Brief regering : Geannoteerde agenda Landbouw- en Visserijraad van 18 juni 2019

Nr. 1182
BRIEF VAN DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN VOEDSELKWALITEIT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 6 juni 2019

Met deze brief informeer ik uw Kamer over de volgende zaken:

I. De agenda van de Landbouw- en Visserijraad die op 18 juni aanstaande plaatsvindt in
Luxemburg.

II. Conform toezegging in het AO Behandelvoorbehoud EU-voorstellen voor het Gemeenschappelijk
Landbouwbeleid (GLB) van 4 september 2018 (Kamerstuk 34 965, nr. 4), informeer ik uw Kamer tevens over de stand van zaken rond een aantal aspecten van
het toekomstig GLB.

I. Landbouw en Visserijraad 18 juni

Toekomst GLB

Gedeeltelijke algemene oriëntatie

Het Roemeens voorzitterschap stuurt aan op een gedeeltelijke algemene oriëntatie (GAO)
op de drie GLB-voorstellen. Dat betekent dat er op 18 juni een Raadspositie aan de
Raad voorgelegd zou worden. Deze Raadspositie zou het gehele GLB-pakket omvatten met
uitzondering van de delen die onderdeel zijn van de MFK-onderhandelingen in de Europese
Raad.

Veel lidstaten vinden de tijd echter nog niet rijp voor een gedeeltelijke algemene
oriëntatie, waaronder grote lidstaten als Duitsland, Frankrijk en Spanje. Dat geldt
ook voor Nederland. Mijn inbreng tijdens de Raad zal zich dan ook richten op het benadrukken
van het feit dat het voor Nederland om verschillende redenen niet wenselijk is om
nu al een Raadspositie vast te leggen op de drie voorstelverordeningen. Er is inhoudelijk
immers nog veel onduidelijk en de aanpassingen in de verordeningsteksten komen nog
onvoldoende aan de Nederlandse wensen tegemoet, wat vraagt om meer discussie om de
gezamenlijke positie en inzet te bepalen. Door de samenhang tussen de drie Commissievoorstellen
is een apart besluit op één van deze verordeningen voor Nederland geen optie. Verder
geeft Nederland voorkeur aan een besluit op de GLB-verordeningen na de onderhandelingen
over het Meerjarig Financieel Kader.

Bovendien duurt het naar verwachting nog minstens tot oktober voordat het nieuw Europese
Parlement zijn positie heeft bepaald en klaar is voor de trilogen. Die tijd kan in
ieder geval benut worden om te werken aan betere Raadspositie. Daarom zal ik ervoor
pleiten om in plaats van een gedeeltelijke algemene oriëntatie te werken aan een uitgebreid
voortgangsrapport, net als naar verwachting veel andere lidstaten.

Europees Maritiem, Visserij- en Aquacultuur Fonds (EMVAF)

Gedeeltelijke algemene oriëntatie

Het Roemeens voorzitterschap zal haar compromisvoorstel voor het Europees Maritiem,
Visserij- en Aquacultuur Fonds 2021–2027 (EMVAF) presenteren, waarna de Raad over
dit voorstel zal stemmen.

Dit compromisvoorstel komt tegemoet aan de vereenvoudigingswensen die meermaals door
de lidstaten zijn geuit. Er wordt meer opengelaten aan welke doelen van het Gemeenschappelijk
Visserijbeleid wordt bijgedragen. Ook is expliciet aangegeven aan welke doelen er
geen steun mag worden verleend. Ik ben tevreden over de steunmogelijkheden die worden
geboden om innovaties te stimuleren binnen de sector. Ook ben ik tevreden over voorhanden
koppeling tussen CO2-emissiereductie en de vernieuwing van een motor.

Ik ben van mening dat het toepassingsbereik van het fonds vooral moet liggen bij visserij
en aquacultuur. Ook had ik liever gezien dat de cofinancierings- en steunpercentages
niet hoger zouden zijn gesteld. Nederland, Zweden en Oostenrijk zijn kritisch op enkele
punten van het compromisvoorstel. Het voorstel kan echter op brede steun rekenen vanuit
de lidstaten. De verwachting is dat het voorstel wordt aangenomen.

De Europese Commissie is kritisch over het compromisvoorstel vanwege de vele versoepelingen.
Aangezien de Commissie toeziet op de inzet van de nationale enveloppes door de individuele
programma’s van de lidstaten goed te keuren en de uitvoering hiervan te monitoren,
vertrouw ik erop dat de Europese middelen effectief worden besteed.

