Vragen over blokkeren melkveebedrijven vanwege fraude

15 maart 2018, debat - De Kamer debatteert over de fraude met melkvee en fosfaatrechten. Die is volgens minister Schouten (Landbouw) onacceptabel, maar gelukkig minder groot dan gedacht.

In 2017 meldden sommige melkveehouders ruim twee keer zoveel meerlingen als in eerdere jaren. De afwijkende registratie kon volgens het ministerie duiden op fraude. Met deze truc zouden melkveehouderijen hun fosfaatuitstoot op papier proberen te verlagen.

Grashoff (GroenLinks) wil weten hoe de "statistische onmogelijkheid" kon ontstaan, terwijl die later weer genuanceerd moest worden. Daar is minister Schouten ook benieuwd naar. Zij startte een onderzoek, dat nog loopt. In 2016 kreeg 7% van de koeien een meerling, in 2017 7,9%, meldt Bisschop (SGP). "Een marginaal verschil", vindt hij. Maar volgens Schouten zijn er wel grote uitschieters vastgesteld.

Aantal verkeerde registraties lager dan gedacht

Minister Schouten verdacht aanvankelijk 7.700 melkveebedrijven van fraude met fosfaatrechten. Uiteindelijk heeft ze maar 2.000 daarvan een blokkade opgelegd voor onderzoek. Bij hoeveel geconstateerde "onvolkomenheden" echt sprake was van kwade opzet en dus fraude, wordt nog onderzocht.

Futselaar (SP) vindt de blokkades voor fraudeonderzoek terecht en proportioneel, Geurts (CDA) niet. Volgens de CDA'er hebben maar 60 bedrijven vijf tot tien dieren niet goed geregistreerd. Bisschop (SGP) wil de schade compenseren van boeren van wie het bedrijf onterecht is stilgelegd. Maar volgens Schouten kan het primaire bedrijfsproces gewoon doorgaan bij een blokkade.

Was het woord "fraude" terecht?

Was het wel verstandig om al meteen het woord "fraude" te gebruiken, vraagt Futselaar (SP). Daar gaven de geconstateerde administratieve onvolkomenheden volgens Ouwehand (PvdD) genoeg aanleiding toe.

Minister Schouten erkent de impact van het woord "fraude" onderschat te hebben, maar bij dezelfde signalen zou ze precies weer zo handelen. Het is goed dat de minister al in de media heeft gezegd dat het niet haar bedoeling was om een hele sector als frauduleus weg te zetten, zegt Geurts (CDA).

Identificatie- en registratiesysteem foutgevoelig

Boeren zijn zelf verantwoordelijk voor een goede melkveeregistratie, zegt Dik (ChristenUnie). Toch vindt zij dat het identificatie- en registratiesysteem niet betrouwbaar is gebleken. Dat vindt Lodders (VVD) ook: laat boeren meedenken over verbetering. Dat zegt Schouten toe.

Er is een gezamenlijke werkgroep gestart van bedrijfsleven én overheid, meldt de minister. Deze heeft al vijftien concrete verbetervoorstellen gedaan, die de NVWA gaat beoordelen.

Vertrouwen herstellen                       

De Groot (D66) benadrukt het grote belang voor de Nederlandse economie -- denk aan de export -- van de landbouwsector. Het is volgens hem de taak van de minister om het vertrouwen in de sector te beschermen en zo nodig te herstellen.

Ook Lodders (VVD) wil dat Schouten hard werkt aan herstel van vertrouwen: vertrouwen van de consument in de boer, en van de boer in de overheid.

Bisschop (SGP) vraagt hoe de minister het beeld van de Nederlandse landbouwsector in Brussel gaat corrigeren. Door de EU voortdurend volledig op de hoogte te houden en in gesprek te zijn, antwoordt Schouten.

Roep om hervormingen in de landbouw

De oorzaak van deze kalverenregistratie-affaire ligt in het falende landbouwproductiesysteem, stelt Moorlag (PvdA). Hij pleit voor een breed landbouw- en natuurakkoord. Graus (PVV) wil dat er een beter verdienmodel komt voor boeren ten koste van de retail. Ouwehand (PvdD) denkt dat veel problemen opgelost worden met kortere productieketens in de landbouw.

Schouten werkt aan een uitgebreide toekomstvisie op de landbouw.

Over de ingediende moties wordt op dinsdag 20 maart gestemd.

Zie ook:

  • Het overzicht van de laatste debatten in het kort

  • De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.

  • Kijk debatten terug via Debat Gemist