betrokkenen uit de drie sectoren. In de opdracht aan het onderzoeksbureau
wordt opgenomen dat er een hoge mate van transparantie over de gehanteerde methodes
moet zijn. Dit geheel draagt bij aan een onderzoek waarvan de uitkomsten op zoveel
mogelijk draagvlak kunnen rekenen.

Vervolg

Ik wil gezien de ambitieuze planning zo snel mogelijk starten met de selectie van
een onderzoeksbureau. Ik zal het bureau vragen om in elk geval in december 2020 haar
definitieve rapportage over de drie sectoren op te leveren.

De Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap,
I.K. van Engelshoven