Begroting Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking afgerond

25 november 2021, begroting - Met minister De Bruijn (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) bespreekt de Kamer de Nederlandse inzet op het gebied van handel en ontwikkelingshulp.

Wat voor invloed heeft corona op ontwikkelingslanden? Hoe om te gaan met de opkomst van China en klimaatverandering? Wordt geld voor ontwikkelingssamenwerking goed besteed? Minister De Bruijn reageert op de inbreng die de woordvoerders op 23 november leverden.

Corona

Het effect van de coronacrisis op ontwikkelingslanden is enorm, zegt de minister. De ongelijkheid tussen en binnen landen is groter geworden. Zo’n 100 miljoen extra mensen zijn in armoede geraakt. Daarmee zijn we terug op het armoedeniveau van 2016.

De vooruitzichten voor ontwikkelingslanden om de economische krimp na als gevolg van covid te boven te komen zijn slecht, vreest Van der Lee (GroenLinks). Nederland zou daarom zijn eerlijke aandeel aan steun moeten geven, bijvoorbeeld bij vaccindonaties. Maar volgens De Bruijn doet Nederland het in vergelijking met andere landen niet slecht en levert het bovendien een bijdrage in EU-verband.

China

China is in ontwikkelingslanden steeds nadrukkelijker aanwezig, zeker in Afrika, benadrukt de minister. De afhankelijkheid van China neemt wereldwijd toe. Ook hier.

Kan Nederland zelf wat doen om het eigen mkb tegenover de Chinese productiemacht te beschermen, vraagt Van Haga (Groep Van Haga) zich af, bijvoorbeeld met eigen invoerrechten? De Bruijn denkt dat Nederland alleen niet sterk genoeg staat. Een aantal zaken, zoals invoerrechten, zijn bovendien Europees bepaald.

Budget ontwikkelingshulp

Dit kabinet heeft meer uitgegeven aan ontwikkelingssamenwerking dan het vorige kabinet, zegt De Bruijn. Maar de norm van 0,7% van de rijksbegroting is niet gehaald.

Stoffer (SGP) wil dat de helft van het budget rechtstreeks aan ngo’s en maatschappelijke organisaties wordt betaald om te voorkomen dat geld weglekt. Betrek de lokale gemeenschappen er voortaan beter bij, zegt Kuik (CDA), want dat is effectiever en kost minder. Zet in op innovatieve lokale samenwerking met zo min mogelijk vooraf bepaalde criteria, raadt Piri (PvdA) aan.

De Bruijn legt uit hoe Nederland het geld verdeelt: dat kan lopen via internationale organisaties, donaties aan afzonderlijke landen of bijdragen aan ngo’s. Het ministerie kijkt eerst welke thema’s het wil ondersteunen en wat voor soort steun daarbij past.

Goed dat er afgelopen jaar eenmalig meer geld beschikbaar was voor noodhulp voor de vele crises wereldwijd, zegt Van Dijk (SP), maar dat zou structureel moeten gebeuren. Koekkoek (Volt) wil dat op de begroting maximaal 350 miljoen wordt gereserveerd voor de eerstejaarsopvang van asielzoekers. Het verwachte extra geld dat nodig is, gaat dan niet ten koste van het budget ontwikkelingssamenwerking. Volgens de minister zijn dergelijke begrotingsbeslissingen aan een volgend kabinet.

Klimaatverandering

Klimaatfinanciering, de bijdrage die Nederland levert om klimaatverandering wereldwijd tegen te gaan, wordt betaald uit het budget voor ontwikkelingssamenwerking. Teunissen (PvdD) wil dat dit wordt losgetrokken en voor rekening komt van andere ministeries, ook omdat de klimaatbijdrage in de toekomst zal stijgen.

We leveren een behoorlijke inspanning met 660 miljoen aan publiek geld, zegt De Bruijn, waarmee we het "wereldwijd helemaal niet slecht doen". Landen met grote economieën als China moeten ook meer bijdragen aan klimaatfinanciering, vindt Klink (VVD).

Van Weerdenburg (PVV) is bezorgd over de 1.300 miljard die Afrikaanse landen naar verluidt jaarlijks zullen eisen als vergoeding voor schade veroorzaakt door klimaatverandering. De Bruijn benadrukt dat sommige ontwikkelingslanden heel hard getroffen worden door klimaatverandering. Hij noemt de mogelijke schadebijdrage een controversieel thema, "dat niet van de agenda zal verdwijnen".

Hammelburg (D66) zou graag zien dat er een duurzaamheidstoets wordt gedaan bij internationale handel waarbij de Nederlandse overheid betrokken is. De minister bevestigt dat daar rekening mee wordt gehouden bij investeringen in het buitenland.

Internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen

In het verleden sloot de overheid convenanten met Nederlandse bedrijven die actief zijn in ontwikkelingslanden, bijvoorbeeld over arbeidsomstandigheden. De minister wil af van convenanten en wil voortaan met wetgeving eisen kunnen opleggen.

Ceder (ChristenUnie) en Amhaouch (CDA) vragen aandacht voor de onduidelijkheid die het nieuwe systeem veroorzaakt bij het bedrijfsleven. Gaat de overheid zich nu terugtrekken uit eerder gesloten convenanten? We zullen in gesprek blijven met bedrijven over wat de overheid verwacht, zegt De Bruijn. Hij wijst er ook op dat er nieuwe Europese regels op dit gebied aankomen.

De Kamer stemt op 30 november over de tijdens het debat ingediende moties. Over de begroting wordt op 7 december gestemd.

Zie ook: