Brief regering : Plan van aanpak controle roetfilters

Nr. 328 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 20 februari 2019

In mijn brief1 van 12 juli 2018 heb ik uw Kamer geïnformeerd over het plan van aanpak om tot een
effectieve controle van roetfilters te komen. Eén van de maatregelen uit dit plan
is de invoering van een roetfiltertest in de APK. Door middel van deze brief wil ik
u de stand van zaken hierover melden.

Plan van aanpak controle roetfilters

Het plan voor controle van roetfilter is reeds in volle uitvoering. In 2017 is het
verbod op het verwijderen van roetfilters en andere emissiebeheersingssystemen opnieuw
ingevoerd en vanaf mei 2018 is er een visuele check van roetfilters in de APK. Als
vervolg hierop wordt een controle van de werking van roetfilters met een deeltjesteller
ingevoerd, eerst in 2019 bij keuringsstations van de RDW en bij wegkantinspecties
door de politie en daarna als verplicht onderdeel van de APK. Streefdatum voor invoering
van de deeltjestellertest in de APK van alle dieselauto’s met roetfilter is 2021.
Eerder is niet mogelijk omdat eerst speciaal voor de APK ontwikkelde deeltjestellers
beschikbaar moeten komen.

Gezien het belang van schone lucht wil ik voortvarend verder met de invoering van
een deeltjestellertest voor controle van roetfilters. De internetconsulatie en Europese
notificatie van de voorgenomen regelgeving hiervoor wil ik dit voorjaar starten, zodat
de wijzigingsregeling in september 2019 in de Staatscourant kan worden gepubliceerd.
Op basis van deze regelgeving kan de roetfiltertest daarna een verplicht onderdeel
van de APK worden gemaakt.

Roetfiltertest met deeltjesteller

De deeltjestellertest voor controle roetfilters wordt uitgevoerd door meting van het
aantal roetdeeltjes in de uitlaat van een dieselauto met stationair draaiende motor.
Een goed werkend roetfilter is in staat om vrijwel alle roetdeeltjes af te vangen.
Het aantal deeltjes neemt dan af van circa 5.000.000 per kubieke centimeter direct
uit de motor tot minder dan 5.000 per kubieke centimeter na het filter. Bij meer dan
250.000 deeltjes per kubieke centimeter is sprake van een defect of verwijderd roetfilter.

Internationale werkgroep

De methode voor controle van roetfilters met een deeltjesteller is de afgelopen jaren
ontwikkeld door een internationale werkgroep, waaraan voor Nederland wordt deelgenomen
door de RDW, NMi, TNO en het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Deze werkgroep
heeft in 2018 een set van technische specificaties voor een APK-deeltjesteller opgesteld,
die door NMi is vastgelegd in het format van de Internationale Organisatie voor Juridische
Metrologie (OIML). Duitsland heeft deze specificaties eind 2018 voorgedragen voor
wereldwijde OIML-harmonisatie. Duitsland en Nederland hebben op zich genomen om dit
te trekken.

Regelgeving voor de nieuwe test

De regelgeving voor de nieuwe deeltjestellertest voor controle van roetfilters wordt
ondergebracht in de Regeling voertuigen. De wijzigingen betreffen onder meer het vastleggen
van de technische specificaties van de APK deeltjesteller zoals voorgedragen voor
OIML, de wijze waarop de test moet worden uitgevoerd en de norm voor het aantal deeltjes
per kubieke centimeter. Zodra er voldoende deeltjestellers beschikbaar zijn voor gebruik
in de APK kan invoering van de test als verplicht onderdeel van de APK makkelijk worden
gerealiseerd in de regelgeving.

Certificering van deeltjestellers

NMi gaat in 2019 een procedure opzetten voor de certificering van APK-deeltjestellers.
De verwachting is dat NMi vóór eind 2019 gereed is voor het afgeven van nationale
typekeuringscertificaten.

