Brief regering : Reactie op verzoek commissie over de petitie van FNV Zorg en Welzijn Betere inzake vergoeding van wachtdiensten in de kraamzorg alsmede reactie op artikel Zorgvisie.nl d.d. 17 juni 2019 "Kraamzorg zit vast in vicieuze cirkel"

Nr. 366
BRIEF VAN DE MINISTER VOOR MEDISCHE ZORG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 1 juli 2019

U heeft mij gevraagd te reageren op de petitie die u in ontvangst heeft genomen van
FNV Zorg en Welzijn «Beter vergoeding van wachtdiensten in de kraamzorg». Daarnaast
vraagt u een reactie op het artikel verschenen in Zorgvisie «Kraamzorg zit vast in
vicieuze cirkel». De onderwerpen genoemd in de stukken zijn mij bekend. Ik kan me
goed voorstellen dat deze berichten onrust met zich meebrengen. Ik heb hierover ook
gesproken met de sector.

Ik zal in deze brief een inhoudelijke reactie geven op beide stukken en zal ook aangeven
welke acties op dit moment al zijn of worden ingezet.

Petitie FNV en artikel Zorgvisie

Ruim 6.000 mensen hebben de petitie van de FNV voor betere vergoeding van de wachtdiensten
in de kraamzorg ondertekend. Hiermee geeft een groot deel van de kraamverzorgenden
aan bezorgd te zijn. Het gaat om zorgen over de werkdruk en zorgen over de beloning.

Met deze petitie wordt de nadruk gelegd op de roostering en het aantal uren – de betaling
ervan – van de wachtdiensten. Met de beantwoording van de Kamervragen van het lid
Ploumen (PvdA) op 3 april heb ik u reeds een reactie doen toekomen.1 De petitie zelf heb ik op 13 maart, als onderdeel van een gesprek met de FNV en een
groep kraamverzorgenden, in ontvangst genomen.

In het artikel verschenen in Zorgvisie geeft de brancheorganisatie van de kraamzorg,
Bo geboortezorg, aan dat uit een eigen onderzoek is gebleken dat de financiële situatie
van de onderzochte kraamzorgbureau ‘s niet rooskleurig is. In het artikel wordt een
aantal thema’s genoemd dat samenhangt met punten genoemd in de petitie van de FNV:
het opleiden van personeel, tarieven die niet toereikend zijn en de uitwisseling van
gegevens.

Wachtdiensten

Wachtdiensten zijn onderdeel van het werk van kraamverzorgenden. Het laat zich immers
lastig voorspellen wanneer een baby precies geboren gaat worden. Je moet – als dit
nodig is – als kraamverzorgende bovendien snel ter plaatse kunnen zijn. Dat betekent
ook dat kraamverzorgenden tijdens wachtdiensten in de buurt moeten zijn van de werklocatie.
Dit is waar, volgens de indieners van de petitie, de schoen wringt. Ze geven daarbij
aan dat wachtdiensten lang kunnen duren, en deels vergoed worden.

De vergoeding van de wachtdiensten is al langer een vraagstuk voor de sector en was
– naast een loonsverhoging – onderdeel van de huidige cao voor de geboortezorg. Toen
hebben werkgevers en werknemers afgesproken verder onderzoek te doen naar de vraag
hoe de wachtdienstregeling beter ingevuld kan worden, waardoor deze beter aansluit
bij de kraamzorg en de balans tussen werk en privé. Momenteel voert de branchevereniging
Bo Geboortezorg dit onderzoek samen met de vakbonden uit. Dit jaar nog zullen de werkgevers
en de vakbonden starten met de onderhandelingen voor een cao vanaf 2020.

Tarieven

De kraamverzorgenden geven met de petitie ook aan dat ze de maximum tarieven voor
de kraamzorg te laag te vinden. Bo geboortezorg sluit zich hierbij aan zoals ook blijkt
uit het artikel uit Zorgvisie. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) (die de taak heeft
om redelijkerwijs kostendekkende tarieven en prestatiebeschrijvingen vast te stellen)
heeft aangegeven een kostenonderzoek kraamzorg uit te zullen gaan voeren. De NZa betrekt
het veld bij de vormgeving en uitvoering van het onderzoek en informeert het veld
over de eventueel daaruit voortvloeiende tariefherijking. Ook kijkt de NZa daarin
naar de opzet en de resultaten van het door Bo geboortezorg uitgevoerde kostenonderzoek.
Op dit moment is de NZa al in gesprek met de veldpartijen ter voorbereiding op het
kostenonderzoek. Als uit het kostenonderzoek blijkt dat de tarieven kraamzorg herijkt
moeten worden dan worden de nieuwe tarieven voor 1 juli 2020 vastgesteld. De tarieven
kraamzorg gaan dan gelden per 1 januari 2021. Verder wil ik nog aangeven dat de beleidsregel
de mogelijkheid biedt van een max-max tarief.2

Personeel

In het artikel in Zorgvisie en petitie FNV wordt aangegeven dat er capaciteitsproblemen
bestaan. De krappe arbeidsmarkt geldt niet alleen voor de kraamzorg, maar in de gehele
zorgsector is het moeilijk om voldoende personeel te vinden. Daarom is van belang
om ervoor te zorgen dat zorgmedewerkers, inclusief kraamverzorgenden, ook in de zorg
willen blijven werken. Dit is veel meer dan een financieel vraagstuk. Het gaat ook
over goed werkgeverschap. Daar werk ik aan samen met de Minister en Staatssecretaris
van VWS via het Actieprogramma Werken in de Zorg. Over de voortgang van dit programma hebben wij u op 22 mei j.l geïnformeerd3.

Specifiek voor het opleiden van kraamverzorgende brengt Bo geboortezorg via het artikel
in Zorgvisie naar voren dat hiervoor niet voldoende middelen beschikbaar zijn. Het
betreft hier specifiek middelen voor de private opleiding tot kraamverzorgende die
de sector heeft ontwikkeld. Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap bekostigt
de reguliere opleiding tot verzorgende IG met specialisatie kraamzorg. Daarnaast komen
instellingen die voor deze opleiding stageplaatsen aanbieden en realiseren, in aanvulling
daarop in aanmerking voor een vergoeding uit het Stagefonds. Verder investeert VWS,
vanwege de grote arbeidsmarktopgave, extra in het opleiden van zorgprofessionals met
de tijdelijke subsidieregeling Sectorplanplus, als onderdeel van het programma Werken in de Zorg. Iedere werkgever uit de sector zorg en welzijn kan hierop een beroep doen mits ze
zich verbindt aan een regionaal actieplan tegen tekorten op de arbeidsmarkt. Deze
middelen kunnen ook ingezet worden voor brancheopleidingen. Tot slot wil ik wijzen
op de mogelijkheid dat het opleiden van kraamverzorgenden als bespreekpunt terug kan
komen in de contracteergesprekken tussen zorgverzekeraars en kraamzorgorganisaties.
Zorgverzekeraars kunnen hierover in de tarieven afspraken maken met zorgaanbieders.

Gegevensuitwisseling

Bo geboortezorg geeft in het artikel aan dat kraamzorgbureau’s geen digitale middelen
hebben voor het uitwisselen van gegevens. Om de informatie-uitwisseling in het netwerk
van zorgprofessionals en met de zwangere te stimuleren heb ik middelen beschikbaar
gesteld. Vanaf 1 juli 2019 is het voor regio’s mogelijk om hiervoor een subsidie aan
te vragen (Babyconnect). Ik ben me er van bewust dat dit ook een investering vraagt
van de kraamzorg en de andere zorgverleners, zowel incidenteel als structureel. Hier
zal gedurende de looptijd van het programma aandacht voor zijn. Ook gaan we met elkaar
het gesprek aan wat dit structureel betekent om de stappen die gezet zijn te borgen.

Tot slot

Ik herken de genoemde problemen. Daarmee zijn we met de sector aan de slag. In deze
brief noemde in al het kostenonderzoek van de NZa, het Actieprogramma Werken in de Zorg (Kamerstuk 29 282, nr. 303) en het programma Babyconnect. Ik blijf daarnaast samen met de sector aanvullende
maatregelen verkennen om kwalitatief hoge kraamzorg te kunnen borgen.

De Minister voor Medische Zorg,
B.J. Bruins