Brief regering : Uitvoering gewijzigde motie van de leden Alkaya en Van den Hul over uitsluiten van deelname van bedrijven aan handelsmissies (Kamerstuk 26485-302)

Nr. 307
BRIEF VAN DE MINISTER VOOR BUITENLANDSE HANDEL EN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 27 mei 2019

Op 22 januari 2019 heeft uw Kamer de gewijzigde motie van de leden Alkaya en Van den
Hul (Kamerstuk 26 485, nr. 302) aangenomen (Handelingen II 2018/19, nr. 43, item 7). Deze motie richt zich erop om alleen bedrijven die de OESO-richtlijnen voor multinationale
ondernemingen (OESO-richtlijnen) naleven, deel te laten nemen aan handelsmissies.
Ten behoeve van het Algemeen Overleg Handelsbevordering op 29 mei 2019 geef ik met
deze brief invulling aan genoemde motie.

Aangepast kader handelsmissie1

Naar aanleiding van de motie heb ik het bestaande kader voor handelsmissies tegen
het licht gehouden en aangescherpt. Het nieuwe toetsingskader behelst de volgende
stappen:

– Wanneer een bedrijf zich aanmeldt voor een handelsmissie verklaart het bedrijf de
OESO-Richtlijnen te onderschrijven en hiernaar te handelen. Vervolgens vult het bedrijf
een zelfscan in. Deze bestaat uit zes vragen over het bedrijfsbeleid op het terrein
van internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen (IMVO), gebaseerd op de
zes due diligence-stappen van de OESO-richtlijnen, te weten:

1. Integreren van IMVO in beleid en managementsystemen;

2. Identificeren en beoordelen van daadwerkelijke en potentiële negatieve gevolgen van
de activiteiten, producten of diensten van de onderneming;

3. Stoppen, voorkomen en beperken van negatieve gevolgen;

4. Monitoren van resultaten;

5. Communiceren over de aanpak;

6. Zorgen voor herstelmaatregelen of hieraan meewerken wanneer dit van toepassing is.

Vervolgens kunnen bedrijven aangeven of ze behoefte hebben aan nadere voorlichting
over internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen. De Rijksdienst voor Ondernemend
Nederland (RVO) doet steekproefsgewijs navraag bij bedrijven over de ingevulde zelfscan.

– De RVO gaat voor bedrijven die vallen onder de Transparantiebenchmark2 na wat hun score is. Wanneer de score van een bedrijf op deze benchmark nul is of
een score ontbreekt, is dit aanleiding voor de RVO om met het bedrijf in gesprek te
gaan. In dit gesprek wordt het belang onderstreept van maatschappelijke verslaglegging
en wordt het bedrijf gevraagd naar hun IMVO-beleid. Indien dit beleid door de RVO
– na overleg met het Ministerie van Buitenlandse Zaken – onvoldoende wordt bevonden,
is dit aanleiding om een verbetertraject af te spreken met het bedrijf. In dit traject
geeft de RVO aan wat het bedrijf moet verbeteren aan het IMVO-beleid, zodat het conform
de OESO-Richtlijnen handelt. Op voorwaarde dat het bedrijf dit verbetertraject uitvoert,
kan het bedrijf mee op handelsmissie. Wanneer een bedrijf weigert het verbetertraject
uit te voeren, kan dit uitsluiting van deelname tot gevolg hebben.

– RVO onderzoekt tevens of het bedrijf voorkomt op de World Bank list of ineligible firms and individuals en toetst aan de FMO-uitsluitingslijst. Als het bedrijf voorkomt op Wereldbanklijst of onder de FMO-uitsluitingslijst valt,
wordt het bedrijf uitgesloten van deelname.

– Indien het redelijk vermoeden bestaat dat een bedrijf zich de facto niet aan de OESO-richtlijnen
houdt, zal de RVO en/of het Ministerie van Buitenlandse Zaken het gesprek aangaan
met dit bedrijf. Een redelijk vermoeden moet in ieder geval gebaseerd zijn op objectief
waarneembare feiten. In het geval van een melding bij het Nationaal Contactpunt voor
de OESO-richtlijnen zal de RVO eveneens het gesprek met het bedrijf in kwestie aangaan.
Een dergelijk gesprek wordt gevoerd aan de hand van de antwoorden die het bedrijf
heeft gegeven in de zelfscan. Op basis hiervan zal door het Ministerie van Buitenlandse
Zaken de beslissing worden genomen of een bedrijf wel of niet zal kunnen deelnemen
aan de handelsmissie, al dan niet met een verbetertraject.

– Een bedrijf dat veroordeeld is voor corruptie, wordt uitgesloten van deelname aan
handelsmissies totdat het kan aantonen dat het passend beleid heeft geïmplementeerd.

In alle gevallen geldt dat de RVO het beoordelingsproces bewaakt en gesprekken met
bedrijven voert, maar dat het Ministerie van Buitenlandse Zaken uiteindelijk besluit
of een bedrijf deelneemt.

Tot slot

De aanvullende vereisten zullen per direct worden toegepast bij handelsmissies waarvoor
de aanmelding nog geopend moet worden. Alleen de zelfscan zal op een later moment
worden ingevoerd, in verband met de tijd die het kost om de vragen uit te werken en
de techniek van het aanmeldformulier hierop aan te passen. De RVO gaat hier in opdracht
van het Ministerie van Buitenlandse Zaken mee aan de slag. De zelftoets zal niet later
dan 1 oktober 2019 worden ingevoerd.

De Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking,
S.A.M. Kaag