Wetsvoorstellen over staatloosheid besproken

5 april 2022, wetsvoorstellen - De Kamer bespreekt met staatssecretaris Van der Burg (Justitie en Veiligheid) twee wetsvoorstellen over de procedure die geldt voor staatloze personen.

Staatlozen hebben geen officiële nationaliteit. Zij kunnen niet aantonen waar zij geboren zijn en lopen tegen allerlei praktische problemen aan. Zo kunnen zij niet trouwen en geen hypotheek aanvragen, omdat zij niet over de juiste papieren beschikken.

In Nederland gaat het om 6.000 geregistreerde staatlozen en naar schatting zo'n 8.000 ongeregistreerde staatlozen met een verblijfsvergunning, zegt staatssecretaris Van der Burg. Daarnaast is er nog een groep illegaal in Nederland verblijvende staatlozen.

Erkenning staatloosheid

Het kabinet komt met een procedure waardoor staatlozen hun status kunnen laten erkennen. Daarna kunnen zij zich bijvoorbeeld inschrijven in de Basisregistratie Personen en komen zij in aanmerking voor overheidsvoorzieningen, zegt Van der Burg.

Een goede stap voor deze kwetsbare groep, zegt Ceder (ChristenUnie). Koekkoek (Volt) noemt de voorgestelde procedure "onnodig complex" en denkt dat die is bedoeld om te voorkomen dat staatlozen zich in Nederland vestigen. Markuszower (PVV) ziet de nieuwe procedure juist als "een nieuw generaal pardon" via de achterdeur.

Erkenning van staatloosheid leidt niet een-op-een tot de Nederlandse nationaliteit of een verblijfsvergunning, benadrukt Van der Burg. Erkende staatlozen moeten zelf een asielprocedure starten of de Nederlandse nationaliteit aanvragen.

Een staatloze moet bewijsstukken overleggen voor erkenning. Hoe wordt voorkomen dat zij heel veel documenten moeten indienen, wil Podt (D66) weten. Van Dijk (SP) vraagt wat een staatloze moet betalen voor de procedure.

Een belangrijk deel van de bewijslast ligt bij de overheid en het bewijs hoeft niet onomstotelijk te zijn, zegt de staatssecretaris. De kosten zijn op dit moment nog niet bekend.

Identificatiepasje

Staatlozen die de procedure hebben doorlopen, krijgen een speciaal identificatiepasje. Kröger (GroenLinks) vraagt zich af waarom het niet gaat om een officieel identiteitsbewijs.

Een identificatiepasje voor staatlozen is een van de eisen van een VN-verdrag over staatloosheid, zegt de staatssecretaris. Een officieel identiteitsbewijs is volgens hem niet nodig: een staatloze kan met zijn verblijfsvergunning aantonen dat hij rechtmatig in Nederland is.

Staatloze kinderen

Staatloze kinderen die in Nederland geboren zijn, maar van wie de ouders geen verblijfsvergunning hebben, kunnen na een wetswijziging de Nederlandse nationaliteit verkrijgen wanneer zij hier tien jaar wonen.

Podt (D66) en Ceder (CU) komen met een voorstel om de termijn te verkorten van tien naar vijf jaar. Brekelmans (VVD) vreest de gevolgen daarvan: illegaal in Nederland verblijvende ouders zouden procedures kunnen gaan rekken om via hun kinderen een verblijfsvergunning te krijgen. Kuik (CDA) ziet dat risico ook, maar wil niet dat "gigantische drempels worden opgeworpen" voor deze kinderen die geen kant op kunnen.

We moeten voorkomen dat "ouders hun kind als instrument gebruiken", erkent de staatssecretaris. Hij benadrukt dat er een aantal voorwaarden worden gesteld die misbruik moeten tegengaan. Ouders mogen hun kinderen bijvoorbeeld niet aan het toezicht van de overheid hebben onttrokken.

De Kamer zet de behandeling van de wetsvoorstellen (35687 en 35688-(R2151)) op een later moment voort.

Zie ook: