Debat over de Nederlandse plannen voor het Europese coronaherstelfonds

10 mei 2022, debat - De Kamer debatteert met minister Kaag van Financiën en minister Adriaansens van Economische Zaken en Klimaat over het Nederlandse Herstel- en Veerkrachtplan.

Om in aanmerking te komen voor geld uit het Europese coronaherstelfonds moet elk land een Herstel- en Veerkrachtplan (HVP) inleveren. De Europese Commissie heeft daar een aantal voorwaarden aan verbonden. Het fonds biedt een kans om hervormingen in alle Europese landen te bevorderen, zegt Kaag, en de Nederlandse plannen zullen bijdragen aan een verdere modernisering van de eigen economie.

Proces

Dassen (Volt) is blij met de Europese aanpak, maar constateert dat het HVP vooral gebruikt wordt om plannen uit het coalitieakkoord te bekostigen. Hij vindt het onbegrijpelijk dat decentrale overheden en maatschappelijke organisaties niet bij de opstelling betrokken zijn. Ook Van der Lee (GroenLinks) ziet dat voornamelijk "de gebruikelijke lobbyclubs" zijn gehoord. Hij had een veel opener proces verwacht.

Maatschappelijke organisaties zijn uitgebreid betrokken bij het proces van de kabinetsformatie, reageert Kaag, en het HVP was daar onderdeel van. Daarnaast zijn er over het plan raadplegende bijeenkomsten gehouden met gemeenten, provincies en waterschappen.

Versterking

De Jong (D66) is enthousiast over het plan. Hij ziet investeringen in groene energie, in het bouwen van huizen, in onderwijs en in digitalisering. Wel vraagt hij om extra aandacht voor de creatieve en culturele sector.

We moeten vooral inzetten op versterking van het innovatieve karakter van de Nederlandse industrie, zegt Van Dijk (CDA). Zij wil meer aandacht voor het mkb als "belangrijke speler in onze economie" en voor verdergaande digitalisering, bijvoorbeeld een gratis internetaansluiting voor arme Nederlanders.

Het mkb kan op heel specifieke punten gebruikmaken van de subsidie die in de plannen is opgenomen, zegt Adriaansens, bijvoorbeeld voor hybride warmtepompen en zonneboilers. De suggestie van een gratis internetaansluiting neemt de minister mee in de verdere besprekingen.

Veel hervormingen die terecht door Europa worden geëist, heeft Nederland al doorgevoerd, meent Heinen (VVD). Daarom vindt hij het goed om het geld te gebruiken voor de uitvoering van al bestaande plannen.

Andere keuzes

Alkaya (SP) ergert zich eraan dat Nederland hervormingen moet doorvoeren die Brussel wenselijk acht. Waarom wordt de vliegbelasting bijvoorbeeld drie keer zo hoog gemaakt ongeacht het aantal vluchten dat iemand maakt? En waarom worden passagiers die overstappen niet belast?

Nijboer (PvdA) mist maatregelen op het gebied van onderwijs en het bestrijden van de kansen- en vermogensongelijkheid. Ook op het gebied van internationale treinverbindingen "loopt Nederland hopeloos achter".

Fundamentele veranderingen en systeemkeuzes die nodig zijn om de natuur- en klimaatcrisis aan te pakken blijven uit, constateert Teunissen (PvdD). Schaf fossiele subsidies af en kom met een progressieve energiebelasting en een uniforme CO2-heffing voor alle uitstoot en voor alle sectoren.

Het plan lijkt erg op het D66-verkiezingsprogramma, meent Goudzwaard (JA21): veel lastenverzwaring en klimaatmaatregelen. Van der Plas (BBB) is kritisch over een aantal voorgestelde natuurmaatregelen. Vanwege het gevaar op vogelgriep wil zij voorkomen dat meer natte natuurgebieden worden aangelegd.

Europese financiering

Volgens Van Dijck (PVV) maakt het weinig uit of projecten uit de eigen begroting of met Brussels geld worden betaald. In beide gevallen "staat de Nederlandse belastingbetaler aan de lat". En waarom moet er zo veel geld naar Italië en Spanje?

Ephraim (Groep Van Haga) ziet het coronaherstelfonds als een "peperduur doorschuifluik" van Nederlands geld naar Zuid-Europa. Nederland krijgt maar een "heel klein deel van zijn bijdrage terug", constateert Stoffer (SGP). Ook Grinwis (ChristenUnie) maakt zich zorgen over de financiering van het fonds. Hij wil voorkomen dat op termijn een transferunie ontstaat, waarbij geld vooral van rijkere naar armere lidstaten gaat.

De Nederlandse houding is er een van grote terughoudendheid, reageert Kaag. Er is volgens haar geen enkel voorstel dat de kant van een transferunie opgaat. Evenmin liggen er voorstellen om ook op andere gebieden Europese fondsen te creëren.

Wat heeft corona nog te maken met dit coronaherstelfonds, vraagt Van Houwelingen (FVD) zich af. Hij ziet een Europese Commissie die onder het mom van corona "een machtsgreep pleegt".

De Kamer stemt 17 mei over de moties die tijdens het debat zijn ingediend.

Zie ook: