Debat over de ontstane politieke situatie

27 augustus 2025, debat – De Kamer debatteert met premier Schoof over de nieuwe politieke werkelijkheid in het kabinet. Aanleiding daarvoor is het aftreden van minister van Buitenlandse Zaken Veldkamp en de overige bewindslieden van NSC.

Voormalig minister Veldkamp is samen met de andere bewindspersonen van zijn partij, Nieuwe Sociaal Contract, uit het al demissionaire kabinet gestapt. Dat deden zij omdat de coalitie het niet eens kon worden over de reactie op de situatie in Gaza en aanvullende maatregelen tegen Israël. In het debat wordt stilgestaan bij dit aftreden en de vraag: hoe nu verder?

Israël en Gaza

Timmermans (GroenLinks-PvdA) betreurt het uitblijven van aanvullende maatregelen tegen Israël en het om die reden opstappen van de NSC-bewindspersonen. Alleen als de regering extra stappen zet, kan zijn fractie het buitenlandbeleid steunen, waarschuwt hij.
Van Baarle (DENK) noemt het aftreden terecht, want de regering doet volgens hem niets. Dit kabinet kan het niet eens worden over of het wel alles moet doen om genocide te voorkomen, stelt hij.
Ouwehand (PvdD) roept in herinnering dat Nederland volgens internationaal recht de verplichting heeft om er alles aan te doen om genocide te voorkomen.

De situatie in Gaza raakt veel mensen in Nederland diep, ook het kabinet, stelt de premier. De regering zet in op een staakt-het-vuren waarbij de gijzelaars vrijkomen. Nederland legt daarbij internationaal zijn volle gewicht in de schaal, aldus de premier.

Verantwoordelijkheid

Veel mensen verafschuwen het onderlinge Haagse gedoe, eigenlijk al sinds de vorige verkiezingen, meent Dijk (SP). Hij vindt dat partijen er alles aan hebben gedaan om de schuld van zich af te schuiven en naar anderen te wijzen.
NSC wil niet verantwoordelijk zijn voor onverantwoord beleid, verklaart fractievoorzitter Van Vroonhoven. Waar mensenrechten ernstig geschonden worden, moet het kabinet optreden, onderstreept ze, maar minister Veldkamp kreeg daarvoor volgens haar de ruimte niet.

Je mag van het kabinet toch een zekere verantwoordelijkheid verwachten, vraagt Eerdmans (JA21). Weglopen lost volgens hem niks op. Een nieuwe politieke crisis is niet in het landsbelang, benadrukt hij.

Er was volgens Schoof vertrouwen meningsverschillen in het kabinet overbrugd konden worden. Hij betreurt het dat dat niet gelukt is, maar bespeurde geen ruimte meer om opnieuw tot elkaar te komen.

Demissionair kabinet

Bikker (ChristenUnie) wijst de Kamer erop dat er nog vier weken over zijn tot het verkiezingsreces. Zij wil daar vier weken van verantwoordelijkheid van maken en vraagt het kabinet zich in die tijd tot het hoogst noodzakelijke te beperken.
Het vertrek van NSC levert een uitzonderlijke situatie op, meent Stoffer (SGP). De opgaven zijn onverminderd groot, waarschuwt hij. Hij vraagt zich af hoe het land onder de huidige omstandigheden het beste bestuurd kan worden.
Bontenbal (CDA) dankt BBB en VVD voor het leveren van nieuwe bewindspersonen, maar vindt het een nadeel dat het kabinet nu maar een heel kleine minderheid heeft in de Kamer, maar wel een groot stempel op beleid kan drukken.

De premier erkent dat het kabinet in de komende periode afhankelijk is van steun van de Kamer. Hij noemt terughoudendheid in het beleid "gepast". Het hoofdlijnenakkoord blijft een richtlijn, stelt hij, maar de partijen zullen zaken ook onderling opnieuw afstemmen.

Urgente problemen

Hoe moet het nu verder, vraagt Wilders (PVV). Hij noemt de aandacht voor internationale kwesties een "obsessie met het buitenland" en wil dat de regering zich meer gaat richten op de problemen in eigen land.
Mensen in het land willen dat we aan de slag gaan, zegt Van der Plas (BBB). Zij vindt dat BBB verantwoordelijkheid heeft genomen. Ze wil constructief naar de komende periode kijken en samenwerken met partijen die ook problemen willen oplossen.
Yesilgöz (VVD) is blij dat de opengevallen posten snel zijn verdeeld, want er ligt volgens haar nog heel veel dringend werk. Ze wil extra hard aan de slag en in de Kamer op zoek naar meerderheden voor beleid op belangrijke thema's.

Toeslagenouders en mensen in Groningen mogen niet de dupe worden van de politieke gebeurtenissen, stelt de premier. Er wordt volgens hem met spoed gezocht naar de beste vervangers, zodat zij aan de slag kunnen met alle dringende problemen.

Nationale eenheid

Jetten (D66) noemt deze politieke crisis een "historisch moment". Hij ziet ook een kans om het vanaf vandaag anders te doen. Stel een verkenner aan voor een kabinet van nationale eenheid in, oppert hij, zodat er een stabiele demissionaire regering kom.
Het is tijd om de oude politiek achter ons te laten, vindt Dassen (Volt). Hij ziet in de afgelopen twee jaar dat Nederland verlamd raakte. Profilering van partijen is belangrijker geworden dan het besturen van het land, analyseert hij.
De Grondwet vereist volgens Baudet (FVD) helemaal geen samenwerking van partijen in de regering. Hij ziet dan ook niet in waarom de Kamer niet gewoon zelf met voorstellen komt op belangrijke thema's, zoals asielmigratie. Dat kan nu gewoon al, legt hij uit.

De Kamer stemt aansluitend aan het debat over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort.
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Direct.