Europese top van 23 en 24 maart 2023

21 maart, debat – Op 23 en 24 maart aanstaande komen de Europese regeringsleiders weer bijeen. De Kamer bespreekt de Nederlandse inbreng met premier Rutte.

Op de agenda voor de komende Europese top staat weer een veelheid aan punten, zoals de oorlog in Oekraïne, het Europese concurrentievermogen, de interne markt, de economie en de energievoorziening.

Oekraïne

De blijvende steun aan Oekraïne is van groot belang, zegt Van Wijngaarden (VVD). Hij prijst de gezamenlijke Europese inkoop van munitie, die volgens hem ook door niet-EU-landen kan worden geleverd. Maar Maeijer (PVV) noemt het verstrekken van wapens en munitie "een heilloze weg". Van Dijk (SP) wil aandacht voor mogelijkheden om tot een staakt-het-vuren te komen, zoals het Chinese vredesplan.

Rutte is blij dat China betrokkenheid toont bij de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. Het draait volgens Rutte om de Chinese visie op de toekomst van de bezette Oekraïense gebieden. Hij bevordert dat Xi en Zelensky in contact treden. Het gezamenlijk inkopen van munitie is vooral een pragmatische kwestie, aldus de premier.

Oekraïne goed, Rusland kwaad. Dat is volgens Van Houwelingen (FVD) het naïeve wereldbeeld van velen. Met de westerse munitieleveringen en de ongebreidelde steun aan Oekraïne "slaapwandelen we de oorlog in", meent hij.

Goed dat de graandeal is verlengd, vindt Piri (PvdA). Wel zou het graan voornamelijk naar minderontwikkelde landen moeten gaan. De graanprijs is inmiddels gestabiliseerd op het vooroorlogse niveau, antwoordt Rutte, en dat is vooral in het belang van ontwikkelingslanden. Nederland ondersteunt ontwikkelingslanden in dit opzicht op verschillende manieren.

Van der Graaf (ChristenUnie) wil dat de Europese regeringsleiders zich in lijn met het Internationaal Strafhof uitspreken over de Russische oorlogsmisdaden en mensenrechtenschendingen. De Europese Raad blijft zich hiertegen uitspreken, reageert Rutte. Een van de doelen is de terugkeer van de Oekraïense kinderen die door Rusland gedeporteerd zijn.

Strategische autonomie

Sjoerdsma (D66) wijst op het belang van een onafhankelijk Europa. Gezien de "kabbelende agenda" voor de Europese top, vreest hij dat de urgentie hiervan nog niet is doorgedrongen.

Amhaouch (CDA) maakt zich zorgen over de de-industrialisatie van Europa en bepleit meer staatssteun. Daar is Eppink (JA21) minder enthousiast over. Hij wijst erop dat geen nieuwe gemeenschappelijke Europese schulden meer mogen worden aangegaan. Brussel mag niet elke crisis aangrijpen om meer regie naar zich toe te trekken, voegt Bisschop (SGP) toe.

De kaders voor staatssteun zijn op 9 maart herzien, zegt Rutte. Het kabinet bekijkt de gevolgen daarvan voor het bedrijfsleven, nadrukkelijk inclusief het mkb. De premier wijst op het belang van een gelijk speelveld en de juiste randvoorwaarden om een subsidierace te voorkomen.

Vergroening en klimaat

Intensiveer de investeringen in groene industrie met het Green Deal Industrial Plan, bepleit Van der Lee (GroenLinks). Staatssteun om te vergroenen is een "dikke prima", zegt Van der Plas (BBB), maar waarom valt voedselproductie niet onder dit Europese vergroeningsfonds? Rutte is bang dat dat voor de "zeer innovatieve" Nederlandse landbouwsector negatief zou uitwerken.

Dassen (Volt) benadrukt de urgentie in het bestrijden van klimaatverandering, ook om grote economische schade te voorkomen. Hij vraagt de premier om vast te houden aan het doel van 45% hernieuwbare energie in 2030. We doen niet genoeg en we doen het niet snel genoeg, vult Gündoğan aan.

Nederland staat positief tegenover het doel van 45% hernieuwbare energie in 2030, zegt Rutte. Hij verwijst naar de Nederlandse en Europese doelstellingen, die temeer van belang zijn nu het recente IPCC-rapport "ons weer met de neus op de feiten heeft gedrukt".

Israël

Kuzu (DENK) hekelt het meten met twee maten als het gaat om Rusland en Israël. Waar de stap van het Internationaal Strafhof tegen Poetin wordt toegejuicht, onthoudt Nederland zich van stemming bij een onderzoek naar de consequenties van de "illegale bezetting van Palestina".

Nederland blijft zich volgens Rutte inzetten voor een klimaat in Israël waarin de vredesonderhandelingen kunnen worden hervat. Steeds probeert Nederland met beide landen constructief contact te onderhouden. Het uitbreiden van het aantal nederzettingen is in strijd met het internationaal recht, aldus de premier. Een vergelijking met de houding jegens Rusland vindt hij mank gaan.

De Kamer stemt op 23 februari over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook: