Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Timmermans, Piri en Nordkamp over Nederlandse onderdelen in Russische drones en raketten

Antwoord van Staatssecretaris de Vries (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 30 oktober
2025).

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de uitspraken van President Zelensky dat de rakketten en
drones die Rusland gebruikt om Oekraïense doelen te raken onderdelen uit Nederland
bevatten?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Was u op de hoogte van het feit dat in Nederland gemaakte onderdelen voor drones en
raketten door Rusland gebruikt worden? Zo ja, waarom is hier niet eerder actie op
ondernomen?

Antwoord 2

Uw Kamer heeft hier eerder in 2022 vragen over gesteld.2 Sinds medio 2022 is het duidelijk dat de Russische militaire industrie in hoge mate
afhankelijk is van westerse componenten, waaronder ook componenten uit Nederland.
Rusland slaagt er nog altijd in om – via omwegen en tegen hoge kosten – dergelijke
componenten te importeren. Hiervoor gebruikt het een uitgebreid netwerk van tussenhandelaren
in derde landen.

De aanpak van sanctieomzeiling is dan ook al sinds 2022 een prioriteit binnen het
Nederlandse sanctiebeleid. Dit behelst nationaal een combinatie van onderzoek, voorlichting
en handhaving. Daarnaast wordt met derde landen samengewerkt om omzeiling via hun
grondgebied tegen te gaan. Nederland spreekt hier zelf actief landen op aan en EU
Sanctiegezant David O’Sullivan speelt hierin een belangrijke rol. Binnen de EU zet
Nederland zich consequent in voor een effectieve aanpak van omzeiling. Dit is steevast
een van de speerpunten in EU sanctiepakketten. Waar diplomatieke inspanningen niet
genoeg opleveren, verbindt de EU hieraan consequenties door passende en gerichte maatregelen
in te stellen. De EU legde al sancties op aan 132 bedrijven in derde landen die aantoonbaar
sancties omzeilen en daarmee het Russisch militair industrieel complex ondersteunen.
Hierbij wordt samengewerkt met G7-partners en Nederland draagt hier actief aan bij.

Vraag 3

Kunt u toelichten welke acties u concreet ondernomen heeft naar aanleiding van berichten
uit 2024 waaruit bleek dat oude ASML-machines door Rusland gebruikt werden voor de
productie van chips voor drones? En hoe effectief zijn deze maatregelen geweest?3

Antwoord 3

Het kabinet kan geen inzicht geven in concrete acties die mogelijk worden gedaan bij
individuele bedrijven. Zoals destijds is geantwoord is Rusland sterk afhankelijk van
het westen voor technologie en componenten.4 Deze situatie is nog steeds van toepassing.

De handhaving van sanctiemaatregelen ten aanzien van de export van gesanctioneerde
goederen is een verantwoordelijkheid van de Douane in opdracht van de Staatssecretaris
Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp. Daarbij wordt nadrukkelijk ingezet op het
tegengaan van omzeiling. Bedrijven die ervan worden verdacht zich bewust schuldig
te maken aan sanctieomzeiling worden ter vervolging voorgelegd aan het Openbaar Ministerie.
De meeste Nederlandse bedrijven die betrokken raken bij sanctieomzeiling zijn zich
daarvan echter niet bewust. Daarom worden bedrijven, waarvan uit onderzoek blijkt
dat zij mogelijk (onbewust) betrokken zijn bij omzeiling, actief benaderd en voorgelicht
over de risico’s van omzeiling. De bedrijven worden daarmee in de gelegenheid gesteld
om passende interne maatregelen te nemen. Op die manier zijn al veel malafide distributeurs
in derde landen uitgesloten van handel.

Vraag 4

Erkent u dat hiermee de Nederlandse steun aan Oekraïne ernstig ondermijnd wordt?

Antwoord 4

Het feit dat onderdelen afkomstig van Nederlandse bedrijven nog steeds worden teruggevonden
in Russische drones en raketten die gebruikt worden in de oorlog tegen Oekraïne, is
zeer onwenselijk. Het Ministerie van Buitenlandse Zaken, in samenwerking met andere
overheidsorganen, zet zich sterk in om sanctieomzeiling van deze goederen tegen te
gaan.

Het Ministerie van Buitenlandse Zaken staat in nauw contact met Oekraïense autoriteiten
over deze kwestie. Net als alle andere signalen van (mogelijke) sanctieomzeiling worden
signalen die gedeeld worden vanuit de Oekraïense autoriteiten zeer serieus genomen
en opgevolgd met acties die gericht zijn om sanctieomzeiling tegen te gaan.

Vraag 5

Vallen alle onderdelen voor drones en raketten onder de huidige sancties tegen Rusland
en zo niet, bent u bereid om deze alsnog toe te voegen aan de Europese sanctielijst?

Antwoord 5

De onderdelen in kwestie vallen al sinds 2022 onder de sancties tegen Rusland, mede
op aandringen van Nederland. Binnen de aanpak van sanctieomzeiling ligt sterk de nadruk
op goederen die op de zogeheten lijst van «Common High Priority Items»5 staan. Dit zijn goederen die de Russische oorlogsindustrie het hardst nodig heeft.
De goederen op deze lijst zijn voor een groot gedeelte van belang voor de productie
van componenten bestemd voor Russische drones en raketten. Het kabinet zet zich voortdurend
in om met nieuwe sanctiemaatregelen en verbeteringen in de naleving van sancties de
effectiviteit van het beleid te optimaliseren om omzeiling zo effectief mogelijk aan
te pakken.

Vraag 6

Heeft u een indicatie van welke Nederlandse bedrijven hierbij direct of indirect betrokken
zijn? Zo nee, bent u bereid hier met spoed onderzoek naar te doen?

Antwoord 6

De overheid werkt actief samen met Nederlandse producenten om hen te helpen de omzeiling
van hun goederen tegen te gaan. Dikwijls gaat het om kleine onderdelen die via vele
tussenschakels in Rusland terecht komen en worden verwerkt in raketten en drones.
De lange ketens maken het een hardnekkig probleem. Echter, diezelfde lange ketens
zijn een direct gevolg van de verrichte inspanningen en maken het complexer en duurder
voor Rusland om aan componenten te komen bedoeld voor haar wapenindustrie. De sancties
zijn bedoeld als economisch drukmiddel en in dat opzicht dienen sancties dus hun doel.
Het kabinet blijft zich onophoudelijk inzetten om de effectiviteit hiervan te optimaliseren.

Vraag 7

Kunt u deze vragen één voor één beantwoorden voor 12:00 uur op dinsdag 7 oktober?

Antwoord 7

De vragen zijn één voor één beantwoord. Het bleek helaas niet mogelijk deze vragen
per ommegaande te beantwoorden, zoals door u verzocht.