Schriftelijke vragen : De getekende joint letter of intent met Tata Steel

Vraag 1

In hoeverre is de Nederlandse overheid nu al juridisch aansprakelijk voor het naleven
van de Joint Letter of Intent (JLoI)? Waarom zijn er dan ontbindende voorwaarden afgesproken
als de overheid niet juridisch aansprakelijk/gebonden is?

Vraag 2

Wat is er gebeurd met de doelstelling om de Kooks- en Gasfabrieken (KGF) 2 vóór 2029
te sluiten, aangezien het een grote bron is van schadelijke stoffen?

Vraag 3

Klopt het dat de maatwerkafspraken met Tata Steel niet door kunnen gaan als er handhavingsprocedures
en juridische procedures lopen tegen (delen van) het bedrijf? Wat betekent dit voor
het handhavings- en toezichtproces dat nu loopt bij KGF 2 en KGF 1? Met welke beslissing
van de omgevingsdienst of de rechter zouden de maatwerkafspraken niet doorgaan?

Vraag 4

De Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (OD NZKG) heeft na een tweede evaluatie besloten
dat het verscherpt toezicht van juni 2023 op de beide Kooksgasfabrieken van kracht
blijft en Tata Steel heeft de gestelde doelen van het verscherpt toezicht nog niet
behaald1; hoe is dit meegenomen bij het opstellen en tekenen van JLoI en welke mogelijke gevolgen
heeft dit voor de maatwerkafspraken? Deelt u de mening dat dit geen vertrouwen wekt
in Tata Steel als een partner waar je goede afspraken mee kan maken?

Vraag 5

De OD NZKG, die al decennia intensief met Tata Steel te maken heeft, beschrijft het
bedrijf als opportunistisch en calculerend2, deelt u de mening dat dit geen goede basis is om afspraken te maken?

Vraag 6

Wat gebeurt er als door handhaving eerdere sluiting van de kooksgasfabrieken wordt
afgedwongen, gezien het feit dat het huidige plan van Tata dat het kabinet wil subsidiëren
uitgaat van de situatie dat de kooksgasfabrieken nog jarenlang open mogen blijven,
maar de kooksgasfabrieken zwaar verouderd zijn (99 van 108 ovens voldoen niet aan
de vereisten) en er kans is dat door goede handhaving de kooksgasfabrieken eerder
dicht moeten dan nu gepland? Welke gevolgen heeft het voor de maatwerkafspraken en
wat is het risico van de investering van de 2 miljard euro van de belastingbetaler?

Vraag 7

Hoe plaatst u deze maatwerkafspraak in het kader van het recente onderzoek van Stichting
Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO) dat concludeert dat de business case
voor de Tata Steel verduurzaming onhoudbaar is3?

Vraag 8

Waarom geeft u een buitenlandse multinational de ruimte om via de genoemde opzeggingsgronden
nationaal beleid te beïnvloeden?

Vraag 9

Waarom draagt u 600 miljoen euro bij aan de overkapping, terwijl milieu-experts stellen
dat dit een wettelijke verplichting betreft4?

Vraag 10

Waarom pretendeert u dat er klimaatwinst is tegen 2030, als zelfs Tata Steel toegeeft
dat deze fabriek niet tussen eind 2026 (vroegste moment voor akkoord) en 2030 gebouwd
kan worden?

Vraag 11

Welke consequenties heeft eventuele vertraging van de plannen voor Tata Steel?

Vraag 12

Waarom is er niets opgenomen over een sociaal plan voor de 1.200 werknemers die in
de huidige ontslagronde hun baan verliezen, en werknemers die mogelijk in de toekomst
ontslagen worden?

Vraag 13

Deelt u de mening dat de omwonenden van Tata Steel jarenlang groot onrecht is aangedaan
doordat hun terechte zorgen over hun gezondheid jarelang zijn genegeerd en er heel
lang onvoldoende gehandhaafd is? Wilt u daarvoor uw excuses aanbieden?

Vraag 14

Staat de bescherming van gezondheid van omwonenden nu wel op de eerste plek en is
het leidend in het verdere proces van de maatwerkafspraken en beleid rondom Tata Steel?
Zo ja, waarom heeft u niet alle adviezen van Expertgroep Gezondheid IJmond overgenomen?

Vraag 15

De omwonenden zijn niet blij met de JLoI; waarom tekent u dan alsnog, terwijl de overheid
nog veel goed te maken heeft met omwonenden?

Vraag 16

Bent u bereid alleen maatwerkafspraken met Tata Steel aan te gaan als de omwonendenorganisaties
zoals Dorpsraad Wijk aan Zee, Frisse Wind en Gezondheid op 1 ook akkoord hebben gegeven?
Zo nee, waarom laat u dan weer de omwonenden in de steek?

Vraag 17

Wat zijn de korte termijn harde garanties voor de verbetering van de gezondheid van
omwonenden?

Vraag 18

Kunt u ons het oordeel (laten) sturen van Expertgroep Gezondheid IJmond over de laatste
en ondertekende versie van de JLoI?

Vraag 19

Er is veel kritiek geweest op de Milieueffectrapportage (MER) van het plan van Tata
Steel en de toezichthouder omgevingsdienst heeft Tata gevraagd om de MER te corrigeren;
is het MER inmiddels goedgekeurd door de toezichthouder?5

Vraag 20

Waarom is er niet gewacht op de publicatie van de Gezondheidseffectrapportage (GER)
of in ieder geval een onafhankelijke rapportage dat laat zien hoeveel gezondheidswinst
er wordt gehaald?

Vraag 21

Door wie wordt precies vastgesteld hoeveel gezondheidswinst het plan van Tata daadwerkelijk
gaat opleveren en wanneer krijgt de Kamer dit te horen?

Vraag 22

Waarom komt er in de JLoI nauwelijks naar voren hoe de gezondheid van de omwonenden
bewaakt moet worden?

Vraag 23

Vertrouwt u de uitstootmetingen van Tata Steel, aangezien milieurapportage al eens
teruggestuurd is en opnieuw berekend moest worden en Tata Steel eerder op de vingers
is getikt door Reclame Code Commissie? Zo ja, waarop baseert u dat vertrouwen?

Vraag 24

Hoe staat het met het nakomen van afspraken uit het milieuconvenant uit 1992, waarin
doelen werden gesteld over vermindering van bijvoorbeeld fijnstof en stikstof (voor
2010) waaraan ook de staalfabriek in de IJmond moest voldoen?6 Wat waren uiteindelijk de resultaten in 2010 (graag een volledig overzicht delen
van de uitstoot in relatie tot de doelen) en hoe staat het nu met de uitstoot in relatie
tot de doelen die in het milieuconvenant waren gesteld (graag een leesbaar overzicht
meesturen)?

Vraag 25

Klopt het dat er niet aan de doelen is voldaan uit de afspraken van de jaren 90 en
waarom is dit niet alsnog afgedwongen?

Vraag 26

Klopt het dat in zijn eentje Tata Steel nog altijd veel meer fijnstof, zwaveldioxide
en stikstof uitstoot dan de hele sector volgens de afspraken mocht uitstoten in 2010?
Zo nee, hoe zit het dan precies?

Vraag 27

Klopt het dat dat een belangrijke milieu-installatie die in 2013 in gebruik werd genomen
bij Tata er vooral kwam omdat omwonenden van Tata Steel in 2007 een rechtszaak hadden
aangespannen tegen de nieuwe vergunning van de staalfabriek en afdwongen dat er een
doekfilter moest komen bij de sinterfabriek, terwijl de provincie die zelf niet in
de vergunning had gezet?

Vraag 28

Is het milieuconvenant destijds ook gepaard gegaan met steun aan de staalindustrie,
ten koste van de belastingbetaler? Zo ja, hoeveel heeft dat gekost?

Vraag 29

Bent u zich bewust van het feit dat van het staal dat Tata Steel in IJmuiden produceert,
ongeveer 90% wordt geëxporteerd? Waarom neemt u dan de misleidende opmerking op in
de eerste alinea van de JLoI dat Tata Steel Nederland jaarlijkse productie (6-t Mton)
ongeveer gelijk is aan de staalconsumptie in Nederland (5–6 Mton)?

Vraag 30

Het gaat in de JLoI vaak over de circulaire economie; deelt u de mening dat gevaarlijke
stoffen hergebruiken zonder dat ze getoetst zijn op milieu- en gezondheidseffecten
tegen het principe van de circulaire economie ingaat? Op welke manier komen er onafhankelijke
toetsen op gezondheidseffecten?

Vraag 31

Begrijpt u dat zolang we voor staal afhankelijk zijn van aanvoer van nieuw ijzererts
uit verre landen, we niet onafhankelijk worden? Uit welke landen wilt u ijzererts
blijven aanvoeren?

Vraag 32

Begrijpt u dat zolang we nieuw ijzererts blijven winnen voor staal, er geen sprake
is van volledige circulaire economie?

Vraag 33

Bent u bereid om te verkennen op welke manier we volledig zouden kunnen overgaan naar
echt circulair gebruik van staal, zonder winning van nieuw ijzerts en met inzet op
nieuwe, bio-based materialen? Bent u het met ons eens dat dat een wenselijke transitie
zou zijn, ook om echt Europees onafhakelijk te kunnen worden?

Vraag 34

Wat gebeurt er als uit het onderzoek naar nieuwe toepassingen voor staalslakken, de
enige toezegging die Tata Steel Nederland doet over het verantwoord omgaan met deze
afvalstof, geen goedkoop alternatief komt?

Vraag 35

Kunt u uitsluiten dat de er belastinggeld gaat naar onderzoek naar of ontwikkeling
van nieuwe toepassingen voor staalslakken? Zo niet, waarom laat u de belastingbetaler
weer opdraaien voor problemen van staalbedrijven als Tata Steel?

Vraag 36

Wordt in het risicodocument ook gekeken naar de lange termijneffecten van contact
met staalslak en de lange termijneffecten van staalslak in het milieu? Zo ja, naar
welke termijn wordt gekeken?

Vraag 37

Klopt het dat de GER gewoon genegeerd kan worden in het verdere proces en verder niet
juridisch bindend is? Zo nee, welke verplichtingen zijn hier dan wel over opgenomen?

Vraag 38

Waar in de JLoI kunnen we de afspraak over de reductie voor oa PAK’s zien, aangezien
de Kamer heeft uitgesproken alle adviezen van de Expertgroep Gezondheid IJmond als
randvoorwaarde te willen voor de maatwerkafspraken en de Expertgroep adviseerde een
reductie van 90% voor PAK’s, benzeen en een selectie aan metalen? Als deze niet is
opgenomen, waarom negeert u dan de Kamer hierin?

Vraag 39

Waarom zijn de geadviseerde reductiedoelen voor PM2.5 en fijnstof niet meegenomen
terwijl deze een groot risico vormen voor de volksgezondheid?

Vraag 40

Waarom is er geen voorwaarde opgenomen dat de uitstoot van dioxines niet mag stijgen,
aangezien de uitstoot van dioxines stijgt flink in het plan dat beschreven wordt in
de JLoI?

Vraag 41

Waarom is het advies voor een onafhankelijke gezondheidsmonitoring voor (ex-)werknemers
niet overgenomen?

Vraag 42

Kunt u meer vertellen over het proces van Tata Steel over de update voor REACH-classificatie
van staalslak en wat Tata Steel precies hoopt te bereiken en wanneer hier een beslissing
over gemaakt wordt?

Vraag 43

Klopt het dat de afspraak ontbonden kan worden als Tata extra kosten moet maken voor
het verwerken van staalslakken, bijvoorbeeld als het schoonmaken voordat deze gedumpt
worden verplicht wordt gesteld?

Vraag 44

De ontbindende voorwaarden over de staalslakken in de JLoI gaan volgens de Staatssecretaris
over «de classificatie van het product» en niet over de «toepassing» van staalslakken,
maar in de tekst van JLoI wordt dat onderscheid niet gemaakt, dus waar in de tekst
van JLoI staat precies dit onderscheid beschreven?

Vraag 45

Waarom wilde Tata Steel deze ontbindende voorwaarde per se in de JLoI en waarom bent
u ermee akkoord gegaan?

Vraag 46

Geldt zo’n ontbindende voorwaarde op het moment dat Nederland staalslakken gaat aanmerken
als een afvalproduct? Of als we export en import van staalslakken op een bepaalde
manier zouden willen beperken?

Vraag 47

De Staatssecretaris zei in het laatste debat over de leefomgeving: «Tata heeft een
opzeggrond die het bedrijf kan inroepen op het moment dat het nationaal beleid ten
aanzien van het product dusdanig verandert dat de businesscase significant negatief
wordt beïnvloed.» Kunt u drie voorbeelden noemen – anders dan het voorbeeld in het
commissiedebat – waarin zo’n opzeggrond zou gelden?

Vraag 48

Kunt u per ontbindende voorwaarde waar Tata Steel zich op kan beroepen precies uitleggen
wat ermee wordt bedoeld en bij elke voorwaarde twee voorbeelden noemen?

Vraag 49

Waar moet het aardgas dat één van de twee kolencentrales moet vervangen vandaan komen?
Verhogen wij daarmee onze afhankelijkheid van de Verenigde Staten? Zo niet, van welke
regimes stijgt dan de afhankelijkheid?

Vraag 50

Klopt het dat CO2-emissie in werkelijkheid de afgelopen 5 jaar gemiddelde 10,7 miljoen ton C02 (niet
12,6 wat het theoretisch maximum is) en dat de eerste 1,9 ton reductie dus geen extra
inspanningen vragen van Tata Steel?

Vraag 51

Klopt het dat de beschikbaarheid van biomethaan zeer onzeker is? Zo niet, waar baseert
u zich dan precies op?

Vraag 52

Waarom doet de overheid de toezegging dat (de onrendabele top van) biomethaan en waterstof
wordt gedekt? In hoeverre bent u hiermee kwetsbaar voor juridische procedures als
er in de toekomst geen subsidie wordt gegeven?

Vraag 53

Waarom is er geen vereiste opgenomen voor sanering van de bodem (tenzij productie
stopt), terwijl bekend is dat de bodem zeer ernstig vervuild is? Bent u bereid dit
alsnog te doen?

Vraag 54

Hoe bent u op 2 miljard subsidie uitgekomen vanuit het Rijk?

Vraag 55

Uit welke post wilt u de 2 miljard euro gaan betalen, aangezien er in het Klimaatfonds
nu 640 miljoen gereserveerd is? Wat zal daarvoor gelaten moeten worden?

Vraag 56

Klopt het dat er in de JLoI geen besluit wordt genomen over de subsidiering van energiekosten?
Kunt u garanderen dat er geen additionele subsidie komt om de netwerkkosten te dekken,
gezien de verwachte stijging in netwerkkosten de komende jaren (zie bijv. vooruitzichten
Aurora)?

Vraag 57

Hoe gaat u de stimulans voor biomethaan en groene waterstof financieren en wat zijn
de kosten en risico’s voor de belastingbetaler concreet?

Vraag 58

Welke garanties geeft u voor de subsidiering vancarbon capture and storage (CCS)vanuit de Stimulering Duurzame Energieproductie en Klimaattransitie-subsidie (SDE++)?
Komt dit bovenop de 2 miljard euro of is dit hier onderdeel van?

Vraag 59

Klopt het dat er nog wordt gekeken naar andere nationale subsidies zoals Nationale
Investeringsregeling Klimaatprojecten Industrie (NIKI) om deze subsidie aan te vullen?

Vraag 60

Klopt het dat er niet uitgesloten is dat er naast die 2 miljard nog extra geld vanuit
de overheid in Tata Steel wordt gestoken? Zo ja, kunt u dit toelichten en vertellen
over hoeveel geld het mogelijk gaat en waar dat dan naartoe zou gaan?

Vraag 61

Wat verstaat u onder «reasonable, suitable and explainable» salarissen en bonussen
voor de top van Tata Steel Nederland tijdens het proces van de maatwerkafspraken en
wanneer de belastingbetaler 2 miljard in Tata Steel stopt? Hoe groot zijn die bonussen
dan concreet (maximaal)?

Vraag 62

Bent u zich bewust van het feit dat de vergoeding per lid van de Board of Management
bij Tata Steel Nederland de afgelopen 10 jaar 2,5x zo snel zijn gestegen als het gemiddelde
salaris per werknemer (uit Tata Steel Nederland jaarverslagen)? Zo niet, wat vindt
u hiervan? Valt dit nog binnen uw definitie van «reasonable, suitable and explainable»?

Vraag 63

Wat gebeurt er met het al toegekende geld aan Tata Steel Nederland als Tata Steel
Nederland tijdens het proces failliet gaat?

Vraag 64

Hoe wilt u het geld aan Tata Steel gaan uitlenen voor het gebruik van biomethaan en
waterstof, en onder welke financiële voorwaarden?

Vraag 65

Hoe is geconcludeerd dat Tata Steel Nederland genoeg kapitaal heeft om zelf bij te
dragen gezien het feit dat Tata Steel Nederland de laatste jaren verlies draait en
de balansreserves (op dit moment ongeveer 400 miljoen euro) zeer beperkt zijn?

Vraag 66

Wat gebeurt er als er u constateert dat Tata Steel Nederland niet voldoende kapitaal
heeft om aan de verplichtingen te kunnen voldoen?

Vraag 67

Wat gebeurt er als Tata Steel India besluit om toch niet te investeren, gegeven hun
eigen website: «There are a lot of issues to resolve and work to be done before us. This includes
work we have to do internally, including the completion of the engineering preparedness
for this very complex transition & addressing statutory and regulatory aspects related
to the coke and gas plants. It also involves external issues including satisfactory
resolution of critical policy matters impacting the investment case, obtaining permits
for the projects, and agreeing on detailed terms in the binding agreement, before
we can consider proceeding towards the investment decision.»?

Vraag 68

Is er in lijn met het advies van de Commissie mer een onafhankelijke en transparante
nulmeting uitgevoerd bij Tata Steel of wordt die nog uitgevoerd als voorwaarde voor
eventuele maatwerkafspraken? Zo niet, hoe kunnen dan afspraken met Tata Steel worden
gemaakt op kosten van de belastingbetaler, waaronder de omwonenden?

Vraag 69

Kunt een actueel overzicht geven van emissies, immissies en deposities bij Tata Steel,
conform het advies van Cmmissie mer?

Vraag 70

De Kamer heeft met de motie Teunissen c.s. (Kamerstuk 28 089, nr. 302) al als voorwaarde uitgesproken dat er zo snel mogelijk gezorgd moest worden voor
onafhankelijk, continu en fijnmazig meten van gevaarlijke stoffen bij Tata Steel,
inclusief het voor handhaving benodigde cameratoezicht en dat deze data zo veel mogelijk
openbaar beschikbaar gemaakt moesten worden; waarom is dit niet in de JLoI geregeld
en wanneer gaat u dit alsnog regelen?

Vraag 71

Deelt u de mening dat er zonder een breed, voor burgers transparant en onafhankelijk
monitoringsysteem geen deal kan komen omdat het de basis vormt om te kunnen controleren
of de doelen gehaald worden, aangezien in de JLoI wordt gesproken over de wens om
tot een overeenkomst over een monitoringsysteem te komen?

Vraag 72

Waarom wordt er pas vanaf 2027 monitoring voor geur en geluid voorzien en kan dit
versneld worden?

Vraag 73

Wanneer wordt de monitoring op de schadelijke stoffen die worden uitgestoten voorzien?

Vraag 74

Klopt het dat het ontbreekt aan een controle- en boetesysteem in relatie tot de emissiereductiedoelen?

Vraag 75

Klopt het dat het alleen door kan gaan als aan veel aannames wordt voldaan zoals de
nationale CO2 geeft geen kosten voor Tata Steel, verwerking van staalslakken blijven goedkoop voor
het bedrijf, de markt voor groen staal wordt lucratief genoeg voor Tata Steel om te
concurreren, nettarieven en overige energiekosten worden gesubsidieerd en de kooksgasfabriek
2 hoeft niet eerder dicht door alle overtredingen?

Vraag 76

Hoe garandeert u dat de provincie, nu zij als mede-contractspartij bestuurlijk gecommitteerd
is aan het slagen van de langetermijntransitie in de JLoI, in de praktijk volledig
onafhankelijk blijft bij het uitvoeren van haar wettelijke taak tot onmiddellijke
handhaving – zelfs als strenge handhaving (zoals een stillegging) de afgesproken transitietermijnen
en de gehele JLoI in gevaar brengt?

Vraag 77

Kunt u deze vragen een voor een beantwoorden en in ieder geval vóór het plenaire debat
over Tata Steel?