Brief regering : Rapportage economische missies en inkomende bezoeken, eerste helft 2018

Nr. 11 BRIEF VAN DE MINISTER VOOR BUITENLANDSE HANDEL EN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 14 november 2018

Hierbij ontvangt u het verslag van de economische missies en inkomende bezoeken die
plaatshadden in de eerste helft van 2018. Het betreft hier in principe economische
missies en bezoeken onder leiding van bewindslieden en (meereizend) bedrijfsleven.

Missies zijn onderdeel van een breed pakket van dienstverlening dat als doel heeft
om meer Nederlandse ondernemingen en kennisinstellingen actief te krijgen over de
grens. Tijdens missies worden voor bedrijven deuren geopend die anders gesloten zouden
blijven, zeker in landen waar de overheid een sterke positie heeft in de economie.
Missies zorgen ook voor toegang van buitenlandse bedrijven tot de Nederlandse markt.
Enkele aandachtspunten hierbij zijn:

– De economische missies en werkbezoeken vinden plaats binnen de kaders zoals neergelegd
in de Handelsagenda d.d. 5 oktober jl. (Kamerstuk 34 952, nr. 30) en handelsnota «Investeren in perspectief – Goed voor de Wereld, goed voor Nederland»
(Kamerstuk 34 952, nr. 1).

– Prioritering vindt plaats op die markten die relatief belangrijk zijn voor ons internationale
verdien- en/of innovatievermogen.

– Belangrijk uitgangspunt is het internationale kader van de Sustainable Development
Goals (SDGs) en de bijdrage van Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen aan het
realiseren van deze doelstellingen.

– Meetbaarheid van resultaten is relevant om inzicht te krijgen in de effectiviteit.
Missies uitgevoerd door RVO worden na 3 maanden geëvalueerd. Verder vindt onderzoek
plaats naar welke markten/sectoren kansrijk zijn voor inkomende en uitgaande missies,
waarbinnen het versterken van vrouwelijk ondernemerschap en internationalisering van
mkb en startups belangrijke thema’s zijn.

In de eerste helft van 2018 hebben de volgende missies plaatsgevonden: VS & Duitsland
(startup missies), Vietnam & Maleisië, België, China, India, Luxemburg en Litouwen.
Daarnaast hebben de presidenten van Panama, Juan Carlos Varela, en Mexico Enrique
Peña Nieto, Nederland bezocht.

Hieronder vindt u een omschrijving van de georganiseerde missies. Over mijn bezoek
aan Vietnam en Maleisië bent u reeds geïnformeerd per separate brief d.d. 23 maart
2018 (Kamerstuk 34 775 XVII, nr. 56).

Verenigde Staten & Duitsland (startup beurzen)

Startups leveren innovatieve antwoorden op een verscheidenheid aan maatschappelijke
uitdagingen en leveren op die manier ook een bijdrage aan de SDGs. Als startups uitgroeien
tot succesvolle ondernemingen leveren ze een belangrijke bijdrage aan de werkgelegenheid
en economische groei en aan innovatie. Er is deelgenomen aan twee beurzen in de VS
en een in Duitsland met startups die met hun innovaties een bijdrage leveren aan bijvoorbeeld
goede gezondheid en welzijn, duurzame energie en duurzame industrialisatie (SDG 3,
7, 8, 9).

Zo gaf deelname aan Consumer Electronics Show (CES) in Las Vegas een goed beeld van
de laatste ontwikkelingen op het gebied van innovatievermogen.

Naast de vele media aandacht voor de startups en het Holland Paviljoen, zijn ook verschillende
prijzen binnengesleept. Het Nederlandse bedrijf Lightyear dat een auto op zonne-energie
ontwikkelt, heeft de eretitel «CES Innovator 2018» gekregen. Daarnaast is Nederland
door CES aangewezen als Innovation Champion.

België

België is onze tweede handelspartner en belangrijk voor mkb-ondernemers. Naast handelspartners
zijn Nederland en België ook vaak partners in onderzoek, innovatie en duurzame ontwikkeling.
Onder andere op het vlak van gezondheidszorg staan we voor dezelfde uitdagingen (SDG 3,
8,9 12). Zowel Nederland als België zetten in op digitalisering (eHealth) om toegankelijke,
kwalitatieve en betaalbare zorg te waarborgen. Tijdens deze missie zijn naast de vele
contacten (meer dan 200 speeddates) ook vier overeenkomsten getekend voor grensoverschrijdende
samenwerking.

China

Nederland is voor China een betrouwbare partner die kennis en expertise bezit om te
helpen bij de enorme uitdagingen waar China voor staat, met name op het gebied van
water, voedselzekerheid, milieuvervuiling, circulaire economie en ouderenzorg (SDG 2,
6, 9, 12, 13). De handelsmissie naar China van 8 tot 13 april heeft nu al ruim een
kwart miljard Euro aan contracten opgeleverd, waarvan 200 miljoen Euro in de land-
en tuinbouwsector. Dit bedrag zal in de tijd nog oplopen.

India

Maatschappelijke uitdagingen zoals voedselzekerheid, gevolgen van klimaatverandering
en verstedelijking stonden tijdens de handelsmissie naar India centraal (SDG 2, 3,
6, 9, 13). Verschillende programmaonderdelen zoals het Indo-Dutch Sustainability Forum (duurzame en inclusieve handel promoten) en het Clean Air India Ring Initiative (zoeken naar innovatieve oplossingen voor luchtvervuiling) sloten hier direct bij
aan.

De missie heeft geleid tot ondertekening van 55 MoU’s en samenwerkingsovereenkomsten
ter waarde van EUR 170 mln., waaronder toetreding van Nederland tot de International Solar Alliance, het regeringsgesteunde actieplan voor havenontwikkeling en samenwerking tussen de
gemeente Amsterdam en de deelstaat Maharastra op het terrein van duurzame stedelijke
ontwikkeling. Daarnaast werd Nederland aangekondigd als partnerland voor de India Technology Summit 2019.

Luxemburg

Duurzame en circulaire economie in de stad stond centraal bij de economische bedrijvendag
en marge van het Staatsbezoek (building, designing, recycling en smart infrastructure,
mobility en environment, SDG 7, 9, 11, 12, 13).

Naast de vele contacten (meer dan 200 speeddates) en kennisdeling op het gebied van
de belangrijkste trends en ontwikkelingen in duurzame circulaire economie, is ook
op ministerieel niveau onder andere afgesproken om de link tussen circulaire economie
en het klimaatdossier te versterken en gezamenlijk te werken aan het terug dringen
van CO2-uitstoot.

Litouwen

Het economische programma in Litouwen vond plaats in het kader van het Staatsbezoek
en stond in het teken van energie. Litouwen wil meer gebruik maken van duurzame energie,
hetgeen kansen biedt voor Nederlandse bedrijven (SDG 7, 13). Het Staatsbezoek bood
een goede gelegenheid om de samenwerking die de afgelopen jaren is gestart op energiegebied
tussen Nederlandse en Litouwse partijen uit te bouwen.

De missie zorgde naast ondertekening van een MoU en een intentieverklaring ook voor
afspraken voor verdere samenwerking en/of kennisoverdracht op gebied van biomassa
en windenergie.

Inkomende bezoeken

Panama

Dit inkomende bezoek op 22 januari van de president van Panama, Juan Carlos Varela,
kende naast verschillende politieke afspraken daarom een forse economische component.
Dit laatste komt voort uit de goede economische relatie tussen Panama en het Koninkrijk
der Nederlanden. Panama’s stabiel groeiende economie, de gunstige ligging en goede
connectiviteit (Panama kanaal en luchthaven) maken van Panama een steeds belangrijkere
handelspartner in de regio voor het Koninkrijk. Aan de andere kant is Nederland voor
Panama een goede partner die kennis en expertise bezit om te helpen bij de uitdagingen
waar Panama voor staat, met name op het gebied van infrastructuur, waterproblematiek
en gezondheidszorg (SDG 3,6,9).

Steeds meer Nederlandse bedrijven weten Panama dan ook te vinden en vestigen een regionaal
kantoor in de kanaalstad. De bilaterale economische relatie is versterkt op de terreinen
van havenontwikkeling, logistiek, agro-food, watermanagement en gezondheidszorg.

Mexico

Het bezoek van de Mexicaanse President, Enrique Peña Nieto, op 24 april jl. stond
in het teken van het bestendigen en verbreden van politieke en economische betrekkingen.
Mexico is, als veertiende economie ter wereld, voor Nederland een belangrijke economische
handelspartner. De stabiele economie en de gunstige economische ligging ten opzichte
van de Verenigde Staten, maakt Mexico een kansrijk land voor Nederlandse investering.
De recentelijke liberalisering van de energiemarkt biedt grote kansen voor bedrijven
als Shell en verschillende Nederlandse toeleveranciers. Nederland is de derde investeerder
in Mexico, in 2017 had Nederland voor zo’n EUR 5 miljard handel met Mexico. Naast
de economische betrekkingen bood het bezoek ook de gelegenheid om samenwerking aan
te gaan op gebied van maatschappelijke uitdagingen zoals energie, waterproblematiek,
klimaatadaptatie, en infrastructuur. Tijdens het bezoek zijn een aantal MoU’s over
verdere samenwerking ondertekend.

Een meer uitgebreide analyse van deze missies en bezoeken vindt u in de bijlage «Rapportage
eerste helft 2018»1.

Terugblik en lessen

Bovengenoemde economische missies droegen bij aan de toegang voor Nederlandse bedrijven
tot buitenlandse markten en van buitenlandse bedrijven tot de Nederlandse markt. Dergelijke
missies beschouw ik als onderdeel van een integraal en afgewogen dienstenpakket gericht
op bedrijven die actief zijn in het buitenland of dit ambiëren. Andere diensten in
dit pakket zijn informatie & advies, financiering, belangenbehartiging en netwerkvorming.

Voor het succes van missies is van belang dat besluitvorming over bestemmingen van
economische missies en de sectoren die kansrijk zijn, plaatsheeft in nauw overleg
met publiek-private partners.

Evaluaties

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland evalueert alle door hen georganiseerde economische
missies. De resultaten vindt u in de bijgevoegde factsheets2.

De Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, S.A.M. Kaag