Aandacht voor brede welvaart in Verantwoordingsdebat

23 mei 2018, debat - Overheidsfinanciën, koopkracht en ICT zijn belangrijke onderwerpen in het Verantwoordingsdebat met premier Rutte en minister Hoekstra (Financiën). Ook is er de nodige aandacht voor de brede welvaart, op basis van de uitkomsten van een nieuwe CBS-monitor.

We moeten het geld van de belastingbetalers zorgvuldig, zuinig en zinnig uitgeven, zegt Snels (GroenLinks). Daarom is het Verantwoordingsdebat, op basis van het Financieel jaarverslag van het Rijk en onderzoek van de Algemene Rekenkamer, zo belangrijk. Het geeft de Kamer de kans om haar controlerende taak goed in te vullen, denkt Sneller (D66): verantwoording leidt tot beter beleid.

Overheidsfinanciën en koopkracht

Geholpen door een economische groei van 3,2%, was er in 2017 een begrotingsoverschot van 1,1% en daalde de staatsschuld tot onder de Europese norm van 60% van het bnp. Maar door de hogere inflatie neemt de koopkracht van veel mensen niet of nauwelijks toe.

De overheid heeft haar huishoudboekje op orde gebracht, stelt Van der Linde (VVD) vast. We moeten vasthouden aan een verstandig begrotingsbeleid, benadrukt Slootweg (CDA), want daarvan zullen we profijt hebben als het weer minder gaat. Minister Hoekstra wijst erop dat de staatsschuld nog steeds flink hoger is dan voor de financiële crisis.

Stoffer (SGP) verwijst naar het Bijbelse verhaal over Jozef: gebruik de economisch voorspoedige jaren om de magere jaren goed door te komen. Maar Baudet (FvD) ziet weinig in het versneld aflossen van de staatsschuld. Dat is volgens hem slechts een prikkel voor landen als Italië om nog meer te gaan lenen. Hij pleit voor lagere belastingen en een kleinere rol voor de overheid.

Het gaat goed met de schatkist, constateert Van Dijck (PVV), maar slecht met de portemonnee van de Nederlanders. Hij suggereert om het begrotingsoverschot terug te geven aan de burgers. Ook Van Rooijen (50PLUS), Leijten (SP) en Azarkan (DENK) pleiten voor maatregelen om de koopkracht te laten stijgen.

Brede welvaart

De stand van het land is niet alleen uit te drukken in geld. Dit is de gedachte achter de Monitor Brede Welvaart van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), die dit jaar voor het eerst verscheen. Naast economische indicatoren worden daarin onder andere ook ecologische en sociaal-maatschappelijke aspecten van welvaart onder de loep genomen.

De meeste woordvoerders zijn positief over de nieuwe monitor. Die maakt een foto van hoe de Nederlandse samenleving ervoor staat, zegt Slootweg (CDA). Volgens Bruins (ChristenUnie) krijgen platte economische cijfers hierdoor meer reliëf. Ook premier Rutte vindt de monitor een waardevol instrument.

De nadruk op economische groei hier en nu heeft gevolgen voor elders en later, zo blijkt volgens Snels (GroenLinks) uit de monitor. Van Raan (PvdD) sluit zich daarbij aan en vraagt specifiek aandacht voor de negatieve effecten van de intensieve veehouderij voor waterkwaliteit, biodiversiteit, natuur en CO2-uitstoot. Ook wil hij dat dierenwelzijn wordt opgenomen in de monitor.

Leijten (SP), Nijboer (PvdA) en Azarkan (DENK) wijzen op groeiende maatschappelijke kloven: het maakt uit waar je bent geboren, wie je ouders zijn en waar je op school hebt gezeten. Voer een belasting in voor de mensen met de hoogste vermogens, suggereert Leijten. Nijboer vraagt om de bezuiniging op de huursubsidie terug te draaien.

ICT-problemen

Er zijn de nodige problemen met de ICT-systemen van de overheid, zo stelt de Algemene Rekenkamer vast. De digitale achterdeur bij de Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN) stond open en ook bij de Belastingdienst is de ICT niet op orde.

Wat moet er gebeuren om de ICT-problemen bij de Belastingdienst en andere overheidsorganisaties aan te pakken?

  • Van der Linde (VVD): voer de aanbevelingen van de commissie-Elias alsnog zo snel mogelijk uit
  • Sneller (D66) en Nijboer (PvdA): externe inhuur van ICT-personeel mag de kennis en kwaliteit niet aantasten
  • Van Rooijen (50PLUS): stel een aparte bewindspersoon aan voor de Belastingdienst of voor ICT
  • Van Dijck (PVV): rapporteer periodiek over de aanpak van problemen bij de Belastingdienst

Het is razend ingewikkeld, zegt minister Hoekstra, maar de overheid moet de ICT verbeteren. Dit betekent echter niet dat alle problemen in een jaar kunnen worden opgelost. Vooral de problemen bij de Belastingdienst zijn hardnekkig.

De Kamer stemt op 29 mei over de ingediende moties.

Zie ook:

  • Het overzicht van de laatste debatten in het kort
  • De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
  • Kijk debatten terug via Debat Gemist