Debat over de Klimaat- en Energieverkenning en de Klimaatnota

30 november 2022, debat - De Kamer debatteert met minister Jetten (Klimaat en Energie over de Klimaat- en Energieverkenning en de Klimaatnota.

In de Klimaatwet is geregeld dat er elk jaar een Klimaat- en Energieverkenning (KEV) verschijnt. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) beschrijft hierin de ontwikkelingen van de broeikasgasemissies en het energiesysteem in Nederland. In de Klimaatnota zet de regering jaarlijks de plannen voor het klimaatbeleid uiteen.

Als we huidige en toekomstige generaties willen beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering, hebben we werk te doen, aldus minister Jetten. De doorrekeningen van het PBL tonen namelijk dat er naar verwachting 41% tot 52% minder CO2-uitstoot is in 2030, terwijl het doel minimaal 55% reductie is ten opzichte van 1990.

Meer nodig

We hebben in dertig jaar een enorme achterstand laten ontstaan, oordeelt Gündoğan. Klimaat verdient leiderschap in plaats van lethargie. Nederland doet te weinig om klimaatverandering te voorkomen, vindt Teunissen (PvdD). Bovendien is de werkelijke uitstoot volgens haar hoger dan uit de cijfers blijkt. Zo worden luchtvaart en scheepvaart erbuiten gelaten. Wanneer gaat de minister de uitstoot van alle sectoren meenemen?

De verwachte uitstootreductie in 2030 is veel te laag, stelt Dassen (Volt) vast. Volgens hem moet er een Europees fonds komen om bedrijven te laten verduurzamen. Hoelang blijft de regering nog wachten met het nemen van de noodzakelijke "felgroene en knalrode" maatregelen, vraagt Thijssen (PvdA).

Er zijn de afgelopen tijd al diverse maatregelen genomen, onder andere op het gebied van normen voor duurzaam vervoer, repliceert Jetten. Een interdepartementaal beleidsonderzoek (ibo) zal duidelijk maken welke aanvullende maatregelen nodig zijn. Uiterlijk op 1 juni 2023 komt het kabinet met een besluit hierover.

De minister zegt dat hij meer doet dan eerdere kabinetten, zegt Kröger (GroenLinks), maar het is nog steeds veel te weinig. En dat komt doordat politieke knopen, zoals rekeningrijden en het verplichten van hergebruik, niet worden niet doorgehakt. Laten we vooral kijken naar efficiënte en langdurige maatregelen, in plaats van angst te zaaien voor klimaatverandering, adviseert Van der Plas (BBB).

Er zit nog een gat tussen onze ambities en de praktijk, constateert Bontenbal (CDA). Veel plannen zijn nog niet concreet genoeg om doorgerekend te worden. We moeten vooral bestaande plannen uitvoeren, voordat we met nieuwe doelen komen, aldus de CDA'er.

Jetten erkent dat er meer nodig is en dat het sneller moet. De daadwerkelijke reductie zal waarschijnlijk wel hoger uitvallen dan de ramingen nu laten zien, verwacht de minister. Zo moet het landbouwbeleid uit het Nationaal Programma Landelijk Gebied leiden tot 5 megaton minder CO2-uitstoot.

Klimaatscepsis

Is er alarmerende opwarming? Is de mens door CO2-uitstoot de oorzaak van die verandering? Die vragen worden volgens Baudet (FVD) niet overwogen door het kabinet. De koopkracht en welvaart zullen volgens hem een duikvlucht nemen door het huidige klimaatbeleid.

Wat hebben mensen aan klimaatdoelen voor 2030 en 2050 als zij nu kou en honger lijden, vraagt Kops (PVV) zich af. Het energieplafond vanaf 1 januari zal voor rust zorgen, verwacht Jetten. Mensen met een blokaansluiting kunnen een soortgelijke compensatie verwachten. In mei 2023 wordt bekeken welke maatregelen mogelijk zijn voor 2024 en daarna.

Energietransitie

Transities komen niet tot stand op de tekentafel, zegt Grinwis (ChristenUnie), maar bij bedrijven en bij de mensen thuis. Hiervoor is het volgens hem nodig om de (elektriciteits)infrastructuur te versterken. Voor het eind van het kerstreces komt het kabinet met een plan voor het elektriciteitsnetwerk, aldus Jetten.

Van Haga (Groep Van Haga) wil voorlopig blijven inzetten op de winning van aardgas, ook in Groningen, en ondertussen proberen om voorloper te worden bij groene waterstof.

Het is een goede zaak dat er twee nieuwe kerncentrales bij Borssele bij komen, constateert Eerdmans (JA21) op basis van berichten van de NOS. Hij wil graag een groter aandeel van kernenergie in de energiemix. Jetten meent echter dat het kabinet al heel ambitieus is op het gebied van kernenergie.

Kolencentrales

Vanwege de hoge gasprijzen heeft het kabinet besloten om de productiebeperkingen voor kolencentrales tijdelijk op te heffen. Wordt dit voldoende gecompenseerd, vraagt Boucke (D66). Hiervoor zijn op Prinsjesdag zes maatregelen aangekondigd, aldus Jetten. Dit zijn structurele maatregelen, terwijl het openhouden van de kolencentrales tijdelijk is.

De Staat hoeft geen compensatie aan de multinationals Uniper en RWE te betalen vanwege het sluiten van kolencentrales in 2030, werd vandaag duidelijk uit een rechterlijke uitspraak. Het is volgens Jetten een "fundamentele uitspraak", die aangeeft dat overheidsingrijpen gerechtvaardigd is als bedrijven zelf te weinig doen om uitstoot terug te dringen. De vrijblijvendheid is wat dat betreft echt voorbij, meent de minister.

Eigenaren van kolencentrales kijken wel naar de Staat als er iets te halen valt, maar staan met de rug naar de samenleving als het gaat om uitstootreductie, constateert Leijten (SP). De overheid moet daarom de energievoorziening weer in eigen handen proberen te krijgen.

Verduurzaming industrie

Voor verduurzaming van de industrie is een gelijk speelveld nodig, meent Erkens (VVD). Duurzame Nederlandse producten zijn nu duurder dan Chinese rommel waar veel uitstoot mee is gemoeid. Wat gaat de minister doen om deze producten beter verkoopbaar te maken?

Via het Klimaatfonds worden extra vergroeningsmaatregelen voor de industrie voorbereid, aldus Jetten. De Kamer krijgt in het voorjaar alle ruimte om de besteding daarvan te beoordelen en bij te sturen. Daarna zal het kabinet uiterlijk 1 juni het pakket maatregelen presenteren.

De Kamer stemt op 6 december over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook