Brief regering : Reactie op definitief BIT-advies Realisatie Doelarchitectuur Inning

Nr. 528
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN FINANCIËN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 20 september 2019

Bijgaand ontvangt u het advies van het Bureau ICT-toetsing (BIT) op het project Realisatie
Doelarchitectuur Inning en Betalingsverkeer (I&B) dat ik 14 augustus 2019 van de Staatssecretaris
van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heb mogen ontvangen1.

Hierbij ontvangt u tevens de bestuurlijke reactie op dit advies.

Met de realisatie van de doelarchitectuur Inning en Betalingsverkeer beoogt de Belastingdienst
beheerste vernieuwing van het betreffende applicatielandschap. Het is voor de Belastingdienst
van groot belang dat de in dit landschap voorkomende technische schuld (achterstallig
onderhoud) wordt verminderd. In mijn brief van 28 mei 20192 heb ik uw Kamer hierover uitgebreid geïnformeerd. Dit landschap is met een grote
functionele omvang en honderden gekoppelde applicaties omvangrijk en complex. Het
BIT heeft hierop een onderzoek uitgevoerd en een advies gegeven.

Met waardering heb ik daarvan kennisgenomen en ik onderschrijf het advies. Ik zie
verschillende aanknopingspunten voor verbetering en aan sommige van deze punten wordt
ook al gewerkt. Hierna ga ik nader in op de geformuleerde adviezen.

Kern van het advies

De kern van het advies van het BIT is om alleen vernieuwingen uit te voeren die nu
echt noodzakelijk zijn en die de Belastingdienst aan kan en dat op basis van een goede
onderbouwing en adequate sturing. Tezamen met de vier onderliggende deeladviezen wordt
de Belastingdienst hiermee in staat gesteld zijn omvangrijke en complexe vernieuwingsoperaties
beter uit te voeren. De onderlinge samenhang en afhankelijkheden van de in de adviezen
aangereikte maatregelen, vergen een gedegen plan van aanpak. Dat wordt nu opgesteld.
De voortgangsbewaking vindt vervolgens plaats in de reguliere planning- en controlcyclus.

Hierna ga ik achtereenvolgens in op de vier deeladviezen.

Doe minder tegelijk

Het BIT adviseert om een beperkt aantal prioriteiten te kiezen en daaraan vast te
houden. In lopende en toekomstige prioriteringsprocessen zal ik dit advies nadrukkelijk
ter harte nemen. Dat geldt dus ook voor het onderhavige programma. De Belastingdienst
heeft dit overigens begin 2018 onderkend en daarom sterkere focus aangebracht op het
uitfaseren van ETM3, waardoor andere werkzaamheden zijn getemporiseerd (Stroomlijnen Rood – Blauw). Ik
heb dit eerder aan uw Kamer gemeld4. Onderbouwing van deze (her)prioritering is door een extern uitgevoerde second opinion
bevestigd5.

Het BIT raadt ook aan om vernieuwingen minder afhankelijk van elkaar te maken. De
onderlinge afhankelijkheid bij de vernieuwingsinitiatieven onderken ik. De Belastingdienst
hanteert een beheerste en stapsgewijze aanpak die risico-mitigerend werkt en onderkent
daarbij dat er tijdelijk een complexere situatie kan ontstaan. Maatregelen zijn gericht
op beheersing van die situatie, o.a. door stapsgewijs functionaliteit in productie
te nemen en de periode van dubbel onderhoud waar mogelijk te beperken. Het advies
van het BIT helpt om deze maatregelen te verbeteren en met nieuwe maatregelen de onderlinge
afhankelijkheid te verminderen.

Doe minder: baseer vernieuwing op evolutie in plaats van revolutie

Het BIT adviseert om voor evolutie te kiezen in plaats van voor volledige vervanging
door nieuwbouw; het gaat dan om de beheerste doorontwikkeling van bestaande applicaties.
Het advies is om daartoe de toepassing van de applicatiewaarderingsmethodiek bij te
stellen. Dit advies volg ik op. De toepassing van de huidige hulpmiddelen wordt herzien.

Daarnaast raadt het BIT in dit kader aan om zaaksgewijze verwerking alleen toe te
passen wanneer dat uitdrukkelijk nodig of urgent is. En ook dat het cruciaal is om
dit alleen te doen bij een positieve business case. Zeer recent heeft marktonderzoeksbureau
Gartner in opdracht van de Belastingdienst een onderzoek uitgevoerd onderzoek. De
uitkomsten daarvan bevestigen ook dat deze meer genuanceerde afwegingen wenselijk
zijn. Dit kan leiden tot afschaling en herprioritering in het onderhavige programma,
in lijn met het BIT advies. Ook in de eerder genoemde stapsgewijze aanpak zal dit
nadrukkelijker worden toegepast.

Bovendien zal de Belastingdienst na afronding van de huidige fase, gericht op uitfaseren
van ETM, opnieuw de afweging maken of en hoe bestaande inningapplicaties voor de grote
belastingmiddelen vervangen gaan worden. Deze afweging zal onafhankelijk getoetst
worden.

Verstevig de grip op de ontwikkeling

Het BIT biedt in zijn advies een aantal handvatten om onzekerheden bij nieuwe ontwikkelingen
te beperken. Hiervan maak ik graag gebruik om de respectieve processen bij de Belastingdienst
verder te verbeteren. Ik deel de observatie van het BIT dat er onvoldoende aandacht
was voor de performance. De Belastingdienst onderschrijft de noodzaak om performance
als dominant ontwerpaspect te hanteren voor architecturen voor massale transactieverwerking.

Daarnaast investeert de Belastingdienst in adequate testomgevingen en werkt hij aan
verbetering van het testproces. Dit verbetert de representativiteit van performancetesten.

Zorg voor integrale inhoudelijke en financiële sturing op de projecten

Ik onderken de noodzaak om de monitoring van en de integrale financiële sturing op
de realisatie van projecten te verbeteren. De Belastingdienst zet stappen bij het
verder verbeteren van de kwaliteit van de kosten-, verplichtingen- en batenramingen.

Ook de externe audit op het portfolioproces door KPMG en de audit op de IV-organisatie
door EY zullen aanvullend tot voorstellen voor verbetering leiden.

De Staatssecretaris van Financiën,
M. Snel