Amendement (gewijzigd/nader/vervangend) : Gewijzigd amendement van het lid Six Dijkstra ter vervanging van nr. 7 over de banken verplichten om de rekeninghouder terstond te informeren over het aanhouden van een transactie

Nr. 10
GEWIJZIGD AMENDEMENT VAN HET LID SIX DIJKSTRA TER VERVANGING VAN DAT GEDRUKT ONDER
NR. 7

Ontvangen 22 september 2025

De ondergetekende stelt het volgende amendement voor:

In artikel V, onderdeel A, wordt in het voorgestelde artikel 17a, zesde lid, «op diens
verzoek» vervangen door «terstond».

Toelichting

Het wetsvoorstel versterking strafrechtelijke aanpak ondermijnende criminaliteit II
beoogt de Financiële inlichtingen eenheid (FIU) onder de Wet ter voorkoming van witwassen
en financieren van terrorisme

(Wwft) de bevoegdheid te geven om een bank de uitvoering van een transactie maximaal
vijf werkdagen te laten aanhouden, als er aanwijzingen zijn dat de betreffende transactie
verband houdt met witwassen of terrorismefinanciering of als een financiële inlichtingen
eenheid uit een andere staat hierom verzoekt. De bank is verplicht de rekeninghouder
op diens verzoek te informeren over de tijdelijke aanhouding en het feit dat het wettelijk
gevolg geeft aan een eis van de FIU.

Indiener is kritisch op de toenemende «push-button power» of drukknopmacht van de
staat. De digitale transformatie van de samenleving heeft ertoe geleid dat de overheid
op veel vlakken veel machtiger tegenover haar burgers staat dan in het verleden überhaupt
technisch mogelijk was, bijvoorbeeld als het gaat om het kunnen controleren en blokkeren
van financiële geldstromen van burgers.1 Ook heeft de beschikbaarheid en inzet van digitale technologie geresulteerd in scheefgroei
van de machtsverdeling binnen de trias politica, daar dit de macht van de regering
ten opzichte van de rechtspraak en het parlement onevenredig vergroot heeft.2 Indiener is derhalve van mening dat drukknopmacht enkel uitgebreid zou moeten mogen
worden wanneer hier volwaardige rechtsstatelijke waarborgen tegenover staan.

Hoe dit in een westerse democratie mis kan gaan, is onder andere gebleken bij de zogeheten
«trucker protests» in Canada in 2022, een reeks coronademonstraties naar aanleiding
waarvan de Canadese premier de noodtoestand had uitgeroepen. Hierbij droeg hij banken
op om eigenstandig de rekeningen te bevriezen van personen die deelnamen aan deze
demonstraties, dan wel van personen die deelnemers financieel ondersteunden. Dit vond
plaats zonder verdere controlemechanismen die konden voorkomen dat mensen onterecht
niet bij hun financiële middelen konden komen. Achteraf heeft de Canadese rechtbank
geoordeeld dat het handelen van de premier «niet gerechtvaardigd was in relatie tot
de relevante feitelijke en juridische beperkingen die in aanmerking hadden moeten
worden genomen».3 Indiener is van mening dat dergelijk ingrijpend en disproportioneel regeringsoptreden
zeer schadelijk is voor het vertrouwen van burgers in de overheid. Het is daarom zaak
om vergelijkbare situaties in Nederland te voorkomen.

Onder voorliggend wetsvoorstel ligt de juridische drempel voor het kunnen blokkeren
van een transactie met het hoeven aantonen van een «aanwijzing» voor een verband met
witwassen of terrorismefinanciering door de FIU, relatief laag. Er is daarnaast geen
externe toestemmings- of toetsingsprocedure ingeregeld voor de inzet van deze bevoegdheid
door de FIU. Vanuit het perspectief van snel en wendbaar kunnen acteren op ondermijnende
criminaliteit is deze keuze volstrekt begrijpelijk. Echter, wanneer een transactie
vijf werkdagen lang onterecht bevroren blijkt, kan dit voor veel burgers ingrijpende
gevolgen hebben, bijvoorbeeld als deze vijf werkdagen de periode tussen het storten
van het salaris en het betalen van de huur beslaat.

In het kader van rechtszekerheid stelt indiener voor om banken te verplichten om de
rekeninghouder actief en terstond te informeren over het feit dat gevolg is gegeven
aan een eis van de FIU. Dit stelt de rekeninghouder in staat om tijdig stappen te
ondernemen indien hij denkt dat een transactie onterecht is bevroren. Dit versterkt
in de ogen van indiener de rechtspositie van de burger ten opzichte van de overheid.

Six Dijkstra