Brief regering : Afgifte vergunning voor export militair materieel naar Mexico

Nr. 304
BRIEF VAN DE MINISTERS VOOR BUITENLANDSE HANDEL EN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING EN VAN
BUITENLANDSE ZAKEN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 23 november 2018

Conform het op 10 juni 2011 per brief gemelde aangescherpte wapenexportbeleid (Kamerstuk
22 054, nr. 165) en de motie van het lid El Fassed c.s. van 22 december 2011 over verlaging van de
drempelwaarde voor de versnelde parlementaire controle bij specifieke wapenexportaanvragen
naar € 2.000.000,– (Kamerstuk 22 054, nr. 181), ontvangt uw Kamer onderstaande informatie over een door Nederland afgegeven vergunning
ter waarde van € 3.704.545,– voor uitvoer van militair materieel naar Mexico.

Een Nederlands bedrijf heeft onlangs een exportvergunning verkregen voor de uitvoer
naar Mexico van elektro-optische systemen en communicatieapparatuur.

Deze elektro-optische systemen en communicatieapparatuur zullen aan boord van een
eerder door Nederland geleverd patrouillevaartuig (type Sigma 10154, een Long Range Oceanic Patrol Vessel) worden geïnstalleerd. Het patrouillevaartuig is bestemd voor kerntaken van de marine
en patrouilletaken, het verlenen van humanitaire hulp, zoek- en reddingsoperaties,
anti-piraterijmissies en het beschermen van de exclusieve economische zone.

De aanvraag is getoetst aan de acht criteria van het EU Gemeenschappelijk Standpunt
inzake wapenexport1. Deze toetsing, waarvan de essentie ten aanzien van de meest relevante criteria hieronder
wordt weergegeven, leidde tot het afgeven van de vergunning op basis van de volgende
argumenten:

Impact op mensenrechten (Criterium 2 van het EU Gemeenschappelijk Standpunt)

De Mexicaanse overheid heeft te maken met structurele problemen zoals gebrekkige veiligheidshandhaving,
corruptie, geweld tegen vrouwen, bedreiging van mensenrechtenverdedigers en journalisten,
en armoede. De federale overheid onderneemt hierbij vaak geen actie, en lagere overheden
zijn soms zelfs actief betrokken bij mensenrechtenschendingen. Ook zijn het leger
en de politie de afgelopen jaren betrokken geweest bij een groot aantal schendingen
van mensenrechten, zowel op het gebied van anti-misdaadoperaties, alsmede door samenwerking
met criminele bendes. Hoewel de federale overheid juridische stappen heeft ondernomen
voor de oplossing van deze problematiek, zoals een mechanisme ter bescherming van
mensenrechtenverdedigers, blijft de implementatie van wetgeving een grote uitdaging.

De nieuwe Mexicaanse president Andrés Manuel López Obrador die op 1 december 2018
aantreedt heeft tijdens de verkiezingscampange zijn intenties uitgesproken om Mexico
radicaal te hervormen, een einde te maken aan corruptie en straffeloosheid, en om
ongelijkheid en geweld aan te pakken.

De Mexicaanse staat voert een strijd tegen de georganiseerde misdaad, waarbij de federale
politie, het leger en soms de marine worden ingezet. In de strijd tegen georganiseerde
criminaliteit heeft de politie in enkele gevallen excessief geweld ingezet. In verschillende
rapporten van onder andere de OHCHR, wordt de betrokkenheid van veiligheidstroepen
bij martelingen genoemd.

Ook leden van de marine zijn hierbij betrokken geweest. Dit betrof echter incidentele
misstanden door individuen. Er is geen sprake van beleid of akkoord van de verantwoordelijke
leiding. De betrokken individuen horen bij onderdelen van de marine die worden ingezet
bij ordehandhavingstaken in enkele staten in Mexico. Zij ondersteunen daar de politie
die met capaciteitsproblemen kampt. Het patrouillevaartuig waar de elektro-optische
systemen en communicatieapparatuur in geplaatst worden, wordt niet voor dergelijke
ondersteunende taken ingezet, maar voor de kerntaken van de marine en patrouilletaken,
het verlenen van humanitaire hulp, zoek- en reddingsoperaties, anti-piraterijmissies
en het beschermen van de exclusieve economische zone. De marine heeft zich op het
hoogste niveau uitgesproken tegen martelingen en wil daders van dergelijke praktijken
bestraffen. In dat kader heeft de Mexicaanse marine een inspecteur voor de mensenrechten
aangesteld.

Gezien de aard van de goederen (onderdelen voor een patrouillevaartuig) en het eindgebruik
(o.a. patrouilletaken), is het risico minimaal dat deze goederen gebruikt zullen worden
voor binnenlandse onderdrukking, alsmede ernstige schendingen van mensenrechten en
het humanitair oorlogsrecht. Toetsing aan criterium 2 is daarom positief gelet op de aard van de goederen en het eindgebruik en met inachtneming van de algemene
zorgen over de mensenrechtensituatie in Mexico.

Impact op interne conflicten (Criterium 3 van het EU Gemeenschappelijk Standpunt)

De strijd van de Mexicaanse federale politie en leger tegen de drugskartels heeft
mogelijk negatieve gevolgen voor de interne stabiliteit in delen van Mexico. Hoewel
deze drugsoorlog meestal niet tegen het publiek in het algemeen gericht is, zijn er
al veel doden gevallen.

Er zijn in de strijd tegen de georganiseerde misdaad gevallen bekend waarbij leden
van de marine betrokken waren en excessief geweld hebben gebruikt. Het gaat echter
om incidenten van individuen die niet worden ingezet voor het marine-onderdeel waar
het patrouillevaartuig uit deze transactie voor wordt ingezet. Ook heeft de marine
zich hier op het hoogste niveau tegen uitgesproken.

Gezien de aard van de goederen (onderdelen voor een patrouillevaartuig) en het eindgebruik
(o.a. patrouilletaken) is het risico minimaal dat door deze levering gewapende conflicten
worden uitgelokt of verlengd, dan wel bestaande spanningen of conflicten in Mexico
worden verergerd. Toetsing aan criterium 3 is daarom positief.

Ten aanzien van de overige 6 criteria gelden geen bijzonderheden, deze zijn als positief
getoetst.

De Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking,
S.A.M. Kaag

De Minister van Buitenlandse Zaken,
S.A. Blok