Maatregelen ter bestrijding van antisemitisme

23 september 2025, debat - De Kamer spreekt met ministers Van Oosten (Justitie en Veiligheid) en Moes (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) over maatregelen tegen antisemitisme.

In Nederland moet iedereen in vrijheid en veiligheid kunnen leven, maar veel Joodse Nederlanders leven elke dag met een gevoel van onveiligheid, zegt minister Van Oosten. De Strategie Bestrijding Antisemitisme moet antisemitisme in Nederland tegengaan. Zo is er een taskforce ingesteld om de veiligheid van Joodse mensen te bevorderen en trekt het kabinet geld uit voor de beveiliging van Joodse scholen, instellingen en evenementen.

Onderwijs en preventie

Het onderwijs heeft een belangrijke rol bij het tegengaan van antisemitisme, denkt Boswijk (CDA): iedere leerling zou moeten leren over het Joodse leven en de geschiedenis van de Holocaust. Alle scholen zijn verplicht om les te geven over het jodendom als geestelijke stroming, zegt minister Moes. De onderwijsinspectie ziet daarop toe.

Bromet (GroenLinks-PvdA) ziet hoopvolle initiatieven, zoals Deel de Duif, waarbij jongeren met Joodse en islamitische wortels op scholen vertellen hoe zij de polarisatie doorbreken. Ook herinneringscentra over de Tweede Wereldoorlog verdienen steun, vindt zij.

Eerdmans (JA21) vraagt aandacht voor Joodse studenten die zich onveilig voelen en evenementen op universiteiten met Joodse sprekers die niet doorgaan vanwege bedreigingen.

Koops (NSC) wil antisemitische onlinecontent harder bestrijden, want op internet kunnen haatdragende en intolerante boodschappen zeer snel verspreiden. Maakt de minister afspraken met platforms die antisemitische content laten staan, wil Bamenga (D66) weten.

De Europese Digital Services Act kan een rol spelen bij de bestrijding van dit soort content, zegt minister Van Oosten. Als platforms strafbare inhoud niet verwijderen, kunnen zij er mogelijk zelf voor aansprakelijk worden gesteld.

Straffen en daders

Boon (PVV) vindt de straffen voor antisemitisch geweld "beschamend laag". Mensen met een dubbele nationaliteit zouden volgens hem bij een misdrijf met een antisemitisch motief hun Nederlanderschap moeten kunnen verliezen.

Momenteel is discriminatie geen misdrijf op grond waarvan het Nederlanderschap kan worden ingetrokken, legt minister Van Oosten uit. Het kabinet onderzoekt of dit wel mogelijk moet worden.

Antisemitisme zou in de wet ondubbelzinnig en afzonderlijk strafbaar moeten worden gesteld, aldus Van Dijk (SGP). Wanneer komt de minister met een wetsvoorstel dat dit regelt?

Beledigende vormen van onder andere Holocaustontkenning zijn sinds kort strafbaar als specifieke vorm van groepsbelediging, benadrukt Van Oosten. Ook is discriminatie op grond van ras en godsdienst al strafbaar. Het Openbaar Ministerie ervaart volgens de minister geen knelpunten bij de vervolging van antisemitisme.

Veroordeel antisemitisme, van welke kant het ook komt, zegt Van Nispen (SP). Veel politici wijzen naar immigranten, maar hij vraagt zich af of de regering het gevaar van antisemitisme onder rechtsextremisten wel goed in beeld heeft.

Israël en Joodse Nederlanders

De opleving van haat tegen Joodse Nederlanders komt voor een groot deel doordat zij verantwoordelijk worden gehouden voor de daden van de Israëlische regering, stelt Ellian (VVD) vast. De situatie in Gaza mag nooit een vrijbrief zijn om Joodse Nederlanders in onveiligheid te brengen, benadrukt Bikker (ChristenUnie). Zij hoopt dat het kabinet lessen trekt uit gesprekken met de Joodse gemeenschap.

Het politieke debat zou niet mogen worden gesmoord door valse beschuldigingen van antisemitisme bij kritiek op Israël, waarschuwt El Abassi (DENK). Kostić (PvdD) vraagt het kabinet daarom om een meer politiek neutrale definitie van het begrip antisemitisme te gebruiken, zodat kritiek op Israël niet als antisemitisme kan worden gezien.

Internationale spanningen sijpelen de Nederlandse samenleving binnen en dat kunnen we niet zomaar ombuigen, erkent minister Van Oosten. Je mag kritiek hebben op het regeringsbeleid van een ander land, maar individuen verantwoordelijk houden voor daden van een regering die zij niet hebben gekozen is onacceptabel, zegt de minister.

Nederlandse media leveren volgens Van Zanten (BBB) vaak eenzijdig en zonder context kritiek op Israël. Zij vindt het de taak van de volksvertegenwoordiging en regering om op te treden wanneer er "misbruik wordt gemaakt van de persvrijheid".

Minister Moes noemt de persvrijheid een ontzettend groot goed. Hij wil zich niet inhoudelijk bemoeien met journalistieke keuzes. Iedereen met inhoudelijke klachten kan zich melden bij de ombudsman.

De Kamer stemt op 30 september over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Direct