Verslag van een schriftelijk overleg : Verslag van een schriftelijk overleg over de uitvoering van de motie van het lid Diederik van Dijk c.s. over mogelijkheden verkennen om antisemitisme als weigerings- of intrekkingsgrond zwaarder mee te wegen (Kamerstuk 36196-15)

Nr. 16
VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG

Vastgesteld 22 september 2025

De vaste commissie voor Asiel en Migratie heeft een aantal vragen en opmerkingen voorgelegd
aan de Minister van Asiel en Migratie over de brief van 6 maart 2025 over de uitvoering
van de motie van het lid Diederik van Dijk c.s. over mogelijkheden verkennen om antisemitisme
als weigerings- of intrekkingsgrond zwaarder mee te wegen (Kamerstuk 36 196, nr. 15).

De vragen en opmerkingen zijn op 1 april 2025 aan de Minister van Asiel en Migratie
voorgelegd. Bij brief van 22 september 2025 zijn de vragen beantwoord.

De voorzitter van de commissie, Vijlbrief

De griffier van de commissie, Burger

Inhoudsopgave

I

Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

2

 

Vragen en opmerkingen van de leden van de VVD-fractie

2

 

Vragen en opmerkingen van de leden van de NSC-fractie

3

 

Vragen en opmerkingen van de leden van de BBB-fractie

4

 

Vragen en opmerkingen van de leden van de DENK-fractie

5

 

Vragen en opmerkingen van de leden van de SGP-fractie

5

II

Reactie van de bewindspersoon

8

I Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Vragen en opmerkingen van de leden van de VVD-fractie

De leden van de VVD-fractie hebben met interesse kennisgenomen van de brief van de
Minister van Asiel en Migratie over de uitvoering van de motie van het lid Diederik
van Dijk c.s. over mogelijkheden verkennen om antisemitisme als weigerings- of intrekkingsgrond
zwaarder mee te wegen. Zij hebben hierover enkele vragen.

Allereerst zijn de leden van de VVD-fractie verbaasd dat het bijna 14 maanden heeft
geduurd voordat de Minister via deze brief reageert op de uitvoerbaarheid van de motie.
Zij begrijpen vooral niet waarom, gezien het belang van dit onderwerp, de beslisnota
gedateerd is op 2 oktober 2024, terwijl de brief pas op 6 maart 2025 naar de Kamer
is gestuurd. Kan de Minister aangeven wat de oorzaak is van de vertraging van vijf
maanden tussen beslisnota en Kamerbrief?

De leden van de VVD-fractie lezen in de beslisnota dat, in lijn met het Hoofdlijnenakkoord,
op ambtelijk niveau het uitwerken van het aanscherpen van de «glijdende schaal» is
opgestart. Deze leden vinden het cruciaal dat deze glijdende schaal zo snel mogelijk
wordt aangescherpt om makkelijker en sneller criminele migranten uit te kunnen zetten.
Aangezien de beslisnota gedateerd is op 2 oktober 2024, zijn voornoemde leden benieuwd
wat vijf maanden later de status is van het aanscherpen van de glijdende schaal. Wanneer
wordt de Kamer hierover verder geïnformeerd?

De leden van de VVD-fractie lezen dat het niet mogelijk is om antisemitisme als intrekkings-
of afwijzingsgrond an sich zwaarder mee te laten wegen omdat dit zou breken met het
grondwettelijk uitgangspunt dat er geen onderscheid wordt gemaakt in discriminatiegronden.
Met deze argumentatie in het achterhoofd willen deze leden graag weten of het wel
mogelijk is om alle discriminatiegronden zwaarder mee te laten wegen.

De leden van de VVD-fractie zijn van mening dat vanwege het uitzonderlijke karakter
van de Holocaust de vergoelijking, ontkenning of verregaande bagatellisering van de
Holocaust op zichzelf moet worden geacht een beledigend karakter voor de Joodse gemeenschap
te hebben. Deelt de Minister dat standpunt en zo ja, hoe wordt hier in het kader van
het naturalisatieproces uitvoering aan gegeven?

De leden van de VVD-fractie vragen hoeveel mensen inmiddels worden vervolgd op basis
van het aangescherpte artikel 137d van het Wetboek van Strafrecht sinds de inwerkingtreding
van de Wet herimplementatie Europees strafrecht.

De leden van de VVD-fractie menen dat het voorstel zoals dat in Duitsland werd behandeld,
wel degelijk nadere bestudering behoeft. Wederom in de beslisnota en niet in de Kamerbrief,
lezen deze leden dat het Duitse wetsvoorstel uit verschillende onderdelen bestond.
Zij lezen daar dat het wetsvoorstel bestond uit een onderdeel dat beoogde de vreemdelingenwet
aan te vullen met een wetsartikel «op grond waarvan een antisemitisch misdrijf doorgaans
tot uitzetting leidt». Tevens werd voorgesteld de strafmaat voor een antisemitische
veroordeling te verhogen tot minimaal zes maanden, waardoor het recht op humanitaire
bescherming vervalt. Ook werd voorgesteld naturalisatie enkel mogelijk te maken indien
de aanvrager geen enkele poging heeft ondernomen of nagestreefd die gericht is tegen
het bestaan van de staat Israël. Tot slot werd voorgesteld het mogelijk te maken om
de Duitse nationaliteit in te trekken van Duitsers met een tweede nationaliteit indien
zij veroordeeld worden voor een antisemitisch misdrijf en een gevangenisstraf krijgen
van een jaar of meer. Kan de Minister voor elk van deze elementen aangeven welke wettelijke
bepalingen zouden moeten worden gewijzigd in Nederland, en per element ook aangeven
waarom dit in Duitsland juridisch en rechtsstatelijk wel had kunnen worden ingevoerd
en in Nederland niet?

De leden van de VVD-fractie lezen dat als onderdeel van het naturalisatieproces migranten
via de «verklaring van verbondenheid» afstand moeten doen van antisemitisme. Is het
op dit moment strafrechtelijk of civielrechtelijk mogelijk iemand te vervolgen die
na ondertekening handelt in strijd met deze verklaring? Verzet een grondwettelijk,
Europees- of internationaalrechtelijk artikel zich tegen het mogelijk maken hiervan
indien deze mogelijkheid nu nog niet in het Nederlands recht is opgenomen?

Vragen en opmerkingen van de leden van de NSC-fractie

De leden van de NSC-fractie constateren dat de regering in de motie wordt opgeroepen
om mogelijkheden te verkennen hoe antisemitisme als weigerings- of intrekkingsgrond
zwaarder kan worden meegewogen in de asiel- en inburgeringsprocedure, bij de aanvraag
van een tijdelijke en permanente verblijfsvergunning en in de naturalisatieprocedure.
Deze leden hebben hierover een aantal vragen.

De leden van de NSC-fractie lezen dat de regering aangeeft dat het meewegen van veroordelingen
nu al mogelijk is, maar het zwaarder wegen niet kan omdat antisemitisme niet kan worden
onderscheiden van andere discriminatiegronden. Is er volgens de Minister juridische
ruimte om alle discriminatiegronden zwaarder mee te wegen bij asiel- en visumprocedures,
en daarmee ook antisemitisme? Deelt de Minister de mening dat een specifieke benadering
in voorkomende gevallen te rechtvaardigen is, niet omdat deze op zichzelf van groter
belang zou zijn dan andere vormen van discriminatie, maar omdat een specifieke vorm
van discriminatie vaker voorkomt, grotere gevolgen heeft, de potentiële slachtoffers
een meer kwetsbare groep vormen, en/of omdat in de praktijk deze groep onder grote
druk staat? Hoe signaleert de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) antisemitische
uitingen bij vreemdelingen die asiel/verblijfsvergunning of visum aanvragen? Zijn
er specifieke richtlijnen of trainingen voor medewerkers?

De leden van de NSC-fractie vragen hoeveel gevallen van antisemitisme en/of andere
vormen van discriminatie sinds januari 2024 zijn vastgesteld bij de betreffende doelgroepen,
op welke manieren daarop is gereageerd, en bij hoeveel daarvan ook een proces in gang
is gezet om verblijfsvergunningen of visa te weigeren of in te trekken. Op welke manier
worden antisemitische uitingen (of andere vormen van discriminatie) zonder strafrechtelijke
veroordeling geregistreerd in IND-dossiers? Maakt de IND structureel gebruik van informatie
over antisemitisme afkomstig van politie, Openbaar Ministerie (OM) of Algemene Inlichtingen-
en Veiligheidsdienst (AIVD)? Hoe verloopt deze informatie-uitwisseling in de praktijk?

Vragen en opmerkingen van de leden van de BBB-fractie

Het lid Diederik van Dijk (SGP) heeft op 17 januari 2024 een motie ingediend waarmee
de regering wordt verzocht te onderzoeken hoe antisemitisme als weigerings- of intrekkingsgrond
zwaarder kan worden meegewogen in verschillende procedures. Naar aanleiding van de
brief die de Minister aan de Kamer heeft gestuurd, is dit schriftelijke overleg tot
stand gekomen. De leden van de BBB-fractie hebben hier nog een aantal vragen over.

De Minister stelt in haar brief over de uitvoering van de motie dat het niet mogelijk
is om iemand uit te sluiten van inburgering op grond van antisemitische gedragingen.
Reden hiervoor is dat men enkel in aanmerking komt voor inburgering wanneer een verblijfsvergunning
al is toegekend. De Minister stelt hierbij dat inburgeringsplichtige nieuwkomers de
waarden van de Nederlandse samenleving leren en begrijpen dat er voor discriminatie
en antisemitisme in onze samenleving geen plaats is. Deelt de Minister de mening dat
wanneer er tijdens die inburgeringprocedure, blijk is van antisemitisme, er een mogelijkheid
moet zijn om verblijfsvergunningen te heroverwegen? Zo nee, waarom niet? En zo ja,
hoe gaat de Minister dit vorm geven?

En mocht er volgens het personeel bij de inburgeringsprocedure sprake zijn van antisemitisme
tijdens die inburgeringscursus, is de Minister in dat geval bereid cursussen te verlengen,
strenger te maken of intensiever van aard te maken?

Ook hebben de vier coalitiepartijen in het Hoofdlijnenakkoord afgesproken dat de inburgering
kennis omvat over de Holocaust en de slachtoffers daarvan. De leden van de BBB-fractie
horen graag van de Minister of dit in de praktijk gebeurt. Zo niet, kan de Minister
toezeggen om dit zo snel mogelijk in te voeren? En kan de Minister ook uitleggen hoe
er binnen de inburgeringprocedure, in zijn algemeenheid, aandacht wordt besteed aan
antisemitisme?

Echter bestaat er wel een mogelijkheid tot intrekking bij antisemitisme, zo stelt
de Minister. Als een vreemdeling veroordeeld is voor een delict waarbij antisemitisme
een rol speelt, kan zijn verblijfsvergunning al worden ingetrokken of afgewezen. De
IND onderzoekt namelijk naar aanleiding van elke strafrechtelijke veroordeling – dus
ook voor misdrijven met een antisemitisch aspect – of dit tot verblijfsbeëindiging
of -weigering kan leiden in het kader van de openbare orde. Kan de Minister toelichten
om hoeveel verblijfsbeëindigingen of weigeringen dit gaat?

En mocht er op een terrein van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) sprake
zijn van antisemitisme, wordt er dan altijd aangifte gedaan zodat dit kan leiden tot
een veroordeling? Kan de Minister dit onder de aandacht brengen bij alle ketenpartners
die werken binnen verschillende procedures?

Verder dient men bij het afronden van de inburgeringscursus een «Verklaring van verbondenheid»
af te leggen. In deze verklaring is opgenomen dat de genaturaliseerde de vrijheden
en rechten van de Nederlandse staat eerbiedigt. Dit gaat dan over de erkenning van
de grondrechten, democratie en internationale verdragen. Afstand doen van antisemitisme
valt onder de huidige bewoordingen van deze verklaring. De leden van de BBB-fractie
vragen zich af wat er vervolgens met deze verklaring gedaan wordt. Worden mensen hierop
gewezen, wanneer zij tegen de verklaring handelen? Hoe wordt hierop toegezien? En
is de Minister bereid om consequenties te verbinden aan het overtreden van hetgeen
in de verklaring staat?

Het valt de leden van de BBB-fractie op dat regelmatig niet aan de wens van de Kamer
kan worden voldaan, wegens wetstechnische redenen. Is de Minister bereid dit mee te
nemen in de Asielnoodmaatregelenwet door middel van een nota van wijziging? En anders
middels een aparte wetswijziging?

Vragen en opmerkingen van de leden van de DENK-fractie

De leden van de DENK-fractie hebben de brief van de Minister bestudeerd en hebben
hierover enkele vragen.

De Minister noemt dat er bij de inburgering aandacht is voor antisemitisme en de Holocaust.
Zou de Minister uiteen kunnen zetten op welke precieze wijze hier aandacht aan wordt
gegeven? Zou de Minister in kunnen gaan op de vraag of in de inburgering alleen antisemitisme
als discriminatiegrond deze specifieke aandacht krijgt, of dat ook andere gronden
specifieke aandacht krijgen? Indien dat het geval is, ontvangen de leden van de DENK-fractie
graag een uitwerking van hoe de andere discriminatiegronden aandacht krijgen.

De Minister geeft aan dat afstand doen van antisemitisme onder de huidige bewoording
valt van de verklaring van verbondenheid. Wordt louter antisemitisme in deze verklaring
specifiek genoemd, of krijgen hierin andere discriminatiegronden ook aandacht, zo
wensen voornoemde leden te vragen.

Vragen en opmerkingen van de leden van de SGP-fractie

De leden van de SGP-fractie hebben kennisgenomen van de brief waarin de uitvoering
van de motie van het lid Diederik van Dijk c.s. wordt uiteengezet. De motie is op
17 januari 2024 ingediend tijdens de plenaire behandeling van het wetsvoorstel tot
wijziging van de Vreemdelingenwet 2000 in verband met aanscherping van het openbare
ordebeleid voor criminele vreemdelingen. Toegezegd was dat de uitwerking voor het
zomerreces van 2024 aan de Kamer zou worden toegestuurd. Deze leden zijn dan ook verbaasd
dat zij meer dan een jaar op de uitwerking hebben moeten wachten.

Na het lezen van de brief overheerst een gevoel van teleurstelling, aangezien vooral
wordt uiteengezet wat op dit moment al beleid is en onvoldoende is gekeken hoe het
beleid op dit punt kan worden aangescherpt, terwijl op dit moment al teleurstellend
weinig mogelijk is gebleken op basis van de huidige wet. Dit kabinet straalt uit te
willen inzetten op een stevige bestrijding van antisemitisme in de Nederlandse straten,
maar dit leidt vooralsnog niet tot het zwaarder meewegen van antisemitisme als weigerings-
of intrekkingsgrond in de verschillende procedures. De leden van de SGP-fractie zijn
van mening dat een duidelijke normstelling ten aanzien van vreemdelingen daarbij niet
kan en mag ontbreken. Het kabinet moet alles in het werk stellen om het importeren
van antisemitisme te voorkomen.

In de brief lezen de leden van de SGP-fractie dat op dit moment al ruimte bestaat
voor het meewegen van antisemitisme in de procedures van verblijfsrecht en naturalisatie
en dat hierop reeds wordt ingezet. Kan de Minister aangeven hoe dit concreet gebeurt,
en in hoeveel gevallen dit in de achterliggende tien jaren heeft geleid tot daadwerkelijke
intrekking? Kan daarbij per jaar onderscheid worden gemaakt naar de verschillende
procedures voor verblijfsrecht, naturalisatie en verkrijging van de Nederlandse nationaliteit?
Kan de Minister daarbij aangeven welk handelingsperspectief en op welke gronden de
huidige toets vorm krijgt in die beoordeling?

Ten aanzien van kortdurend verblijf wordt opgemerkt dat het uitdragen van antisemitisch
gedachtengoed een element is dat beoordeeld kan worden bij het visum- of toegangsproces.
Het gif van antisemitisme moeten we ver buiten onze grenzen houden, vinden de leden
van de SGP-fractie. Hoe vaak vindt afwijzing van een verzoek voor kortdurend verblijf
plaats in het kader van antisemitisme? Tegelijkertijd zien we dat besluiten tot het
weren van extremistische sprekers met regelmaat sneuvelen bij de rechter. Hoe wil
de Minister ervoor zorgen dat overduidelijk antisemitische sprekers en activisten
in de toekomst de toegang tot Nederland wordt ontzegd?

Ook consequenties ten aanzien van het Nederlanderschap moeten worden meegenomen, wat
de aan het woord zijnde leden betreft. In de beslisnota valt te lezen dat hierover
een verkenning plaatsvindt in het kader van het Regeerprogramma. Wat is de focus van
deze verkenning, en wanneer kan de Kamer de uitkomsten hiervan verwachten? Welke mogelijkheden
ziet de Minister ten aanzien van het afwijzen of intrekken van het Nederlanderschap
als gevolg van antisemitische uitingen en/of gedragingen?

De leden van de SGP-fractie begrijpen dat er op dit moment geen onderscheid kan worden
gemaakt in discriminatiegronden. Vindt de Minister dat antisemitisme op dit moment
voldoende kan worden meegewogen in de verschillende procedures? En gebeurt dat naar
het oordeel van de Minister ook voldoende in de praktijk?

De internationaal aanvaarde definitie van de International Holocaust Remembrance Alliance
(IHRA) zou in de ogen van de leden van de SGP-fractie mogelijkheden kunnen bieden
om antisemitisme op te sporen en aan te pakken. Hierover zijn in het verleden reeds
twee moties van de SGP aangenomen.1 Kan de Minister aangeven in hoeverre deze definitie van antisemitisme nu al wordt
meegewogen in de opsporing en vervolging van antisemitisme? Wil de Minister nagaan
hoe deze definitie als standaard kan worden gehanteerd in de opsporing en vervolging
van antisemitisme en vervolgens in het bepalen van de consequenties ten aanzien van
de verschillende (verblijfsrechtelijke) procedures? Is de Minister bereid deze definitie
van antisemitisme ook internationaal onder de aandacht te brengen zodat een zo breed
mogelijk geaccepteerde definitie van antisemitisme gangbaar wordt?

De IND en andere instanties hebben vaak maar heel beperkt zicht op antisemitische
uitingen en/of gedragingen van vreemdelingen voordat zij in Nederland terecht zijn
gekomen. Zo is bekend dat in sommige islamitische landen antisemitisme zelfs niet
eens strafbaar is en wordt door sommige overheden de Holocaust ontkend. Hoe krijgt
de Minister er zicht op of asielzoekers die zich hier melden zich in het land van
herkomst hebben schuldig gemaakt aan antisemitisme of aangesloten zijn geweest bij
antisemitische bewegingen? In hoeverre wordt dit ook meegenomen in de beoordeling
tijdens de verschillende procedures? En welke verbeteringen zijn er op dit punt nog
mogelijk, naar het oordeel van de Minister?

De Minister refereert in reactie op de motie wel aan het mogelijke effect van het
initiatiefwetsvoorstel van de leden Timmermans en Bikker tot wijziging van het Wetboek
van Strafrecht in verband met de invoering van het discriminatoir aspect als strafverzwaringsgrond.
Welke mogelijkheden ziet de Minister voor het intrekken van verblijfsvergunningen
en het Nederlanderschap als gevolg van dit wetsvoorstel?

Antisemitisme blijft nog veel te vaak straffeloos, naar het oordeel van de leden van
de SGP-fractie. Is de Minister bereid in gesprek te treden met betrokken instanties,
zoals onder andere de IND en het OM, om te bezien hoe antisemitische gedragingen en/of
uitingen in de praktijk vaker kunnen leiden tot intrekking van de verblijfsvergunning
of het Nederlanderschap? Welke mogelijkheden ziet de Minister hiervoor, en hoe wordt
het beleid hierop aangepast? Zijn er belemmeringen waartegen deze instanties aanlopen?
Zo ja, welke?

Het OM heeft aangekondigd meer in te zetten op het treffen van strafbeschikkingen.
Deelt de Minister de mening dat strafbeschikkingen ten aanzien van criminele vreemdelingen
niet aan de orde zouden moeten zijn, aangezien de criminele asielzoeker daarmee de
mogelijke gevolgen voor zijn of haar asielstatus ontloopt? De glijdende schaal wordt
daarmee in feite ongedaan gemaakt voor de betreffende delicten. Is de Minister bereid
dit bij het OM aan te kaarten en in te zetten op heldere afkadering van de richtlijn?

De leden van de SGP-fractie lezen dat bestudering van de Duitse wet- en regelgeving
geen nieuwe inzichten heeft opgeleverd, terwijl uit nieuwsberichten blijkt dat Duitsland
weldegelijk de wetgeving op dit punt heeft aangescherpt. Heeft hierover ook contact
plaatsgevonden met de Duitse regering? Zo ja, wat waren de uitkomsten van dit gesprek?
Zo nee, is de Minister bereid alsnog in gesprek te treden met haar Duitse ambtsgenoot
om te bezien hoe in Duitsland het intrekken van de asielvergunning en het staatsburgerschap
van antisemitische personen is vastgelegd in wet- en regelgeving? Wellicht kunnen
Duitsland en Nederland ook gezamenlijk optrekken om de mogelijkheden hiervoor te onderzoeken.
Kan de Minister aangeven waarom Duitse wet- en regelgeving niet als voorbeeld kan
dienen voor een Nederlandse aanscherping op dit punt? Welke punten zouden wel overgenomen
kunnen worden? Is de Minister bereid indien aanscherping een wetswijziging vergt,
dit in gang te zetten teneinde antisemitisme stevig te bestrijden?

Het niet-aangenomen wetsvoorstel van CDU/CSU in Duitsland zou geen kansen bieden voor
een rechtstatelijke beleidswijziging om antisemitisme zwaarder mee te wegen in de
verschillende verblijfsrechtelijke procedures, volgens de Minister. Waarom niet? Zo
werd onder andere voorgesteld naturalisatie enkel mogelijk te maken als bij aanvrager
geen sprake is van een «antisemitische houding» en de Duitse nationaliteit in te trekken
bij Duitsers met een tweede nationaliteit als zij zijn veroordeeld voor antisemitisme.
Is de Minister alsnog bereid te kijken hoe deze en eventuele andere relevante elementen
in de Nederlandse wetgeving kunnen worden overgenomen?

In de brief valt te lezen dat de Minister inzet op aanscherping van het intrekkingsbeleid.
Een goede zaak. Welke ambities heeft het kabinet ten aanzien van aanscherping intrekkingsbeleid,
en wordt het aspect van antisemitisme daar uitdrukkelijk in meegenomen? Op welke termijn
is de Minister voornemens met voorstellen hiertoe te komen?

De huidige systematiek van de Vreemdelingenwet 2000 is zo ingericht dat er een verband
is bij intrekking of afwijzing tussen de duur van de opgelegde straf en de duur van
het rechtmatige verblijf in Nederland. Kan uiteen worden gezet waarom voor deze systematiek
is gekozen? Vloeit dit voort uit EU-regelgeving of is dit een eigen keuze van de Nederlandse
wetgever geweest? Zou het in theorie mogelijk zijn dit verband los te laten, zodat
intrekking bijvoorbeeld niet langer afhankelijk is van de verblijfsduur en enkel van
de duur van de opgelegde straf?

De strijd tegen het veelkoppige monster van antisemitisme vraagt grote inzet en de
bereidheid buiten de gebaande paden te kijken. In Nederland tolereren we geen Jodenhaat,
en dat moet ook de duidelijke boodschap zijn richting nieuwkomers. Juist daarom moet
alles in het werk worden gesteld om consequenties te verbinden aan antisemitische
uitingen en gedragingen van nieuwkomers. De leden van de SGP-fractie verwachten op
dit punt meer durf en actie van het kabinet. Zo maken we aan mensen van buiten duidelijk
waar Nederland voor staat. Aan Joden binnen onze landsgrenzen maken we duidelijk dat
we achter hen staan.

II Reactie van de bewindspersoon

Mede namens de Staatssecretaris voor Participatie en Integratie en de Staatssecretaris
van Justitie en Veiligheid wil ik de leden van de fracties van VVD, NSC, BBB, DENK
en SGP danken voor de gestelde vragen en opmerkingen. Ik deel met hen de zorg over
antisemitisme en andere vormen van discriminatie in de Nederlandse samenleving en
wil die dan ook krachtig bestrijden.

De vragen zijn in een aantal onderwerpen te verdelen, die onder de onderstaande kopjes
zijn gegroepeerd.

Algemeen

De leden van de VVD-fractie vragen naar de reden dat er vijf maanden zitten tussen
de datum van de beslisnota en die van de daarbij behorende Kamerbrief, die op 6 maart
2025 jl. is verzonden.

De oorzaak van deze «vertraging» is gelegen in de geweldsincidenten begin november
2024 in Amsterdam naar aanleiding van de wedstrijd die Maccabi Tel Aviv daar speelde.
Gelet op de actualiteiten daaromtrent zijn de nota en de brief nogmaals herzien alvorens
ze werden uitgestuurd.

Antisemitisme in relatie tot het verblijfsrecht

De leden van de fracties van VVD, NSC, BBB en SGP hebben vragen gesteld over antisemitisme
in relatie tot verblijfsrechtelijke procedures. Met deze fracties deel ik, zoals hierboven
al aangegeven, de zorgen over het antisemitisme in Nederland en wil dit krachtig bestrijden.
Tegelijk wil ik benadrukken dat antisemitisme niet de enige vorm van discriminatie
is. De geschiedenis maakt de positie van de Joden in onze samenleving bijzonder; dit
doet echter niet af aan het feit dat elke vorm van discriminatie tegen welke bevolkingsgroep
dan ook, verwerpelijk is.

De leden van de fractie van de SGP vragen of antisemitisme voldoende wordt meegewogen
in verblijfsrechtelijke procedures. De leden van de fractie van de VVD en van NSC
vragen of alle discriminatiegronden zwaarder meegewogen kunnen worden.

Zoals aangegeven in de brief van 10 maart jl. is antisemitisme zelf niet juridisch
gedefinieerd in het Strafrecht, maar kan het vallen onder het begrip discriminatie
en/of belediging. Wanneer antisemitische gedragingen of uitspraken discriminerend
en/of beledigend zijn en een veroordeling vanwege discriminatie en/of belediging heeft
plaats gevonden, kan dat een grond zijn om de verblijfsvergunning te weigeren, of
als de veroordeling onherroepelijk is, in te trekken. Het kabinet is met bovengenoemde
leden van mening dat discriminatie streng moet worden aangepakt. In dat kader is het
relevant dat het op 1 juli jl. in werking getreden art. 44bis SW bepaalt dat de maximumstrafmaat
bij een delict met een discriminatoir aspect met een derde is verhoogd.

De leden van de fracties van NSC en SGP vragen hoe de IND toetst op antisemitisme,
welke informatie zij daarbij gebruikt en of er voldoende zicht is op antisemitische
uitingen of gedragingen in landen waar antisemitisme niet verboden is.

Bij de aanvraag om een verblijfsvergunning wordt door de IND getoetst of de aanvrager
een gevaar vormt voor de openbare orde. Dit wordt primair beoordeeld aan de hand van
een strafrechtelijke veroordeling. Het is in zijn algemeenheid niet de taak van de
IND om – los van een dergelijke veroordeling – vast te stellen wat het gedachtengoed
is van een vreemdeling en hoe dat moet worden gewaardeerd.

Daarbij moet worden opgemerkt dat de mogelijkheden van de IND wat betreft vreemdelingen
die buiten de EU veroordeeld zijn, beperkt zijn. Er is op dit punt geen informatie-uitwisseling
tussen landen, zoals die wel binnen de EU bestaat via het ECRIS-systeem. Wel dient
de vreemdeling een antecedentenverklaring in te vullen en te ondertekenen.

Omdat bij asielaanvragen er een gehoor plaats vindt, kan daar specifieker worden doorgevraagd.
Bij een aanvraag om een reguliere verblijfsvergunning vindt echter niet standaard
een gehoor plaats.

Er zijn verder geen specifieke richtlijnen of trainingen voor IND-medewerkers op het gebied van antisemitisme.

Daarnaast zijn de medewerkers van de IND tijdens hun werkzaamheden alert op signalen
die kunnen duiden op fraude, misbruik en zaken die raken aan de openbare orde en (nationale)
veiligheid. Uitlatingen die duiden op extremisme of discriminatie vallen hieronder.
Signalen worden waar nodig onderzocht en opgevolgd, bijvoorbeeld door de melding van
het signaal bij relevante ketenpartners.

Ook verricht de IND zogenoemd Open Source Intelligence onderzoek, waarbij openbaar
beschikbare data, bijvoorbeeld de sociale media van de vreemdeling, worden gecheckt
op fraude- en handhavingssignalen. Bij asielaanvragen gebeurt dit standaard. Mochten
antisemitische uitingen of gedragingen naar boven komen, dan kan dit in het dossier
worden opgenomen als handhavingsaantekening.

