Kamer debatteert over terugtrekking VS uit het Iranakkoord

6 juni 2018, debat - De terugtrekking van de VS uit de Irandeal heeft wereldwijd gevolgen voor de veiligheid en de handelsbelangen. De Kamer debatteert hierover met minister Blok (Buitenlandse Zaken) en minister Kaag (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking).

President Trump stapte op 8 mei 2018 uit het nucleaire akkoord dat was gesloten tussen de Verenigde Staten, Iran en de internationale gemeenschap. Dat betekende het einde van het akkoord uit 2015, waarover jarenlang was onderhandeld.

Premier Rutte heeft de opzegging van Trump van het Iranakkoord "lomp" genoemd. Volgens Van Ojik (GroenLinks) een ongebruikelijke, maar wel terechte kwalificatie. Dit is een verkeerd besluit van Trump, oordeelt ook Ploumen (PvdA), omdat het de veranderingsgezinde krachten in Iran smoort.

De beslissing van Amerika heeft directe invloed op de veiligheid in Europa, zegt Sjoerdsma (D66). Iran zegt namelijk al bezig te zijn met plannen voor het bouwen van kerncentrifuges. Ook stelt Iran zich agressiever op in de regio. Daarnaast duperen de door Trump aangekondigde sancties mogelijk ook Nederlandse ondernemers.

Einde deal?

Formeel is de Irandeal door Trumps opzegging niet ten einde, want de VS is maar een van de betrokken partijen. Nederland en Europa moeten er alles aan doen om de deal alsnog te behouden, vindt Ten Broeke (VVD). Ook D66 wil achter de deal blijven staan.

Van der Staaij (SGP) is minder negatief over de opzegging van de deal omdat er ook terechte kritiek op was. Volgens De Roon (PVV) is de deal eigenlijk al van tafel, want hij denkt dat Iran er ook uit zal stappen.

Eensgezind Europa

Voor het behoud van het akkoord met Iran is het van belang dat Europa eensgezind blijft optreden, zegt Sjoerdsma (D66). Van Ojik (GroenLinks) concludeert dat Europa dat tot nu toe doet, maar vraagt zich af of die eensgezindheid zal blijven bestaan. Volgens Ploumen (PvdA) is het geopolitieke spel terug en moet Europa "zich daar verdomd snel in bekwamen".

Gevolgen voor bedrijven

Trump kondigde bij de opzegging nieuwe en zware sancties aan tegen Iran. Die hebben mogelijk grote gevolgen voor Europese bedrijven die zowel in Iran als in de VS actief zijn of zaken doen in dollars, want die bedrijven wil Trump ook raken.

Enkele grote Franse ondernemingen hebben noodgedwongen al de banden met Iran verbroken vanwege hun belangen in de VS. Geldt dit ook voor Nederlandse bedrijven, vraagt Van Rooijen (50PLUS).

Minister Kaag zegt dat ze bezig is met actieve informatieverstrekking aan ondernemers over het drijven van handel met Iran. Ook de ambassade speelt daarin een belangrijke rol.

Hoewel Karabulut (SP) de economische belangen niet wil ontkennen, staat er volgens haar een belangrijker principe op het spel. Zij vindt dat het niet aan de VS is om een goed werkend akkoord te vernietigen en dat het afgelopen moet zijn met de Amerikaanse arrogantie.

Relatie met de VS

Zijn de Amerikanen eigenlijk nog wel echte vrienden, vraagt Kuzu (DENK) zich af. Volgens Van Helvert (CDA) wel, al moet daarin wel ruimte zijn voor onderlinge kritiek. Maar een 400 jaar lange relatie kan één grillige president niet stukmaken, vindt hij.

Ook Van Rooijen (50PLUS) vindt het belangrijk om goed bevriend te blijven met de Amerikanen. Het bezoek dat premier Rutte binnenkort waarschijnlijk aan president Trump brengt, moet daar wat hem betreft voor gebruikt worden.

Volgens minister Blok zijn er veel redenen om de trans-Atlantische relatie te koesteren. Volgens hem moeten we de gebeurtenissen beschouwen als een soort midlifecrisis van een goede vriend.

De Kamer stemt op 12 juni over de ingediende moties.

Zie ook:

  • Het overzicht van de laatste debatten in het kort
  • De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
  • Kijk debatten terug via Debat Gemist