Brief regering : Staat van het MKB 2018

Nr. 332 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN KLIMAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 30 oktober 2018

Op woensdag 3 oktober 2018 publiceerde het Nederlands Comité voor Ondernemerschap
(hierna: het Comité) het Jaarbericht Staat van het MKB 2018, voor het derde achtereenvolgende
jaar. De publicatie bevat nieuwe cijfers van het CBS over het Nederlandse midden-
en kleinbedrijf (mkb) en een analyse hiervan. De titel is veelzeggend: MKB in tijden van transitie – Beroep op aanpassingsvermogen van ondernemers en overheid. We staan als samenleving voor een aantal grote transities op bijvoorbeeld het terrein
van digitalisering en verduurzaming. Het is daarom van belang dat zowel de overheid
als ondernemers in staat zijn, of worden gesteld, zich hieraan aan te passen.

Het Jaarbericht van vorig jaar was voor mij één van de bouwstenen voor het MKB-actieplan,
dat ik op 29 juni jl. aan uw Kamer heb gestuurd (Kamerstuk 32 637, nr. 316) en dat op 10 oktober jl. tijdens van het AO Ondernemen & Bedrijfsfinanciering met
uw Kamer is besproken.

Bijgevoegd treft u het Jaarbericht 2018 aan1. In deze brief ga ik in op de belangrijkste bevindingen van het Comité en hoe die
zich verhouden tot het MKB-actieplan van het kabinet. Ik zie het Jaarbericht als een
bevestiging en een aansporing. Een bevestiging dat het MKB-actieplan een goede zet
is en een aansporing voor mij en het hele kabinet om het mkb en de overheid klaar
te maken voor de transities waar Nederland voor staat.

Kernboodschap Jaarbericht

In het Jaarbericht stelt het Comité dat het op het eerste oog goed gaat met de Nederlandse
economie en met het mkb. In 2017 werkten er 4,4 miljoen mensen in het mkb en droeg
het mkb 227 miljard euro bij aan het bbp. De werkgelegenheid in het mkb nam toe met
132.000 mensen en is daarmee goed voor 80 procent van de groei van de werkgelegenheid
in het bedrijfsleven. Het mkb is divers en bedient vele duizenden deelmarkten en niches,
zowel regionaal als per sector.

Volgens het Comité is dit echter niet het hele verhaal. De groei van de productiviteit
nam voor het eerst sinds jaren echt af, van 2,3% in 2016 tot 1,3% in 2017. In het
licht van ontwikkelingen zoals digitalisering en verduurzaming en het toenemende tekort
aan gekwalificeerd personeel ziet het Comité reden om een «winstwaarschuwing» af te
geven. De winstwaarschuwing is bedoeld als aanmoediging voor zowel ondernemers als
overheden om hun aanpassingsvermogen te vergroten.

Het Jaarbericht bevat een aantal inzichten voor succesvol ondernemerschap. Het realiseren
van productiviteitsgroei kan volgens het Jaarbericht op vele manieren.

Succesvolle bedrijven onderscheiden zich in belangrijke mate op hun investeringsgedrag:
ze investeren fors in kennis, mensen en digitalisering. Ze voeren daarnaast proactief
personeelsbeleid, gericht op moderne, ICT-gedreven organisaties en durven scherpe
keuzes te maken over waar de toekomst van hun onderneming ligt. Dat vraagt een hoge
kwaliteit van ondernemerschap en een hoge kwaliteit van management. Succesvolle bedrijven
zijn actieve vernieuwers van hun organisatie en werkprocessen.

Het Comité geeft aan dat de overheid meer ruimte kan bieden voor ondernemerschap door
de toegang tot talent en financiering te verbeteren, door goede regelgeving en fiscaliteit
én door de modernisering van de publieke dienstverlening. Door investeringen in menselijk
kapitaal en door de modernisering van de arbeidsmarkt komt talent sneller op de juiste
plek. De toegang tot kapitaal wordt verbeterd door het financiersaanbod te vergroten
en te diversifiëren. Daarnaast vraagt het Comité de overheid om te waarborgen dat
er open markten zijn met een level playing field, zodat ook kleine ondernemingen succesvol
kunnen ondernemen. De aansporingen van het Comité vinden hun weerslag in de acties
die voortvloeien uit het MKB-actieplan.

MKB-actieplan

De boodschap in het Jaarbericht en de aanbevelingen van het Comité neem ik ter harte.
Ik ben trots op de Nederlandse mkb’ers en op wat zij presteren. Het mkb is belangrijk
voor de Nederlandse economie. Met het MKB-actieplan ligt er nu een plan om het Nederlandse
mkb over de volle breedte te versterken. Daarbij is er aandacht voor de thema’s die
voor het mkb van belang zijn: menselijk kapitaal, financiering, digitalisering, toepassing
van innovatie, internationaal ondernemen, regelgeving en fiscaliteit.

Er is inmiddels een hoop in gang gezet in het kader van het MKB-actieplan. Een kleine
greep hieruit: met MKB!dee heb ik mkb’ers uitgedaagd om – met financiële ondersteuning
van EZK – te werken aan oplossingen voor tekorten op het gebied van technisch personeel.
Ik zal uw Kamer hier nog nader over informeren, maar de respons bij de eerste tranche
is in ieder geval al hoog. Daarnaast heb ik regionale praktijktesten op het gebied
van digitalisering mkb geïnitieerd, waarbij ondernemers beter toegang krijgen tot
kennis over digitale technologie. Tevens ben ik bezig met het opschalen van het concept
van regionale financieringstafels om de toegang tot financiering voor ondernemers
te vergroten.

Tot slot

Ik vind het bijzonder waardevol dat er jaarlijks een gedegen analyse wordt gemaakt
over mkb en ondernemerschap op basis van de actuele CBS-gegevens. Het Jaarbericht
helpt mij bij het ontwikkelen van beleid. Ik moedig het Comité aan deze kennisontwikkeling
door te zetten en daar wederom actief mkb’ers en experts bij te betrekken.

De Staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat,
M.C.G. Keijzer