Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Wijen-Nass over het besluit van het CBR om de theorie-examens in Maastricht per juli 2025 te verplaatsen naar Roermond

Antwoord van Minister Rijkaart (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties), mede namens
de Minister van Infrastructuur en Waterstaat (ontvangen 30 september 2025).

Vraag 1

Bent u bekend met het besluit van het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR)
om de theorie-examens in Maastricht per juli 2025 te verplaatsen naar Roermond?1

Antwoord 1

Ja. Het CBR heeft aangegeven dat de oorspronkelijke planning juli 2025 was. De actuele
planning is dat op 17 november 2025 de eerste theorie-examens in Roermond worden afgenomen,
in de periode daarna sluit de locatie Maastricht.

Vraag 2

Hoe rijmt u de claim van het CBR dat de verhuizing van de theorie-examens van Maastricht
naar Roermond de dienstverlening zou verbeteren, met de feitelijke toename van reistijd,
kosten en de verminderde bereikbaarheid per openbaar vervoer voor inwoners van Maastricht
en omliggende gemeenten?

Antwoord 2

Als publieke dienstverlener wil het CBR zo dichtbij mogelijk bij klanten gehuisvest
zijn. Roermond is als standplaats voor theorie-examens gekozen omdat dit een locatie
is die centraal in Limburg ligt. Daarnaast heeft het CBR voor de theorie-locatie in
Roermond expliciet gekozen voor een locatie dichtbij het treinstation zodat deze gemakkelijk
met het openbaar vervoer te bereiken is. Het afgelopen jaar zijn door het CBR gedegen
analyses uitgevoerd naar reistijden en reisafstanden. Deze analyses laten zien dat
voor het grootste deel de bereikbaarheid van een theoriecentrum voor kandidaten in
Limburg beter wordt dan in de huidige situatie. Voor mensen die nu dichtbij het theoriecentrum
in Maastricht wonen, zal de reistijd langer worden. Tegelijkertijd zal voor veel kandidaten
in Limburg die wat verder van Maastricht wonen de reistijd naar een theoriecentrum
van het CBR verbeteren. Het theorie-examencentrum zal voor alle kandidaten in Limburg
gemiddeld genomen binnen één uur met het openbaar vervoer te bereiken zijn.

Vraag 3

Hoe verhoudt dit besluit zich tot uw eerdere toezegging dat het kabinet zich inzet
voor een betere spreiding van rijksdiensten en rijksbanen, met speciale aandacht voor
Limburg, terwijl dit besluit feitelijk leidt tot centralisering en verschraling?

Antwoord 3

Er is geen sprake van verschraling. De omvang van de dienstverlening voor theorie-examens
van het CBR in Limburg blijft gelijk. De dienstverlening wordt zelfs uitgebreid met
ruimere openingstijden op de nieuwe locatie in Roermond. Ook de werkgelegenheid blijft
gelijk met de huidige situatie. Het is een verplaatsing van dienstverlening binnen
de provincie Limburg.

Vraag 4

Acht u het wenselijk dat zelfstandige bestuursorganen (zbo's) zoals het CBR besluiten
nemen die haaks staan op het kabinetsbeleid rond spreiding en bereikbaarheid? Welke
instrumenten heeft u als Minister om te voorkomen dat zbo’s de kabinetsdoelstellingen
doorkruisen en bent u bereid deze hier in te zetten?

Antwoord 4

Zelfstandige bestuursorganen (zbo's) zijn organisaties van de Rijksoverheid die zelfstandig
publieke taken uitvoeren, maar niet direct onder een ministerie vallen en daardoor
een grotere afstand tot de politieke leiding hebben. Ze zijn bij wet ingesteld of
aangewezen en hebben eigen bevoegdheden om te reguleren, controleren, vergunningen
te verlenen of adviezen te geven, en staan los van het hiërarchisch gezag van een
ministerie. In de Kamerbrief van 8 mei2 is omschreven op welke wijze huisvesting van zbo’s onderdeel kunnen zijn van de aanpak
spreiding rijkswerkgelegenheid. Door de grotere afstand van zbo’s tot de politieke
leiding is er bij zbo’s met eigen rechtspersoonlijkheid (zoals het CBR) geen mogelijkheid
tot directe sturing op huisvesting, daarom vallen zbo’s niet onder de adviesprocedure.
De verplaatsing van de CBR examenlocatie van Maastricht naar Roermond valt daarmee
niet onder de invloedsfeer van de Minister van BZK. De Minister van IenW kan het onderwerp
huisvesting bespreken met de eigen zbo, in dit geval het CBR. De Minister van IenW
heeft echter geen verplichtend instrumentarium om het huisvestingsbeleid van het CBR,
gelet op het zelfstandige karakter van een zbo, aan te passen.

De dienstverlening van het CBR blijft in Limburg en blijft dus in de regio. Wel verplaatst
het theorie-examencentrum naar een meer centrale locatie in de provincie, die tegelijkertijd
beter bereikbaar is met het openbaar vervoer. Dit is van belang voor het overgrote
deel van de kandidaten die nog geen rijbewijs hebben. De zorgvuldige analyses van
het CBR maken dit inzichtelijk.

Vraag 5

Vindt u het aanvaardbaar dat inwoners van Zuid-Limburg tot een uur moeten reizen voor
een theorie-examen, terwijl dit examen in de meeste andere regio’s wél in de nabijheid
van grotere steden beschikbaar blijft?

Antwoord 5

Ja, dit past binnen de bredere context van het uitgangspunt van een gelijke toegang
tot publieke voorzieningen. De meeste kandidaten bezoeken het examencentrum slechts
één of twee keer in hun leven om hun theorie-examen te doen.

Met het verplaatsen van het examencentrum van Maastricht naar Roermond verbetert de
bereikbaarheid van het CBR in heel Limburg. Sommige kandidaten zullen langer moeten
reizen dan nu het geval is, voor anderen zal de reistijd juist afnemen. In veel gevallen
neemt de gemiddelde reistijd af, waarbij kandidaten gemiddeld genomen binnen één uur
het examencentrum kunnen bereiken met het openbaar vervoer. Het CBR heeft het besluit
gebaseerd op zorgvuldige analyses die dit laten zien.

Vraag 6

Deelt u de zorg dat juist jongeren en kwetsbare groepen zonder auto in Zuid-Limburg
onevenredig hard worden geraakt door dit besluit? Hoe rijmt u dit met het uitgangspunt
van gelijke toegang tot publieke voorzieningen?

Antwoord 6

Het is juist vanuit het uitgangspunt van gelijke toegang tot publieke voorzieningen
dat het CBR de huisvestingsstrategie heeft aangepast en de theorie-examencentra loskoppelt
van de locaties voor praktijkexamens (meestal aan randen van de stad en dichtbij de
snelweg) wat nu het geval is. Door deze te plaatsen in de buurt van een station worden
de theorie-examenlocaties van het CBR veel beter bereikbaar met het openbaar vervoer,
wat van belang is voor met name jongere kandidaten zonder rijbewijs. Het overgrote
deel van de jongeren die een theorie-examen komt doen bij het CBR komt voor een theorie-examen
voor de auto. Dit theorie-examen moet met succes zijn afgerond voor men het praktijkexamen
auto kan aanvragen. Zij hebben over het algemeen dus nog geen auto.

Vraag 7

Hoe verklaart u dat Maastricht, als grootste stad van Zuid-Limburg, met meer dan 120.000
inwoners en uitstekende infrastructuur, géén CBR-examencentrum voor theorie meer heeft,
terwijl kleinere steden elders in Nederland deze wel behouden?

Antwoord 7

Zie ook het antwoord bij vraag 5. Er zijn veel steden (ook groter dan Maastricht)
die geen theorie-examencentrum hebben. Optimale bereikbaarheid voor kandidaten in
de hele regio is het belangrijkste criterium voor het CBR bij de keuze voor examenlocaties.
Daarbij kiest het CBR voor een optimale verdeling en efficiënte spreiding van de examenlocaties
over de regio, zodat deze voor alle inwoners, en niet alleen de kandidaten in de grote
steden, gemiddeld genomen binnen één uur met het openbaar vervoer te bereiken zijn.

Vraag 8

Limburg verloor de afgelopen jaren als enige provincie rijksbanen. Hoe rijmt u dit
nieuwe besluit en de mogelijkheid voor een inhaalslag in deze provincie met de uitgangspunten
van Elke regio telt!?

Antwoord 8

De gerapporteerde krimp van de rijkswerkgelegenheid in 2023 in de provincie Limburg
lag aan uitzonderlijke eenmalige omstandigheden bij de Dienst Justitiële Inrichtingen.
De rijkswerkgelegenheid in de provincie Limburg groeide in 2024 met 2,6%. De Minister
van BZK is met concrete casussen aan de slag om de rijkswerkgelegenheid is Limburg
te laten groeien. Onder meer huisvesting voor de Belastingdienst, Centraal Informatiepunt
Beroepen Gezondheidzorg en Instituut Mijnbouwschade Limburg in Heerlen. Het Ministerie
van BZK is tevens in overleg met lokale bestuurders zoals de burgemeesters van Heerlen
en Roermond over de kansen voor meer rijkswerkgelegenheid in Limburg. Met de verplaatsing
van de theorie-examenlocatie van het CBR van Maastricht naar Roermond verliest de
provincie Limburg geen rijkswerkgelegenheid, de locatie blijft immers in Limburg.

Vraag 9

Welke betrokkenheid heeft u gehad bij dit besluit van het CBR? Is er vooraf advies
gevraagd of overleg geweest over de effecten op spreiding en bereikbaarheid? Zo nee,
hoe beoordeelt u het dat een zbo met een publieke taak zulke besluiten zonder politieke
verantwoording kan nemen?

Antwoord 9

De aanpak spreiding rijksdiensten en rijkswerkgelegenheid is gericht op het beter
spreiden van rijkswerkgelegenheid over Nederland. In die aanpak zijn Ministers waarbij
nieuwe dienstonderdelen ontstaan, groeien, krimpen en bij grensoverschrijdende verplaatsingen
vanaf 100 fte, gehouden advies te vragen over de locatiekeuze aan de Minister van
BZK. De verplaatsing van de examenlocatie van het CBR is binnen de provincie Limburg,
kent geen groei of krimp en valt zodoende dus buiten de voorwaarden voor advies. Daarnaast
is, zoals omschreven in antwoord op vraag 4, het CBR een zbo met eigen bevoegdheden.
Het is dus niet aan de Minister van BZK om hierover advies uit te brengen of geconsulteerd
te worden. Het CBR is een zbo van het Ministerie van IenW. Het is van belang dat publieke
diensten goed bereikbaar zijn, van goede kwaliteit zijn en tegen redelijke kosten
worden geleverd. Het CBR heeft het besluit om de dienstverlening voor de theorie-examens
te verplaatsen zorgvuldig voorbereid en daar grondige analyses voor gedaan. De dienstverlening
blijft op minimaal hetzelfde niveau en de bereikbaarheid verbetert. Het CBR realiseert
zich dat een wijziging in de huisvesting voor de inwoners van Limburg impactvol kan
zijn. Daarom heeft het CBR een zorgvuldige belangenafweging gemaakt voor alle inwoners
in heel Limburg.

Vraag 10

Bent u bereid dit besluit te heroverwegen en het CBR te verzoeken minimaal een theorie-examenlocatie
in Maastricht te behouden? Zo nee, hoe gaat u anders zorgen dat Limburg niet opnieuw
de dupe wordt van Haagse centralisering?

Antwoord 10

Zoals omschreven in antwoord op vraag 4 en 9 hebben de Ministers van BZK en IenW geen
grond om het CBR te verzoeken de verplaatsing te heroverwegen. Het kabinet onderstreept
het belang van het toewerken naar een betere spreiding van de rijkswerkgelegenheid
over Nederland de komende jaren. Over de acties die de afgelopen periode zijn ingezet
om dat te bereiken heb ik uw Kamer geïnformeerd op 19 september jl. Het regiobelang
weegt sinds de nieuwe aanpak spreiding rijksdiensten en rijkswerkgelegenheid zwaarder
mee bij besluitvorming omtrent rijkshuisvesting, het is echter niet de enige factor
waar rekening mee dient te worden gehouden en beslissingen zullen niet altijd de kant
van de regio opvallen. Het is een kabinetsbrede verantwoordelijkheid om de rijkswerkgelegenheid
beter over Nederland te spreiden.

Vraag 11

Kunt u deze vragen één voor één beantwoorden?

Antwoord 11

Ja, zie antwoorden vraag 1 t/m 10.

Vraag 12

Kunt u uw antwoorden doen toekomen voorafgaand aan het commissiedebat Regio’s en grensoverschrijdende
samenwerking van 2 oktober 2025?

Antwoord 12

Ja.