Het voorzitterschap komt nog met een definitief compromisvoorstel. Alles afwegende
overweeg ik om dit voorstel te steunen.

Vangstmogelijkheden visserij

Informatie van de Europese Commissie

De Europese Commissie zal tijdens de Raad een mededeling over de vangstmogelijkheden
voor 2020 presenteren. De mededeling zal de toestand van de visbestanden in Europese
wateren en de aanpak in het najaar voor de vaststelling van de vangstmogelijkheden
schetsen. Dit doet de Europese Commissie doorgaans ieder jaar voor aanvang van de
onderhandelingen over de vangstmogelijkheden in het najaar. De mededeling is nog niet
gepubliceerd. Uw Kamer ontvangt daarom geen BNC-fiche, maar wordt bij deze gelegenheid
geïnformeerd over de Nederlandse inzet.

De laatste jaren gaat het steeds beter met de visbestanden. Met name in de Noordzee
is er veel bereikt. Wel blijft de toestand van de zeebaars zorgelijk. Ook buiten de
Noordzee ligt er nog een grote opgave. Mijn inzet is erop gericht dat de vangstmogelijkheden
(Total Allowable Catches, TACs) worden vastgesteld op een niveau dat overeenstemt met de doelstellingen van
het Gemeenschappelijk Visserijbeleid. Hierbij hoort het bereiken van het niveau van
de Maximale Duurzame Opbrengst (Maximum Sustainable Yield, MSY) in 2020. Omwille van het duurzaam beheer van de visbestanden, maar ook voor
de langdurige rendabiliteit van de sector is het van belang dat bestanden op MSY worden
gebracht. Ik ben daarnaast voorstander van de voorzorgsbenadering, maar tegen automatische
reducties voor gegevensarme bestanden. Hiervoor wil ik een geval-tot-geval-benadering.

Diversenpunt: De ontwikkeling van een Nationale Eiwitstrategie en het EU-Eiwitplan

Informatie van de Europese Commissie

De Europese Commissie wil een Europese strategie ontwikkelen om de productie van plantaardige
eiwitten binnen de Europese grenzen te stimuleren om minder afhankelijk te zijn van
geïmporteerde soja (minder last van geopolitieke handelsrisico’s) en meer zelfvoorzienend
te zijn in de eiwitproductie voor (humaan) voedsel en diervoeders. De Commissie vraagt
de lidstaten om hiervoor nationale strategische plannen op te stellen en in de plannen
voor de Nationale Strategische GLB-plannen tevens de eiwitstrategie op te nemen. De
Commissie stelt ter bevordering van de benutting van plantaardige eiwitten voor voedselzekerheid,
gezondheid en milieu een budget ter beschikking voor het promotieprogramma van de
Europese Commissie ter hoogte van 200 miljoen euro.

Nederland onderschrijft de beleidsinzet door de Europese Commissie en geeft gehoor
aan de oproep van de Europese Commissie om een nationale eiwitstrategie op te stellen,
gerelateerd aan de voorstellen van het EU Plant Protein Report. De eiwitstrategie wordt bij de uitwerking van de landbouwvisie, waarin kringlooplandbouw
centraal staat, betrokken. Hierbij worden niet alleen de plantaardige maar ook dierlijke
eiwitten, zoals van insecten, betrokken om te komen tot meer gesloten kringlopen en
duurzame productie. Ik zal op de Raad de presentatie van de Commissie aanhoren.

Diversenpunt: Terugkoppeling G20 ministeriële landbouwmeeting 11 en 12 mei

Informatie van de Commissie

De Europese Commissie zal de Raad informeren over de G20 bijeenkomst van landbouwministers
die op 11 en 12 mei jl. plaatsvond in Nigata, Japan, en waaraan ik heb deelgenomen.
Het centrale thema van het Japanse voorzitterschap was «Naar een duurzame agrofoodsector
– Opkomende issues en goede praktijken». Kwesties die we besproken hebben zijn het
stimuleren van boeren om kennis en nieuwe technologieën toe te passen op hun bedrijf,
de ontwikkeling van agrofoodketens waarin boeren een redelijk inkomen verdienen maar
waarbij tegelijkertijd de wensen van de consument en duurzaam grondstofbeheer niet
uit het oog worden verloren, en duurzame productiviteitsverhoging. Deze onderwerpen
raken stuk voor stuk aan de uitdagingen die ik benoemd heb in mijn visie «Landbouw,
natuur en voedsel: waardevol en verbonden» (bijlage bij Kamerstuk 35 000 XIV, nr. 5). De bijeenkomst heb ik dan ook aangegrepen om vanuit de internationaal goed aangeschreven
positie van Nederland als het gaat om efficiënte voedselproductie ook op het gebied
van grondstoffenefficiëntie in de agrofoodsector internationaal aandacht te vragen
voor kringlooplandbouw. Dit is in lijn met de Kamerbrief van 19 februari 2019 over
de Nederlandse deelname G20 2019 (Kamerstuk 32 429, nr. 12). Ik ben dan ook tevreden met de expliciete verwijzing in het landbouwcommuniqué1 naar het belang van grondstoffenefficiëntie voor duurzame agrofoodketens.

II. Informatie toekomst GLB – Stand van zaken Raadswerkgroepen

In de Raadswerkgroep Horizontale Vraagstukken wordt de verordening Strategische Plannen
besproken, in de Raadswerkgroep Agrifin de Horizontale verordening en in de Raadswerkgroep
Landbouwproducten de GMO- wijzigingsverordening. In deze bijeenkomsten wisselen de
lidstaten onder leiding van het Roemeense voorzitterschap in aanwezigheid van de Europese
Commissie van gedachten over het doel, de strekking, achtergrond en samenhang van
de artikelen met als doel dat alle lidstaten hiervan een eenduidig beeld krijgen.

Raadswerkgroep Horizontale Vraagstukken

De Raadswerkgroep Horizontale Vraagstukken is sinds de vorige Landbouw- en Visserijraad
drie keer bijeengekomen. Tijdens deze bijeenkomsten zijn technische besprekingen gevoerd
over de nieuwe compromistekst, die in mei enkele keren is herzien op basis van de
geleverde input vanuit de lidstaten. Leidend hierin waren de Roemeense doelstelling
van een GAO in juni en de «road map» daar naartoe. In het kader daarvan vonden naast
de reguliere Raadswerkgroep losse bilaterale gesprekken tussen het Roemeens voorzitterschap
en de lidstaten plaats, om tot nadere overeenstemming te komen. In de Raadswerkgroep
is op technisch niveau door de artikelen heengelopen, waarbij vooral aandacht is geweest
voor sectorale interventies, met name ook met het oog op de toevoeging van brancheorganisaties
en collectieven als begunstigden van steun. Verder is er gesproken over de indicatoren,
toezicht en management autoriteiten, en goedkeurings- en wijzigingsregels voor strategische
plannen. Terugkerend onderwerp was conditionaliteit: er is ruime steun van de lidstaten
om vier beheerseisen te schrappen die ook al onder de Controleverordening vallen.
Ook andere elementen van de groen-blauwe architectuur (eco-regelingen, ANLb) kwamen
wederom ter sprake, in het bijzonder juridische problemen bij de inzet van eco-regelingen
voor dierenwelzijn. Andere punten van discussie waren de output- en resultaatindicatoren.

De Nederlandse inzet in deze discussies is vooral gericht op flexibiliteit en subsidiariteit.
Dit geldt onder andere voor de opzet van het strategisch plan, de conditionaliteit,
de ruimte voor doelgerichte betalingen via eco-regelingen en agrarisch natuur- en
landschapsbeheer, de monitoring, de aanvraagsystematiek en het stimuleren in plaats
van sanctioneren. Ook heeft Nederland het belang van transparantie en duidelijkheid
over het goedkeuringsproces van de strategische plannen steeds benadrukt. Tot slot
blijf ik mij inzetten om zeker te stellen dat er voldoende ruimte is voor steun aan
de collectieven.

Raadswerkgroep Agrifin

De Raadswerkgroep Agrifin is voor het laatst bijeengeweest op 8 mei jl., vóór de publicatie
van de nieuwe compromistekst door het Roemeens voorzitterschap. Tijdens deze bijeenkomst
is de gehele Horizontale verordening opnieuw besproken. Ook is er gesproken over de
gedelegeerde en uitvoeringshandelingen. Verder heeft de Europese Commissie een toelichting
gegeven over de inhoud van het Jaarlijkse prestatieverslag, wat onderdeel uitmaakt
van de monitoringmechanismes van het GLB post 2020.

Raadswerkgroep Landbouwproducten

De Raadswerkgroep Landbouwproducten is voor het laatst bijeengeweest op 12 december
2018. Het voorzitterschap heeft geen verdere bijeenkomsten ingepland. Dat wil niet
zeggen dat er definitieve overeenstemming is over de GMO-wijzigingsverordening. Nederland
zou met name graag meer ruimte zien om brancheorganisaties een rol te laten spelen
in duurzaamheidsinitiatieven en risicobeheer.

De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit,
C.J. Schouten