Toenemende uitbraken van vogelgriep

18 december 2025, debat - Er zijn dit jaar veel besmettingen door het vogelgriepvirus (H5N1). De Kamer debatteert met ministers Wiersma (Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur) en Bruijn (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) over de aanpak.

De overheid neemt op dit moment strenge maatregelen om verdere besmetting tegen te gaan. Zo zijn er al meer dan 1 miljoen vogels (preventief) geruimd en is er een ophok- en afschermplicht. De verspreiding gebeurt vooral door wilde vogels, maar er zijn ook zorgen over besmettingen tussen pluimveebedrijven.

Pluimveehouderij en wilde vogels

Kostić (PvdD) wijst op het verband dat wetenschappers leggen tussen de uitbraken en de intensieve veehouderij in Nederland. Hen roept op om de bio-industrie te verkleinen. "We zijn een tikkende tijdbom voor een nieuwe pandemie."

Is de kans op een uitbraak groter bij pluimveehouderijen in gebieden met veel water en dus veel wilde vogels? Den Hollander (VVD) ziet daarvoor nog geen aanwijzingen. Ze vraagt het kabinet om onderzoek. Volgens Bromet (GroenLinks-PvdA) is het al duidelijk dat zulke pluimveehouderijen een groot risico vormen. Zij roept op om dat soort bedrijven niet meer toe te staan.

Flach (SGP) denkt dat jagers een belangrijke rol kunnen spelen bij het opruimen van dode wilde vogels. Nu weten ze alleen vaak niet wat ze wel en niet mogen doen. Hij wil dat minister Wiersma duidelijke afspraken met hen maakt.

Minister Wiersma constateert dat besmettingen van bedrijf tot bedrijf nu bijna niet plaatsvinden. Volgens haar is het wel heel belangrijk dat bedrijven de hygiënevoorschriften goed naleven. Ze zegt toe met jagersverenigingen in gesprek te gaan.

Vaccinatie

Alleen het verkleinen van de pluimveestapel zal niet genoeg zijn, denkt Podt (D66). Zij ziet vaccinatie als een belangrijk onderdeel van de oplossing. Ze wil dat het kabinet binnen een jaar start met grootschalige vaccinatie.

Ook Koorevaar (CDA) en Boomsma (JA21) vinden vaccinatie de beste aanpak. Koorevaar wil dat producten van gevaccineerd pluimvee internationaal meer geaccepteerd worden. Nu zijn er namelijk handelsbelemmeringen. Hij roept het kabinet op om daaraan te werken. Boomsma maakt zich zorgen dat de Europese regels over toezicht op vaccinatie te streng zijn. Hij wil van de minister weten of die kunnen worden aangepast.

Graus (PVV) waarschuwt juist voor "overmatig vaccineren". Volgens hem zijn er aanwijzingen dat dat bijvoorbeeld kan leiden tot een gevaarlijke virusvariant.

Het kabinet doet een pilot met vaccinatie van pluimvee. De resultaten daarvan komen begin 2026. Maar inderdaad wordt gevaccineerd pluimvee nog niet overal geaccepteerd, erkent minister Wiersma. Ze werkt aan het draagvlak in de markt en in de internationale gemeenschap. Wel worden de Europese regels voor toezicht waarschijnlijk minder streng.

Zoönose

Verschillende Kamerleden zijn bezorgd over de gevolgen voor de volksgezondheid. Er is namelijk een risico dat dieren het virus overbrengen op mensen. Het virus is dan een "zoönose". Besmettingen van mens op mens zijn nog niet voorgekomen.

Het risico voor de bevolking is "zeer laag", aldus minister Bruijn. Er zijn nu twee vaccins voor mensen, legt hij uit: het gewone griepvaccin en een prepandemisch vaccin. Maar experts adviseren om dat laatste pas in te zetten als het virus zich makkelijker verspreidt onder mensen.

Van der Plas (BBB) wijst erop dat grootschalige veehouderij juist zorgt voor minder contact tussen mens en dier. Dat verkleint volgens haar de kans op zoönosen.

Beckerman (SP) vraagt aandacht voor dierenhulpverleners. Zij hebben contact met zieke dieren en lopen het grootste risico. Ze wil dat het kabinet snel geld vrijmaakt voor het beschermen van deze groep.

De ministers zien dat dierenhulpverleners extra kosten maken omdat ze meer beschermingsmiddelen moeten aanschaffen. Het kabinet geeft stichting DierenLot daarom eenmalig €100.000.

De Kamer stemt op 18 december over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook:

Het overzicht van de laatste debatten in het kort.
De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
Kijk debatten terug via Debat Direct.