Beleid en keuzes van de minister van Economische Zaken omtrent Nexperia

4 december 2025, debat – Heeft minister Karremans (Economische Zaken) verstandig geopereerd in de zaak rondom Nexperia? De Kamer debatteert er met hem over.

Nexperia produceert chips die onder andere in de auto-industrie worden toegepast. Het hoofdkantoor van het bedrijf staat in Nijmegen. Fabrieken in Manchester en Hamburg produceren halffabricaten (wafers) die grotendeels in China worden afgebouwd.

In 2017 is het bedrijf verkocht aan Chinese investeerders, waarna uiteindelijk het Chinese Wingtech een meerderheidsbelang kreeg. Op 30 september greep minister Karremans in en gaf op grond van de Wet beschikbaarheid goederen (Wbg) een bevel af, zodat de Nederlandse overheid toezicht kon houden. Een belangrijke verdenking was oneigenlijke verplaatsing van productiecapaciteit, financiële middelen en intellectuele eigendomsrechten naar China. Op 1 oktober zijn bestuurders van Nexperia een enquêteprocedure begonnen bij de Ondernemingskamer vanwege het beleid en optreden van de CEO.

Reactie en gevolgen

De Chinese overheid was het niet eens met het ingrijpen door de minister en trof daarom tegenmaatregelen. Het beperken van de export van chips van Nexperia vanuit China zorgde voor tekorten in Europa, onder andere bij de Duitse auto-industrie. Na het maken van afspraken over het hervatten van de export schortte de minister zijn bevel op.

Het optreden van Karremans heeft grote gevolgen gehad, denkt Kops (PVV). Dat hij in de Britse krant the Guardian zegt dat hij het weer zo zou doen, lijkt te getuigen van arrogantie. Karremans legt uit te hebben bedoeld dat hij weer in het Nederlandse en Europese belang zou handelen, maar de quote kwam anders over.

De opmerkelijke daadkracht van Nederland werd door China niet op prijs gesteld, stelt Dekker (FVD) vast. Als de overheid had willen ingrijpen, had dat volgens hem veel eerder moeten gebeuren, bij de verkoop aan Chinese investeerders. Dat kan nu op basis van de Wet veiligheidstoets investeringen, fusies en overnames, zegt de minister, maar destijds was die er nog niet.

Heeft de ontstane diplomatieke rel nog meer gevolgen, bijvoorbeeld voor de maakindustrie en de landbouw? Vermeer (BBB) en Flach (SGP) wijzen op de Chinese invoerheffingen op onder andere varkensvlees. Deze dossiers worden gewoon besproken, verzekert de minister.

Noodzaak en proportionaliteit

Was het ingrijpen van de minister noodzakelijk en proportioneel? Grinwis (ChristenUnie) heeft daar twijfels over. De VS waren ook al bezig met maatregelen en de Ondernemingskamer kwam een dag later met een onderzoek.

De minister heeft te driest en onbesuisd gehandeld, vindt Van der Lee (GroenLinks-PvdA): hij heeft overduidelijk de Chinese reactie onderschat. Ook Oualhadj (D66) heeft bedenkingen. Diplomatie is volgens haar nodig om onze belangen goed te beschermen en te laveren tussen grote internationale belangen.

Nanninga (JA21) heeft, gezien onder andere de Chinese spionage in Nederland, begrip voor het proactieve optreden van de minister. Maar dat brengt ook risico's met zich mee vanwege het geopolitieke belang van het bedrijf.

Voor de leveringszekerheid van chips op langere en kortere termijn is het belangrijk dat de wederzijdse afhankelijkheden in stand blijven, zegt Karremans. Dit vraagt gericht beleid en maakte ingrijpen nodig. Het besluit is niet lichtzinnig genomen en was nodig in het publieke belang en om de continuïteit van het bedrijf in Europa te borgen. Er was ook nog geen duidelijkheid over de procedure bij de Ondernemingskamer.

Van Lanschot (CDA) vindt het goed dat de regering opkomt voor Nederlandse en Europese belangen, maar het gebruik van de Wbg was een paardenmiddel. Daarom pleit hij voor een evaluatie. Ook vraagt hij om de cruciale private economische infrastructuur in kaart te brengen.

Europese samenwerking

Waarom heeft de minister zijn ingrijpen niet afgestemd met de Europese Commissie en zijn Europese collega-ministers? Dassen (Volt) denkt dat dit beter was geweest. Als Europese landen samenwerken staan ze steviger, en worden ze niet vermorzeld door China of de VS.

Afstemming had tijd gevraagd, reageert de minister, en die was er in dit geval eigenlijk niet. Bovendien had dit de kans vergroot dat het was uitgelekt naar de betrokkenen bij Nexperia.

Strategische bedrijven op eigen grond maken Nederland en Europa relevant in wereld, denkt Martens-America (VVD). We moeten volgens haar beschermen wat we hebben opgebouwd en ervoor zorgen dat ons vestigingsklimaat aantrekkelijk blijft, zodat we niet afhankelijk worden van andere landen.

De Kamer stemt op 9 december over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Direct