Brief regering : Gebruik van niet-toegelaten ontsmettingsmiddel - Dutrirock Bedding Powder

Nr. 556
BRIEF VAN DE MINISTER VOOR MEDISCHE ZORG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 12 juli 2019

Mede namens de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en de Staatssecretaris
van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) informeer ik u over een stalontsmettingsmiddel
(genaamd: Dutrirock Bedding Powder) dat is aangetroffen in vleeskuikenstallen. Het
middel werd gepresenteerd als een droogmiddel met als bijkomend voordeel dat het bacteriën
en virussen doodt. In de media gericht op pluimveebedrijven is het middel aangeprezen
als een «wondermiddel» om Salmonella besmettingen te voorkomen.

Bureau Risicobeoordeling van de NVWA geeft aan dat er geen reden voor zorg is over
de volksgezondheid door consumptie van het vlees van de vleeskuikens. Het betreft
echter een niet-toegelaten biocide en mag dus niet worden gebruikt in vleeskuikenstallen.
Na het fipronilincident in 2017 constateer ik dat opnieuw een niet-toegelaten biocide
wordt toegepast in de pluimveehouderij. Dit baart mij zorgen. Het bedrijfsleven is
verantwoordelijk voor de borging van de voedselveiligheid en moet zich ervan bewust
zijn dat door het gebruik van niet-toegelaten middelen risico’s voor de volksgezondheid
kunnen ontstaan.

Ik informeer u over de wijze waarop door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit
(NVWA) in samenwerking met de Inspectie Leefomgeving & Transport (ILT) is ingegrepen
om te voorkomen dat dit niet-toegelaten middel breed gebruikt gaat worden.

Incident

Naar aanleiding van een signaal dat de NVWA ontving over een stalontsmettingsmiddel
dat is geleverd door een dierenarts is een aantal acties ingezet. Het middel bleek
niet in de registers van het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen
en biociden (Ctgb) voor te komen.

Allereerst is door de NVWA de samenstelling van het middel onderzocht. Uit de uitslag
blijkt dat het middel als desinfecterende werkzame stof chloordioxide bevat. Ook heeft
de NVWA monsters genomen van vleeskuikens die in behandelde stallen hebben gezeten
om vast te kunnen stellen of residuen (perchloraat en chloraat) van de werkzame stof
zijn aangetroffen. Deze monsters zijn onderzocht door het Wageningen Food Safety Research
Laboratorium (WFSR). De uitslagen van deze onderzoeken zijn op 29 juni 2019 beschikbaar
gekomen en wezen uit dat in het vlees en de lever van de vleeskuikens geen residuen
afkomstig van het middel Dutrirock zijn aangetroffen.

Ook heeft het WFSR het middel onderzocht op de aanwezigheid van dioxine en zware metalen.
Er is dioxine, lood, cadmium en arseen aangetroffen in het middel. Bij vervolgonderzoek
van het vlees en de levers (van de vleeskuikens) zijn deze stoffen hierin niet of
ruim onder het wettelijk maximumgehalte aangetoond.

Bureau Risicobeoordeling van de NVWA heeft een inschatting gemaakt van eventuele risico’s
voor volksgezondheid. Bureau geeft aan dat er geen reden voor zorg is over de volksgezondheid
door de consumptie van producten van de vleeskuikens. Zij signaleert wel dat het mogelijk
is dat onder bepaalde condities bij toepassing van het middel chloorgas kan ontstaan.
Dit kan inhalatoire problemen veroorzaken. Vanwege eventuele risico’s voor de gezondheid
van werknemers hebben we deze informatie ook ter hand gesteld aan de Inspectie SZW.

De ILT heeft, als verantwoordelijke voor het toezicht in de handelsketen van biociden
voor professioneel gebruik, afspraken gemaakt met de NVWA over de handhaving in het
kader van de biocidenwetgeving. De ILT heeft ervoor gezorgd dat dit middel uit de
handel is gehaald en legt de benodigde sancties op.

Ook heeft de ILT geconstateerd dat het middel is geleverd aan bedrijven in andere
lidstaten. De ILT heeft de toezichthouders in de andere lidstaten hierover geïnformeerd.
De NVWA heeft dit ook gedaan via haar eigen netwerken met collega-toezichthouders.

De ILT heeft de namen van de Nederlandse bedrijven die het middel hebben gebruikt
aan de NVWA doorgegeven. Eén van de bedrijven bleek een handelaar. Deze heeft het
middel verkocht aan twee bedrijven, waarvan één in het buitenland. Het gaat op dit
moment om 26 vleeskuikenbedrijven. Dertien van deze bedrijven hebben het middel niet
bij het huidige koppel vleeskuikens gebruikt, bij deze bedrijven worden nu geen verdere
acties met betrekking tot de vleeskuikens ingezet. Dertien bedrijven hebben het middel
wel bij het zittende koppel vleeskuikens toegepast.

Slachthuizen mochten vlees afkomstig van betrokken bedrijven pas verhandelen nadat
was aangetoond dat er geen residuen van Dutrirock in het vlees en de levers van de
vleeskuikens zat. Inmiddels is door de NVWA vastgesteld dat er geen residuen van Dutrirock
in het vlees en de levers zijn aangetoond. Wel moeten de kippen van de betrokken bedrijven
extra worden getest op Salmonella, omdat Dutrirock van invloed kan zijn op de Salmonella
uitslagen van een stal.

De ILT en de NVWA blijven alert op de mogelijkheid dat nog andere bedrijven dit middel
hebben afgenomen. In dat geval volgt nader onderzoek bij de betrokken bedrijven.

De NVWA zal bij alle bedrijven waar overtredingen zijn vastgesteld doordat het middel
is aangetroffen en dit op enig moment is gebruikt de benodigde maatregelen nemen.

Tenslotte

Dit incident laat zien dat de naleving van voedselveiligheidswetgeving niet vanzelfsprekend
is. De NVWA heeft op 28 juni 2019 vertegenwoordigers van de betrokken pluimveesector
dan ook aangesproken op hun verantwoordelijkheid. Alhoewel dit incident in omvang
niet te vergelijken met het fipronilincident en gelukkig niet tot risico’s voor de
volksgezondheid leidt, laat dit wederom zien dat aandacht van betrokken sectoren en
hun bedrijven voor de voedselveiligheid van groot belang is. Eens te meer onderstreept
dit het belang van de acties die de Minister van LNV en ik hebben ingezet om ervoor
te zorgen dat de sectoren er alles aan doen om de voedselveiligheid te borgen1.

De Minister voor Medische Zorg,
B.J. Bruins