VWS-begroting toegelicht

14 december 2017, begroting - Ministers De Jonge en Bruins en staatssecretaris Blokhuis reageren op vragen van de woordvoerders over de begroting van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

De grote verbouwing van de zorg is voorbij na jaren van stelselwijzigingen, zegt De Jonge. De zorg is in Nederland goed geregeld, maar niet iedereen voelt dat zo. Hoe maken we het leven van mensen voelbaar, merkbaar en meetbaar beter en houden we de kosten in de hand?

Ouderenzorg

De Jonge wil een pact afsluiten voor de ouderenzorg, met daarin afspraken over:

  • zorg voor ouderen die thuis wonen

  • betere verpleeghuiszorg

  • het terugdringen van eenzaamheid

Volgend jaar investeert het kabinet direct 435 miljoen in de verpleeghuiszorg. Verpleeghuizen kunnen daar ongeveer 10.000 extra medewerkers van aannemen, rekent De Jonge voor. Agema (PVV) verwacht niet dat de huidige bewoners daar al iets van merken. De minister denkt van wel: per instelling komen er gemiddeld vijf verplegers bij. Maar het werk moet wel aantrekkelijk zijn om de vacatures te kunnen vullen, benadrukt Bergkamp (D66).

Een benchmark moet de financiën en de kwaliteit in de verpleeghuiszorg transparant maken. Dik (ChristenUnie) en Hermans (VVD) zijn bang dat het alleen een afrekeninstrument wordt. De benchmark heeft volgens De Jonge een ander doel: instellingen moeten die gebruiken om van elkaar te leren.

De Jonge ziet weinig in het voorstel van Arissen (PvdD) om huisdieren in alle verpleeghuizen toe te staan. Instellingen moeten dat zelf kunnen bepalen. De minister is wel positief over Slootwegs (CDA) verzoek om aandacht te besteden aan de positie van mantelzorgers.

Zorgkosten

Een mensenleven is oneindig veel waard, maar het budget is niet oneindig. Zo vat Bruins het dilemma van een zorgminister samen. De zorgkosten stijgen in de komende kabinetsperiode met 18 miljard, zo'n 4% per jaar.

In nieuwe hoofdlijnenakkoorden tussen de overheid, zorgprofessionals en patiëntenorganisaties moeten afspraken komen over het beheersen van de kosten. De bewindspersonen willen ze onder andere afsluiten voor ggz, wijkverpleging en specialistische zorg.

Afspraken in de hoofdlijnenakkoorden moeten voorkomen dat mensen onnodig vaak een beroep doen op de duurste zorg. Van den Berg (CDA) wil dat ze niet alleen financiële afspraken bevatten. Bruins stelt haar gerust: ze moeten ook afspraken bevatten over wat goede zorg is.

Snoeien van regels kan de zorgkosten drukken. Het ministerie zal alle goede initiatieven van Kamerleden omarmen, zegt de Jonge. Dat is De Vries (VVD) te vrijblijvend. Wat zijn de concrete doelstellingen en hoe kunnen we snel resultaat laten zien? De minister wil regels die al succesvol zijn geschrapt, opnemen in een plan tegen bureaucratie waarmee hij begin volgend jaar komt.

Polisjungle

6% van de Nederlanders stapt jaarlijks over van zorgverzekeraar. Enkele miljoenen mensen overwegen dat serieus. Bruins is op zich tevreden over het systeem. Verschillende woordvoerders vinden dat de keuzevrijheid is doorgeslagen:

  • Dijksma (PvdA): zorgverzekeraars bieden "kloonpolissen" aan, exact hetzelfde pakket tegen een andere prijs onder een andere naam

  • Kooiman (SP): zorgverzekeraars potten geld op dat ze aan verlaging van de premies zouden moeten besteden

  • Ellemeet (GroenLinks): schaf de budgetpolis af, want veel mensen overzien de gevolgen van het afsluiten daarvan niet

De minister benadrukt de vrijheid van zorgverzekeraars om met nieuwe producten te komen en de consument keuzes aan te bieden. Maar hij erkent dat een te groot aanbod de transparantie in de weg zit. In de wet ligt vast wat verzekeraars wel en niet mogen en Bruins zal ze daaraan houden.

Medische ethiek

De medisch-ethische paragraaf in het regeerakkoord is stevig besproken, zegt De Jonge. Bij de stappen die het kabinet zet op het gebied van bijvoorbeeld euthanasie en abortus, gaan zorgvuldigheid en behoedzaamheid volgens hem voor snelheid. Tegelijkertijd moeten die onderwerpen "wel in beweging kunnen blijven".

Dijkstra (D66) roept de minister op haast te maken met een plan voor euthanasie, omdat de samenleving daarom vraagt. Hij belooft daar voor de zomer mee te komen.

Bekijk preventie van abortus breder dan alleen "de technische kant van anticonceptie", geeft Van der Staaij (SGP) het kabinet mee: let bijvoorbeeld ook op weerbaarheid van vrouwen in relaties.

Geestelijke gezondheid en preventie

Zo'n 1,9 miljoen Nederlanders kampen met psychische aandoeningen. Het tegengaan van depressies en suïcide ziet Blokhuis als prioriteiten van zijn beleid.

De staatssecretaris ziet vijf aandachtsgebieden voor de geestelijke gezondheidszorg:

  • het stigma moet af van psychische aandoeningen

  • aanpak mensen met verward gedrag

  • hoofdlijnenakkoord over geld en kwaliteit

  • toegankelijk maken van de langdurige zorg voor mensen met psychische klachten

  • mensen in beschermde woonvoorzieningen moeten mee kunnen draaien in de samenleving

Fysieke en geestelijke gezondheid gaan hand in hand. Daarom wil Blokhuis een breed preventieakkoord afsluiten. Roken, overgewicht en drinken zijn aantoonbaar de grootste boosdoeners. Een lage sociaal-economische positie is van grote invloed op gezondheid. Dat vraagt om een gerichte aanpak en afspraken met zorgprofessionals en de levensmiddelenindustrie, denkt de staatssecretaris.

Dik en Dijkstra willen zich inzetten voor een rookvrije generatie. Gaan we dat met de maatregelen van de staatssecretaris redden, of moet er een tandje bij? In het preventieakkoord wordt roken een van de speerpunten, verzekert Blokhuis. Hij sluit aanvullende maatregelen niet uit als de preventieafspraken ontoereikend blijken.

Sazias (50PLUS) vraagt aandacht voor ondervoeding en valpreventie voor ouderen. Maken die ook deel uit van het preventieakkoord? Blokhuis wil de exacte inhoud van het plan nog niet te veel invullen. Hij wil eerst de maatschappelijke partijen waarmee hij het akkoord wil sluiten, vragen wat erin moet staan.

De Kamer sprak eerder op 12 december over de begroting van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Zij stemt op 19 december over de moties en op 21 december over de begroting.

Zie ook:

  • Het overzicht van de laatste debatten in het kort

  • De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.

  • Kijk het debat terug via Debat Gemist