Brief regering : Nederlandse inzet G20 top 30 november & 1 december 2018

Nr. 10
BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 23 november 2018

Op 30 november en 1 december aanstaande zal in Buenos Aires de eerstvolgende G20-top
plaatsvinden. Zoals uw Kamer eerder is meegedeeld in de brief van 1 december 2017
(Kamerstuk 32 429, nr. 8), is Nederland door het Argentijnse voorzitterschap uitgenodigd als gastland aan
deze G20 top en alle voorbereidende bijeenkomsten op ministerieel en ambtelijk niveau
deel te nemen. Namens Nederland zullen tijdens de top in Buenos Aires de Minister-President
en de Minister van Financiën aanwezig zijn.

De G20 is een informeel forum waarin de grootste economieën van de wereld overleggen
over een scala aan onderwerpen die veelal direct of indirect raken aan economische
groei en ontwikkeling. Zeker voor Nederland – als open en internationaal georiënteerde
economie – is het belangrijk om aan tafel te zitten om te spreken over mondiale kwesties
die ons allen voor belangrijke beleidskeuzen stellen en in veel gevallen om een gezamenlijke
aanpak vragen. Nederland blijft sterk gecommitteerd aan internationale samenwerking
en wil een actieve en betrouwbare internationale partner blijven om resultaten te
boeken op de grote thema’s van deze tijd die landen niet alleen kunnen bereiken. Er
is geen tegenstelling tussen multilateralisme en nationaal belang.

Hoewel de wereld nog nooit zo welvarend en ontwikkeld is geweest als op dit moment,
staat verdere vooruitgang op het spel. Terwijl wereldwijde uitdagingen om een gezamenlijke
aanpak vragen, staat internationale samenwerking onder druk. Wij dragen allemaal verantwoordelijkheid
voor het behouden en het verbeteren van het multilateralisme en de instellingen die
we in de loop van de jaren gezamenlijk hebben ontwikkeld. De G20 moet daarbij het
goede voorbeeld geven.

Argentinië heeft voor «Building consensus for fair and sustainable development» gekozen als motto voor zijn voorzitterschap en heeft drie hoofdprioriteiten benoemd:
toekomst van werk, financiering van infrastructuur en duurzame voedselzekerheid. Het
Argentijnse voorzitterschap heeft zich daarnaast als doel gesteld om gendermainstreaming over de volle breedte van de G20-agenda te bevorderen. Gendermainstreaming moet worden bevorderd om structurele ongelijkheid tegen te gaan en duurzame ontwikkeling
tot stand te brengen. Dit sluit aan bij de Nederlandse inzet voor gendergelijkheid
en empowerment van vrouwen en meisjes. Investeren in vrouwen is investeren in ontwikkeling en groei.
Tijdens de top zullen de G20 leiders in verschillende inhoudelijke sessies met elkaar
van gedachten wisselen, teneinde tot een gezamenlijke G20 verklaring te komen.

De kabinetsinzet met betrekking tot de Nederlandse G20 deelname in brede zin is uw
Kamer reeds in januari toegekomen (Kamerstuk 32 429, nr. 9). Deze geldt onverkort en zal leidend zijn voor de Nederlandse inbreng tijdens de
top. Hieronder wordt kort ingegaan op een aantal recente discussies in G20-verband.

Financiële traject

Het realiseren van duurzame, inclusieve groei, de reductie van publieke en private
schulden en het belang van open handel voor economische groei blijft voor Nederland
een belangrijk thema in het financiële traject. Nederland steunt de inzet van het
Argentijnse voorzitterschap om aandacht te besteden aan de toekomst van werk en leven
lang leren. Nederland vraagt daarbij aandacht voor de impact van technologische verandering
op het generen van belastinginkomsten, wanneer werknemers als gevolg van digitalisering
mobieler kunnen opereren op arbeidsmarkten. Op het gebied van infrastructuur onderschrijft
Nederland de noodzaak om in te zetten op het mobiliseren van privaat kapitaal voor
infrastructuurontwikkeling. Nederland benadrukt hierbij het belang van gedegen projectontwikkeling
om te komen tot projecten die realiseerbaar zijn. Nederland hecht daarnaast aan het
belang van krachtige internationale financiële instituties en verwelkomt de aanbevelingen
van de G20 Eminent Persons Group over de mondiale financiële architectuur.

Onderwijs, werkgelegenheid en digitale economie

De toekomst van werk is een van de prioriteiten van het Argentijnse voorzitterschap,
waarbij Argentinië naast de arbeidsmarkt en arbeidsomstandigheden nadrukkelijk het
verband met onderwijs en digitalisering heeft gelegd. Het Argentijnse voorzitterschap
richt zich in deze context met name op de discussie over de gevolgen van technologische
verandering en digitalisering voor economische groei, productiviteit en inclusiviteit
en de rol van onderwijs daarin.

