Brief regering : Onderzoeksrapport ‘De financiële effecten van taakherschikking

Nr. 211 BRIEF VAN DE MINISTER VOOR MEDISCHE ZORG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 20 februari 2019

Hierbij stuur ik u het onderzoeksrapport «De financiële effecten van taakherschikking
(Radboud UMC, 2019)»1.

Taakherschikking, in het bijzonder de inzet van de PA en VS zie ik als een van de
oplossingsrichtingen die een bijdrage kunnen leveren aan het doelmatiger organiseren
van de zorgverlening, het oplossen van het arbeidsmarktvraagstuk en het toekomstbestendig
houden van de zorg. De belangrijkste uitgangspunten zijn daarbij behoud en verbetering
van kwaliteit van zorg, toegankelijkheid en betaalbaarheid.

Om te toetsen of de inzet van de PA en VS ook daadwerkelijkheid leiden tot het realiseren
van deze uitgangspunten zijn verschillende onderzoeken uitgezet.

Het eerste onderzoek ging over de relatie tussen de praktijk van taakherschikking
en kostprijzen (2014). Het tweede onderzoek ging over de effecten op kwaliteit, patiëntervaringen,
toegankelijkheid en kosten en opbrengsten van zorg (2016). Deze onderzoeken tonen
aan dat de inzet van de PA en VS leidt tot verbetering van de kwaliteit en de toegankelijkheid
van zorg. De patiënttevredenheid is hoog. De rapporten met eindresultaten van deze
beide onderzoeken zijn eerder aan u gestuurd (brief d.d. 18 september 2014 (Kamerstuk
29 689, nr. 542) en brief d.d. 4 oktober 2016 (Kamerstuk 29 689, nr. 778)).

In het voorliggende onderzoek wordt specifiek ingegaan op de effecten van de beleidsregelwijzigingen
in 2015. Door deze wijzigingen kunnen de PA en VS sinds 1 januari 2015 zelfstandig
DBC’s openen en declareren. Ook kunnen zij sindsdien de rol van poortwachter vervullen.
Thema’s die naar voren komen in dit onderzoek zijn: registratie, productie, formatie,
(ziekenhuis)beleid, positionering, de financiële basis en de effecten op de totale
zorgkosten. Dit onderzoek is een hermeting van het eerdere onderzoek. Het onderzoek
is uitgevoerd in vijf ziekenhuizen.

Resultaten van het onderzoek

Dit onderzoek laat zien dat de zichtbaarheid van de Physician Assistant (PA) en de
Verpleegkundig Specialist (VS) in de registratie van zorgactiviteiten in de onderzochte
ziekenhuizen is vergroot. Dat is een belangrijke verbetering ten opzichte van de resultaten
van de eerdere onderzoeken. De formatie van PA en VS is gestegen met gemiddeld 11%
in 2017 ten opzichte van 2015.

Het openen van DBC’s door PA’s of VS’en is gestegen met 64% in 2017 ten opzichte van
2015. In 2015 gaven respectievelijk 58% en 69% van de PA en VS aan dat men niet zelfstandig
DBC’s opent of uitvoert. In het huidige onderzoek geldt dat voor 23% van de PA’s en
37% van de VS-en. Tevens was in 2015 al een forse stijging van de registratie van
consulten zichtbaar, dit zet ook door in 2017. Hiermee is het aandeel van PA en VS
in de productie zichtbaar.

De onderzoekers concluderen dat de inzet van de PA en VS niet leidt tot extra productie
en daarmee niet tot extra (maatschappelijke) kosten. Ondanks dat het aantal DBC’s,
dat op naam van de PA of VS geopend is, gestegen is en ook het aandeel DBC’s op naam
van PA en VS ten opzichte van totaal, is de totale productie van de onderzochte ziekenhuizen
niet gestegen. De totale productie van ziekenhuizen stijgt niet doordat budgetten
vooraf zijn vastgesteld of meerjarenafspraken gemaakt zijn.

De onderzoekers komen in dit onderzoek ook een aantal belemmeringen tegen: de arbeidsmarktkrapte
en de beperkte groeimogelijkheden in ziekenhuizen vanwege productieafspraken met zorgverzekeraars.
Er is weinig ziekenhuisbreed beleid en weinig centrale communicatie in ziekenhuizen
over de functies PA en VS en de bijhorende bevoegdheden. Dit kan de inzet van deze
beide beroepsgroepen in de praktijk belemmeren. Dit geldt ook voor de onwetendheid
en onduidelijkheid over registratie van zorgactiviteiten. De ziekenhuizen hebben de
interne kostprijssystematiek niet optimaal ingericht op taakherschikking. In de onderzochte
ziekenhuizen wordt beperkt gebruik gemaakt van mogelijkheden in de kostprijssystematiek
voor het specifiek toerekenen van kosten van PA of VS naar verrichtingen. De onderzoekers
concluderen dat daardoor nog een verbetering op financieel gebied zou kunnen worden
bereikt

Aanbevelingen uit het onderzoek

Naar aanleiding van de resultaten doen de onderzoekers een aantal aanbevelingen, gericht
op de diverse partijen (ziekenhuizen, beroepsorganisaties, zorgverzekeraars, NZa en
VWS), die hierbij betrokken zijn. De aanbeveling, die met name gericht is aan het
Ministerie van VWS: zorg dat taakherschikking geagendeerd blijft. Blijf de dialoog
voeren met relevante veldpartijen als de NVZ, NFU en zorgverzekeraars over taakherschikking.
Een heldere en consistente informatie vanuit het ministerie over taakherschikking
blijft belangrijk. Die handschoen pak ik graag op.

Reactie VWS

De resultaten van dit onderzoek zie ik als een bevestiging van mijn beleid om door
te gaan met het stimuleren van taakherschikking in de zorg. De onderzoekers stellen
dat de inzet van de PA en VS een bijdrage kan leveren aan het betaalbaar houden van
de gezondheidszorg. Geconcludeerd wordt dat de inzet van PA en VS op twee manieren
hieraan bijdraagt. Enerzijds doordat een «goedkopere» functionaris taken over neemt
van een functionaris met een hoger uurtarief.

Anderzijds kunnen de zorgkosten dalen doordat PA en VS een bijdrage leveren aan het
verbeteren van kwaliteit. Denk hierbij aan minder heropnames en een laagdrempelig
aanspreekpunt voor patiënten.

Ik neem de aanbeveling van de onderzoekers dan ook ter harte. Ik zal ook de komende
jaren stevig blijven inzetten op het meer benutten van de mogelijkheden van taakherschikking,
in het bijzonder de inzet van de PA en VS. Enerzijds door de jaarlijks beschikbare
bekostigde instroom in de opleidingen tot PA en VS zo maximaal mogelijk te benutten;
anderzijds door met de relevante veldpartijen het gesprek te voeren over het wegnemen
van de in dit onderzoek geconstateerde belemmeringen.

Op korte termijn zal de NZa een monitor gericht op de effecten van taakherschikking
uitbrengen, met name de inzet van de PA en VS in de medisch specialistische zorg.
Ik zal deze monitor ook doen toekomen aan de Tweede Kamer, en onder de aandacht brengen
van de veldpartijen.

De Minister voor Medische Zorg, B.J. Bruins