Debat over de Voorjaarsnota

1 juli 2020, debat - De Kamer debatteert naar aanleiding van de Voorjaarsnota met minister Hoekstra (Financiën) over de aanpassingen in de overheidsbegroting voor het lopende jaar.

De begroting ziet er nu heel anders uit dan het kabinet op Prinsjesdag 2019 voor ogen had. Vooral de maatregelen om de gevolgen van de coronacrisis op te vangen leiden tot veel extra uitgaven.

We gaan van de langste reeks overschotten na de Tweede Wereldoorlog naar het grootste overheidstekort sinds mensenheugenis, concludeert Sneller (D66). De forse noodpakketten van vele tientallen miljarden waren volgens minister Hoekstra nodig om bedrijven overeind te houden en banen te behouden.

Overheidssteun

Doordat de begroting de afgelopen jaren op orde is gebracht, benadrukt De Vries (VVD), heeft Nederland de afgelopen maanden de noodzakelijke maatregelen kunnen nemen.

Gelukkig hebben we een goed fundament gebouwd voor het huis van de economie, zegt Stoffer (SGP). Maar hij vraagt zich wel af welk effect de coronacrisis heeft op de houdbaarheid van de overheidsfinanciën. Die heeft een flinke knauw gekregen, erkent Hoekstra. Het is aan het CPB om dit precies te berekenen.

Het kabinet verdient een compliment voor de stevige maatregelen, vindt Van Otterloo (50PLUS). Maar de bonus van €1.000 voor zorgmedewerkers steekt in zijn ogen nogal schril af tegen wat KLM aan staatssteun krijgt per medewerker.

Komt van uitstel ook afstel? De overheidssteun helpt bedrijven om nu te overleven, zegt Van Dijck (PVV). Maar hij vreest dat veel ondernemingen later toch omvallen als uitgestelde belastingen en huur alsnog moeten worden betaald.

Minister Hoekstra gaat kijken wat in een volgende fase per sector nodig is. Maar het is onvermijdelijk dat er bedrijven gaan omvallen.

Ontwikkelingssamenwerking

De kraan staat open voor grote bedrijven, terwijl er geen extra geld komt om kwetsbare mensen in ontwikkelingslanden tijdens de coronacrisis te helpen. Snels (GroenLinks), Alkaya (SP) en Nijboer (PvdA) vinden dat onbegrijpelijk. Het voortwoekeren van de pandemie in armere landen kan een bedreiging vormen voor ons eigen economische herstel, zegt Bruins (ChristenUnie).

Nederland maakt al jarenlang serieus werk van ontwikkelingssamenwerking, benadrukt minister Hoekstra. Er is volgens hem ook al veel gedaan om landen te helpen tijdens de coronacrisis.

Gemeenten

Ook veel gemeenten zijn in de problemen gekomen door de coronacrisis. Inkomsten lopen terug en uitgaven stijgen. En dat treft uiteindelijk de inwoners, zeggen Nijboer (PvdA) en Snels (GroenLinks), omdat gemeenten gedwongen zullen zijn om te bezuinigen en daarom gaan snoeien in hun dienstverlening.

We nemen de problemen van de gemeenten serieus, zegt Hoekstra. De regering overlegt daarover met hen, maar "extra geld is niet gratis".

Lessen trekken uit de crisis

De coronacrisis maakt duidelijk dat veel burgers en bedrijven onvoldoende buffers hebben opgebouwd, constateert Slootweg (CDA). Daarom zou sparen aantrekkelijker moeten worden. Bruins wijst op de hoge maatschappelijke kosten van problematische schulden: 11 miljard per jaar. Een schuldenopkoopfonds kan volgens hem helpen om dit probleem op te lossen.

De afgelopen maanden is gebleken dat een welvaartsstaat broodnodig is, stelt Alkaya (SP). De overheid moet volgens hem mensen die in de problemen komen steunen. En de lasten van de crisis moeten eerlijk worden verdeeld, zeker als er nog een grote economische schok komt.

Stimuleren economie

Door vraaguitval gaat de economie stilvallen, vreest Van Dijck (PVV). Hij wil daarom dat de regering de consumptie een boost geeft. De Vries (VVD) wil niet bezuinigen in 2021 en pleit voor het investeren in het groeivermogen van de Nederlandse economie.

Economisch herstel is belangrijk, betoogt Sneller (D66), die extra geld wil voor onderzoek en innovatie. Maar hij pleit wel voor duurzame groei met oog voor de brede welvaart. We moeten gericht stimuleren, benadrukt Slootweg (CDA), en tegelijkertijd kijken naar verstandige hervormingen, bijvoorbeeld in de arbeidsmarkt.

De economie moet weer gaan draaien, zegt minister Hoekstra. Hij is nog bezig met het uitwerken van het eerder aangekondigde investeringsfonds voor de langere termijn.

De Kamer stemt op 2 juli over de ingediende amendementen en moties.

Zie ook