De democratie is van jou!
Hoe beleeft de Kamerorganisatie de verkiezingen? En wat vinden de stemmers van de verkiezingen en de kabinetsformatie? Op deze pagina vind je verhalen van kiezers en Kamermedewerkers in verkiezingstijd. Want: de democratie is niet alleen van politici, maar van iedereen. Dus ook van jou!
20251016-de-democratie-is-van-jou-ondertitels.mp4
- MP4-video (MP4 | 75.19 MB)
- Audio descriptie (MP3 | 1.29 MB)
Wat vind jij?
Op straat vroegen we aan de mensen welke drie onderwerpen zij het belangrijkst vinden in de politiek. Bekijk hierboven de eerste video. Ben je benieuwd naar de rest of wil je jouw top drie delen?
Eerste keer stemmen
De 18-jarige Aryan mocht op 29 oktober voor het eerst stemmen. Hij deed dat bij het stembureau in de Tweede Kamer. Hoe heeft hij zich op dit moment voorbereid?
“Ik heb de verkiezingen een beetje in de media gevolgd en van tevoren een stemwijzer ingevuld”, vertelt Aryan. “De partijen die bovenaan kwamen te staan, heb ik goed met elkaar vergeleken. Zo ben ik erachter gekomen welke partij écht het beste bij mij past. Daar heb ik vandaag op gestemd.”
Aryan heeft zijn keuze van tevoren niet met vrienden of familie gedeeld. “Als je het met andere mensen over standpunten hebt, gaan zij je misschien vertellen wat zij juist vinden. Terwijl dat niet hoeft te zijn wat ik vind. Het is jouw mening; laat je niet beïnvloeden door wat anderen denken.”
'Overal mensen, overal camera's'
Op verkiezingsdag hebben barista’s Raffaella van Vliet-Selis en Debbie Ketel-Schomaker veel te doen. Ze staan midden in de drukte, veel mensen komen langs voor een kopje koffie in het Statenlokaal.
Raffaella is de hectiek inmiddels wel gewend. Zij werkt sinds 2009 bij de Kamer en heeft al meerdere Tweede Kamerverkiezingen meegemaakt. Voor Debbie is het de eerste keer. “Ik wist van tevoren niet zo goed wat ik moest verwachten”, geeft ze aan. “Maar ik vind het hartstikke leuk.”
Uitje in eigen gebouw
Terwijl Raffaella en Debbie druk zijn met het bedienen van al hun klanten, bouwt NOS naast hen de studio voor de live uitzending van de uitslagenavond op. Kijken ze naar buiten, dan zien de barista’s al de hele dag een rij van tientallen kiezers staan die in de Tweede Kamer willen stemmen. “Het is net alsof we een uitje hebben in ons eigen gebouw”, lacht Raffaella. “Er is zoveel sensatie om ons heen.” Debbie: “Overal mensen, overal camera’s. Wat geweldig om dit op deze manier mee te maken.”
‘Veel enthousiasme voor het Ledenplein’
150 Kamerleden startklaar maken. Dat is het doel van het Ledenplein, dat op de drie werkdagen na de verkiezingsuitslag wordt gehouden in het Kamergebouw. Kersverse én herkozen Kamerleden maken een ronde langs verschillende diensten van de Kamerorganisatie en krijgen alle informatie die ze nodig hebben. Projectleider Iris Kok en projectcoördinator Iris van Tilburg zorgen dat alles op rolletjes verloopt. “Het is buffelen, maar ook een feestje.”
De voorbereidingen voor deze grote operatie startten vrijwel direct na de val van het kabinet, in juni. “Idealiter is er een voorbereidingstijd van vier jaar, maar een kortere periode heeft ook voordelen. Zo ligt het vorige Ledenplein nog vers in het geheugen”, vertelt Iris van Tilburg. Wat ook helpt, is dat er binnen de Kamer veel enthousiasme is voor het Ledenplein. “Zowel aan de ambtelijke als politieke kant worden alle zeilen bijgezet”, zegt Iris Kok. “Iedereen doet zijn best om de kandidaat-Kamerleden zo goed mogelijk voor te bereiden op hun bijzondere ambt.”
Maatwerk
Naast het regelen van allerlei praktische zaken, is er op het Ledenplein ook tijd voor een kopje koffie, gebakje en een praatje. Iris Kok: “Voor nieuwe Kamerleden kan het best overweldigend zijn, er komt veel op ze af. We doen er alles aan om de informatie zo behapbaar mogelijk over te dragen en - indien nodig - bieden we maatwerk.”
‘Alle gezichten en namen uit het hoofd leren’
Viktor Hovens is Kamerbode. Zijn taak is om Kamervergaderingen te ondersteunen, zowel plenaire als commissievergaderingen. Dat kan op allerlei manieren: van naambordjes klaarzetten tot publiek naar de tribunes begeleiden. Op verkiezingsdag vertelt Viktor de bezoekers alles over de Kamer en het gebouw tijdens de rondleidingen.
“Ik geef me vaker op als vrijwilliger, bijvoorbeeld tijdens de open dag", vertelt Viktor. "Ik heb er veel plezier in om mensen te vertellen wat hier allemaal gebeurt.”
Terug naar het Binnenhof
Een kijkje in de plenaire zaal is veruit favoriet bij het publiek, weet Viktor inmiddels uit ervaring. “Mensen zijn ook onder de indruk van de Erelijst der Gevallenen. En altijd vraagt er wel iemand naar de klok in de Statenpassage, wat die eigenlijk aangeeft. De klok telt de dagen, uren en minuten dat de Kamer in de tijdelijke huisvesting werkt. Dat geeft mij de gelegenheid om iets vertellen over het Binnenhof en wanneer we daar hopelijk naar teruggaan.”
Ronde op Ledenplein
Ook de dagen na de verkiezingen zijn anders dan anders voor Viktor. “Alle nieuw gekozen Kamerleden komen dan naar het Ledenplein om in één keer alle administratie af te handelen: van de ontvangst van een laptop tot het registreren van het salaris ofwel schadeloosstelling, zoals dat voor Kamerleden heet.”
Lijsten met foto’s
“Wij zitten bij de ingang van het gebouw om de Kamerleden op te vangen en naar het Ledenplein te begeleiden. Wij hebben lijsten bij ons met foto’s van de kandidaten die mogelijk gekozen zijn. Het is in ons werk belangrijk om de gezichten en namen van alle 150 Kamerleden te kennen, dit is de eerste gelegenheid om het in je geheugen op te slaan. In de jaren daarna heb je dat als Kamerbode nog vaak nodig.”
'Mensen doen moeite om te stemmen'
Anna Easton (rechts op de foto) en Ana Blanca Coco Martin zijn allebei adjunct-griffier van een Kamercommissie. Maar op 29 oktober, op verkiezingsdag, ziet hun werkdag er heel anders uit. Dan zitten zij bij het stembureau in de Tweede Kamer. Wat zijn de verwachtingen?
Ana Blanca Coco Martin: “Voor mij is het de eerste keer dat ik bij een stembureau zit. Door te werken in de Tweede Kamer draag ik in zekere zin al bij aan de democratie, maar op deze dag doe ik dat ineens op een heel tastbare manier. Daarom lijkt het me zo leuk.”
Anna Easton: “Ik ben al eerder vrijwilliger bij een stembureau geweest in de gemeente Den Haag. Wat ik toen vooral zo mooi vond, is dat je echt ziet hoeveel mensen de moeite doen om hun stem uit te brengen. En ’s avonds, als je aan het tellen bent, weet je dat duizenden anderen in Nederland hetzelfde aan het doen zijn.”
Ana Blanca: “Ja, dat lijkt me ook bijzonder. Ik ben benieuwd hoeveel mensen er uiteindelijk komen. Het wordt vast druk, ik kijk er naar uit!”