Debat over het aanpassen van inspectierapporten

4 maart 2020, debat - Ambtenaren van het ministerie van Justitie en Veiligheid zouden druk hebben uitgeoefend op de Inspectie JenV om rapporten aan te passen. De Kamer debatteert daarover met minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid).

De invoering van de Nationale Politie, de aanpak van ondermijning, de arrestatie van Mitch Henriquez waarbij een nekklem werd gebruikt. Bij deze en andere gevoelige onderzoeken zouden volgens het Algemeen Dagblad ambtenaren van het ministerie de Inspectie Justitie en Veiligheid onder druk hebben gezet om rapporten aan te passen en kritische passages te schrappen.

Het parlement moet erop kunnen vertrouwen dat inspectierapporten onafhankelijk worden opgesteld, vinden alle woordvoerders. Zij willen van minister Grapperhaus weten wat er is gebeurd en vooral hoe hij ervoor zorgt dat dit in de toekomst niet meer voorkomt.

Cultuur en klokkenluiders

De berichten over de Inspectie JenV lijken op de WODC-affaire. In 2018 ontstond er twijfel over de onafhankelijkheid van het Wetenschappelijk Onderzoeks- en Documentatiecentrum (WODC). Ambtenaren van het ministerie zouden ook toen druk hebben uitgeoefend om conclusies in rapporten aan te passen.

Op het ministerie heerst een cultuur van belazeren en bedonderen, oordeelt Markuszower (PVV). Klokkenluiders moeten zich wel veilig voelen binnen hun organisatie, benadrukt Kuiken (PvdA).

Met het verbeterprogramma "JenV Verandert" wil het ministerie een cultuuromslag bereiken, maar volgens Groothuizen (D66) helpt dit niet veel. Dat spreekt Grapperhaus tegen: hij ziet juist wel veranderingen en verbeteringen binnen Justitie en Veiligheid.

De minister heeft al aangekondigd dat hij onderzoek laat doen naar externe druk op de inspectie. Maar waarom laat hij geen onderzoek doen naar interne druk om rapporten aan te passen, vraagt Buitenweg (GroenLinks). Azarkan (DENK) vindt het zorgelijk dat er niet naar alle klachten van de klokkenluiders onderzoek is gedaan.

Zelfstandiger positie inspectie

Inspectieambtenaren moeten hun kritische rol als luis in de pels ongehinderd kunnen vervullen, benadrukt Van Wijngaarden (VVD). De Inspectie JenV moet meer op afstand worden geplaatst van het ministerie, zo vinden verschillende woordvoerders. Dat kan onder andere door de inspectie in een ander gebouw te huisvesten.

De inspectie op afstand plaatsen kan ook in juridische zin. Van Nispen (SP) en Groothuizen (D66) willen dat de Inspectie JenV zo'n onafhankelijke positie krijgt. Van Dam (CDA) vindt dat plan juist onverstandig omdat de Kamer de minister dan niet meer kan aanspreken op het functioneren van de inspectie.

Grapperhaus zegt toe over deze voorstellen na te denken en er in een brief op terug te komen. Bij een fysieke verhuizing kan hij zich iets voorstellen, al moet de inspectie om kostentechnische redenen wel in de buurt blijven. Wat betreft de juridische zelfstandigheid wijst hij op het grote bezwaar dat de inspectie dan "buiten elke vorm van politieke verantwoordelijkheid komt te staan".

Niet alleen bij Justitie en Veiligheid maar ook bij andere ministeries zouden de inspecties op meer afstand gezet moeten worden, denkt Van der Graaf (ChristenUnie). Grapperhaus vindt dat de minister van BZK de aangewezen persoon is om op dat voorstel te reageren, niet hij.

De Kamer stemt op 10 maart over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook:

  • Het overzicht van de laatste debatten in het kort
  • De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
  • Kijk debatten terug via Debat Gemist