Het kabinet onderkent de uitdagingen die het Argentijns voorzitterschap schetst voor
de toekomst van werk en daarmee ook het belang om vanuit onderwijsbeleid te anticiperen
op de snel veranderende arbeidsmarkt en maatschappij. De aangenomen verklaringen op
onderwijsgebied sluiten grotendeels aan bij onze nationale beleidsinzet. Kernpunten
van deze twee verklaringen komen naar verwachting terug in de eindverklaring van de
regeringsleiders: aandacht voor een integrale overheidsinzet op «Leven Lang Leren»,
een adequate financiering van het onderwijs en een effectief en innovatief onderwijsbeleid
met specifieke aandacht voor vaardigheden van de toekomst, inclusiviteit en gendergelijkheid.
Behalve het voorbereiden op de arbeidsmarkt, is voor het kabinet ook blijvende maatschappelijke
participatie van burgers van belang.

De bijeengekomen Ministers van sociale zaken en werkgelegenheid hebben ook een verklaring
aangenomen over de toekomst van werk met daarin aanbevelingen over vaardigheden voor
de toekomstige arbeidsmarkt, over goede arbeidsomstandigheden (waaronder in internationale
waardeketens), over adequate sociale bescherming, en over een inclusieve arbeidsmarkt
met goede participatie van vrouwen en mensen met een handicap. Het kabinet vindt deze
verklaring een goede eerste stap ten aanzien van de discussie over de toekomst van
werk en het kabinet is verheugd dat er in de verklaring duidelijke aandacht is voor
het bestrijden van kinderarbeid in internationale waardeketens, de platformeconomie
en sociale dialoog. Het kabinet ziet deze aandachtspunten ook graag terugkomen in
de G20 eindverklaring.

Met vereende krachten hebben de Europese landen ervoor gezorgd dat de G20 landen gaan
werken aan beter begrip van de impact van nieuwe technologieën en businessmodellen,
waaronder online platforms en de bevordering van een fair en concurrerend raamwerk,
waarin menselijke waarden centraal staan. Dit is ook opgenomen in de gemeenschappelijke
verklaring van de G20 Ministers voor digitale economie. Het kabinet zou graag zien
dat dit ook in de slotverklaring van de G20 top opgenomen wordt. Als resultaat van
het Argentijnse voorzitterschap gaan internationale organisaties daarnaast werken
aan indicatoren voor het meten van de digitalisering, gaan de G20 overheden werken
aan een open en data gedreven publieke sector en aan het verkleinen van de digitale
gender kloof. De specifieke aandacht voor het dichten van de gender kloof is van groot
belang, want ook in Nederland wordt slechts 25% van de IT banen gedaan door vrouwen.
Daar ligt ook nog een potentieel om arbeidstekorten in technische sectoren tegen te
gaan.

Handel en investeringen

Onder Argentijns voorzitterschap is voor het eerst in twee jaar een bijeenkomst gehouden
van Ministers van Handel gehouden. Tijdens die vergaderingen kwamen drie thema’s aan
bod: (1) het bevorderen van de positie van midden- en kleinbedrijven en vrouwelijke
ondernemers in internationale agro-food waardeketens, met name in ontwikkelingslanden,
(2) hoe in het handels- en investeringsbeleid ingespeeld kan worden op de «New Industrial Revolution» en (3) de ontwikkelingen in het wereldhandelssysteem, waarbij protectionisme en
de stagnatie in de Wereldhandelsorganisatie (WTO) aan bod kwamen. De handelsminister
van de G20 hebben een verklaring aangenomen waarin ze onder meer hun zorgen uiten
over de risico’s van verdere escalatie van spanningen in het handelssysteem voor de
wereldeconomie. De Ministers geven aan samen te willen werken en met ideeën te willen
komen voor verbetering van de Wereldhandelsorganisatie (WTO). In het huidige tijdsgewricht
waarin de onderhandelingen in de WTO stagneren en de WTO zelf onder druk staat, acht
het kabinet het van groot belang dat deze boodschap ook door de G20-top wordt uitgedragen.

Op 20 september jl. vond in Parijs de G20 ministeriele bijeenkomst van de – onder
het Duitse voorzitterschap ingestelde – Global Forum on Steel Excess Capacity (GFSEC) plaats. In dit forum bespreken de leden van de G20 de situatie op de mondiale
staalmarkt, alsmede overheidsmaatregelen die de staalproductie stimuleren. Het kabinet
is tevreden dat tijdens deze bijeenkomst het ministeriele rapport is goedgekeurd waarin
ook afspraken zijn gemaakt over te nemen maatregelen om de wereldwijde overcapaciteit,
waarvan ook de EU de negatieve gevolgen ondervindt, te verminderen.

Energie en klimaat

De discussie in de Energietransitie Werkgroep en de daaropvolgende bijeenkomst van
energieministers concentreerde zich op de energietransities en leidde tot de conclusie
dat er niet één model voor energietransitie is, maar dat uiteenlopende energiesystemen,
energiebronnen en andere nationale omstandigheden ervoor zorgen dat elk land zijn
eigen transitiepad heeft en, zo bleek tijdens de discussies, zijn eigen motivatie
voor energietransitie. De ministeriële verklaring onderstreept wel het belang van
energietransities (in meervoud) om te komen tot een schonere, flexibeler en transparante
energievoorziening en de rol die hernieuwbare energie en energie efficiëntie hierbij
te spelen hebben. De Ministers benadrukken hun inzet om te werken aan lage broeikasgasemissies
door onder andere innovatie en duurzamer en schonere energiesystemen.

In de Werkgroep Klimaat stonden de onderwerpen adaptatie (gericht op weerbare infrastructuur
en het creëren van banen) lange-termijn lage emissie ontwikkelingsstrategieën, en
het in lijn brengen van financieringsstromen met effectieve implementatie van nationaal
bepaalde bijdragen (NDCs) onder de Overeenkomst van Parijs op de agenda. Nederland
heeft op deze onderwerpen een actieve rol gespeeld. Er was op dit thema geen ministeriële
bijeenkomst voorzien door het voorzitterschap. Tijdens een aparte sessie over resource efficiency heeft Nederland de belangrijke samenhang tussen circulaire economie en de klimaat
en energietransitie onderstreept. De G20 top vindt plaats aan de vooravond van de
VN-klimaattop COP24 in Katowice, Polen (3-14 december). De boodschap die de G20 leiders
afgeven, kan de toon zetten voor deze klimaatbijeenkomst. Daarbij kan het G20 communiqué
bijdragen aan lange termijn zekerheid en voorspelbaarheid als belangrijke voorwaarden
om publieke en private financiering een meer duurzame richting te geven. Het kabinet
zet zich in voor een ambitieuze boodschap, waarmee de G20 leiderschap toont op het
gebied van klimaat.

Landbouw & voedselzekerheid

In een gezamenlijke verklaring hebben de G20 landbouwministers zich gecommitteerd
om voor een duurzame toekomst voor voedsel intensiever samen te werken op het gebied
van ICT, voedselverliezen en -verspilling, handel en investeringen en antimicrobiële
resistentie en in het bijzonder gezonde bodems, het hoofdthema van de ministeriele
bijeenkomst. Ondanks de kritische houding van de VS ten aanzien van het Klimaatakkoord
van Parijs, waren de Ministers het unaniem eens dat landbouw een bijdrage levert aan
klimaatmitigatie en -adaptatie. Naast het belang van legitieme landgebruiksrechten
voor duurzaam bodembeheer, heeft Nederland de potentie van een geïntegreerd bodembeleid
gebaseerd op circulaire landbouwsystemen onder de aandacht gebracht.

Gezondheid

Op de agenda van de G20-bijeenkomst over gezondheid staat antimicrobiële resistentie
(AMR) en de aanpak van gezondheidscrisis. Doordat in veel landen te veel en onzorgvuldig
gebruik wordt gemaakt van antibiotica, zowel in de gezondheidszorg als in de veeteelt,
worden meer bacteriën resistent. Bacteriën houden zich niet aan landsgrenzen, daarom
is internationale samenwerking letterlijk van levensbelang. Zeker voor een land als
Nederland waar relatief weinig antibiotica wordt gebruikt en de resistentie laag is.
De G20 heeft daarom afspraken gemaakt over de aanpak van antibioticaresistentie. Zoals
het zorgvuldig gebruik van antibiotica, steun aan maatregelen voor infectiepreventie
en samenwerking op het gebied van onderzoek en de ontwikkeling van nieuwe antibiotica.
De Minister voor Medische Zorg en Sport maakte ook van de gelegenheid gebruik door
bekend te maken dat Nederland samen met de Wereldgezondheidsorganisatie een wereldwijde
ministeriële conferentie over de strijd tegen antibioticaresistentie zal organiseren
in april 2019. Daarnaast stond de aanpak van overgewicht en obesitas bij kinderen
en het versterken van gezondheidssystemen op de G20-agenda. Ook deze thema’s sluiten
goed aan bij de kabinetsinzet.

Migratie

Nederland steunt het Argentijnse voorzitterschap bij het opnemen van migratie als
afzonderlijk thema in de slotverklaring. Vanwege het internationale karakter en de
toenemende uitdaging van migratie en ontheemding heeft Nederland zich, samen met andere
Europese landen, ingezet voor het toevoegen van een passage in de slotverklaring over
dit onderwerp. Het belang van verbeterde internationale afspraken en samenwerking
ten aanzien van migratie en ontheemding is in lijn met de integrale migratieagenda
van het kabinet.

Conclusie

Het kabinet hecht eraan dat tijdens de G20-top in Buenos Aires concrete afspraken
worden gemaakt over volgende stappen richting duurzame economische groei met inachtneming
van de multilaterale instellingen en de geldende internationale afspraken. Nederland
heeft daar, als open en internationaal georiënteerde economie, groot belang bij.

Dit kabinet staat voor een herkenbaar Nederland in een sterke internationale inbedding.
Het kabinet ziet daarom de uitnodiging van Argentinië als een uitgelezen mogelijkheid
om een constructieve bijdrage te leveren aan de volle breedte van de G20 agenda. Het
kabinet is eraan gecommitteerd om het Argentijnse G20-voorzitterschap waar mogelijk
te ondersteunen en de G20-top in Buenos Aires tot een succes te maken.

Mede namens de Minister-President,

De Minister van Buitenlandse Zaken,
S.A. Blok