Op dit moment zijn er nog geen speciaal voor gebruik in werkplaatsen ontwikkelde deeltjestellers.
Reeds beschikbare deeltjestellers die zijn ontwikkeld voor de Europese typekeuring
van auto’s en voor de keuring van roetfilters voor de tunnelbouw in Zwitserland, zijn
hiervoor te duur. De RDW kan al wel gebruik maken van het duurdere, in Zwitserland
gecertificeerde type deeltjesteller.

Diverse fabrikanten zijn momenteel bezig met de ontwikkeling van goedkopere deeltjestellers
voor gebruik door autobedrijven. Verwachting is dat deze instrumenten begin 2020 door
NMi gecertificeerd zijn waarna ze als meetmiddel voor de APK op de markt kunnen worden
gebracht.

Duitsland en België

Duitsland heeft aangegeven in 2021 een deeltjestellertest voor controle van roetfilters
in hun APK in te voeren. Vlaams Minister Weyts van Mobiliteit en Staatssecretaris
Debaets van Verkeersveiligheid van het Brussels Gewest hebben onlangs in een reportage
van VRT2 gemeld dat België al in 2020 een roetfiltertest in hun APK gaat invoeren.

In België is de APK anders georganiseerd dan in Nederland. België kent slechts circa
70 grote APK-stations, die alleen keuringen doen. In Nederland doet vrijwel elk autobedrijf
APK-keuringen en wordt de APK vaak gecombineerd met onderhoud. Door het kleinere aantal
keuringsstations is het voor België minder ingrijpend om gebruik te maken van de duurdere
reeds beschikbare deeltjestellers. Voor invoering van een APK-roetfiltertest in Nederland
moeten goedkopere, speciaal voor de APK ontwikkelde deeltjestellers op de markt komen.

Roetfiltercontroles bij wegkantinspecties

Bij wegkantinspecties controleert de politie op basis van de permanente eisen zoals
geformuleerd in Hoofdstuk 5 van de Regeling voertuigen. Met de voorgenomen regelgeving
wordt de nieuwe permanente eis geïntroduceerd dat het roetfilter goed dient te werken.
Dit wordt gecontroleerd aan de hand van het aantal deeltjes per kubieke centimeter
in het uitlaatgas. Tot nog toe heeft de (visuele) inspectie op de aanwezigheid van
roetfilters bij de APK plaatsgevonden. Om bij wegkantinspecties controles naar de
goede werking van roetfilters mogelijk te maken, moeten zowel de juridische basis
als de praktische middelen geregeld zijn. Met de voorgenomen regelgeving en de reeds
beschikbare, in Zwitserland gecertificeerde deeltjesteller worden deze randvoorwaarden
gerealiseerd.

Online roetfilter informatie

Onderdeel van het plan van aanpak controle roetfilters is het voor consumenten op
voertuigniveau online beschikbaar maken van roetfilterinformatie. Hierbij gaat het
er onder meer om of een dieselauto van een roetfilter is voorzien en of in de APK
een roetfiltercontrole moet worden uitgevoerd. Deze informatie kan nu door voertuigeigenaren
niet altijd eenvoudig uit de online beschikbare informatie voor een auto wordt gehaald.
Om dit te verbeteren heb ik de RDW verzocht om de nu online beschikbare gegevens op
voertuigniveau aan te vullen met specifieke roetfilterinformatie.

Tot slot

De afgelopen maanden is goede voortgang gemaakt met de voorbereidingen voor invoering
van een deeltjestellertest voor controle van roetfilters. De voorgenomen regelgeving
voor de nieuwe test is grotendeels uitgewerkt en wordt binnenkort openbaar. Ik ben
blij dat de invoering van een roetfiltertest in de APK hiermee op schema ligt. Binnenkort
zullen met het Ministerie van Justitie en Veiligheid afspraken worden gemaakt over
de toepassing van de deeltjestellertest bij wegcontroles door de politie.

De Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat, S. van Veldhoven-van der Meer