Signalen die duiden op een (mogelijk) gevaar voor de nationale veiligheid worden gemeld
bij de AIVD en waar nodig bij de MIVD. Deze signalen worden eveneens ingebracht bij
het Landelijk Regieoverleg (LRO), waar de politie en CTER KMar en IND deelnemen. Teneinde
vreemdelingrechtelijk te kunnen handelen heeft de IND concrete informatie nodig waaruit
blijkt dat een vreemdeling een gevaar voor de nationale veiligheid vormt, zoals een
ambtsbericht van de AIVD of MIVD. Zo kan de AIVD informatie delen door middel van
individuele ambtsberichten met de conclusie dat de vreemdeling een gevaar voor de
nationale veiligheid is. De IND kan daar dan verblijfsrechtelijke consequenties aan
verbinden.

Wanneer het gaat om het gevaar voor de openbare orde, is er sprake van informatie-uitwisseling
tussen de IND, de politie en het Openbaar Ministerie. Om daadwerkelijk te komen tot
weigering of intrekken van verblijfsrecht, heeft de IND concrete informatie nodig
waaruit het gevaar voor de openbare orde blijkt, zodat de weigering of intrekking
ook voor de rechter in stand kan blijven. Ook kan de IND de NCTV om een duiding vragen
wanneer er aanwijzingen zijn dat een vreemdeling die naar Nederland wil komen, een
risico vormt voor de openbare orde en aan die duiding verblijfsrechtelijke gevolgen
verbinden.

Artikel 3.78 van het Vreemdelingenbesluit 2000 biedt de mogelijkheid om ook zonder
strafrechtelijke veroordeling een reguliere verblijfsvergunning te weigeren op grond
van openbare orde bij zwaarwegende belangen. Dit artikel is tot op heden niet toegepast
omdat uitgangspunt van het beleid is dat een strafrechtelijke veroordeling nodig is.
Bij een strafrechtelijke veroordeling door een onafhankelijke rechter is het evident
dat de openbare orde is geschonden. Zonder rechterlijk oordeel zal de IND dat zelf
moeten onderbouwen en moeten toelichten wat de zwaarwegende belangen zijn, wat aanleiding
kan zijn tot vragen met betrekking tot bijvoorbeeld deskundigheid en (politieke) partijdigheid.
Zoals aangegeven in mijn brief van 2 april jl. aan de Eerste Kamer2 zou dit artikel in zeer specifieke situaties wellicht gebruikt kunnen worden, bijvoorbeeld
bij een derdelander die in het land van herkomst zeer ernstige ophitsende en discriminerende
uitingen heeft gedaan, wat in dat land wellicht niet strafbaar is, en die een reguliere
verblijfsvergunning aanvraagt met als doel om hier die uitlatingen ook te verspreiden.
De kans bestaat dat dit grote maatschappelijke onrust tot gevolg heeft, wat een gevaar
oplevert voor de openbare orde. De juridische ruimte hiertoe is echter naar verwachting
zeer klein. Zoals hierboven aangegeven, is het bij een strafrechtelijke veroordeling
evident dat er een gevaar is voor de openbare orde; het is voor de IND echter zeer
ingewikkeld om zelfstandig haar oordeel voldoende gemotiveerd te kunnen onderbouwen,
zodat deze dezelfde evidentie heeft als een oordeel van de strafrechter.

Er is een aantal vragen gesteld over de relatie tussen verblijfsduur en duur van de
opgelegde straf bij de intrekking van een verblijfsvergunning.

Wanneer het gaat om deze relatie (de zogenoemde glijdende schaal), vragen de leden
van de SGP-fractie of deze uit EU-regelgeving volgt of een nationale keuze is en of
niet enkel de duur van de opgelegde straf – onafhankelijk van de verblijfsduur – bepalend
kan zijn.

De normen in de sfeer van openbare orde waaraan moet worden getoetst voor het intrekken
van een vergunning volgen veelal uit internationale en EU-regelgeving (richtlijnen
en verordeningen op het gebied van toelating van derdelanders, zowel op het gebied
van reguliere migratie als asiel (zoals de gezinsherenigingsrichtlijn de EU Blauwe
Kaartrichtlijn en de verordening inzake hervestiging en toelating op humanitaire gronden),
waarin bepalingen zijn opgenomen over de mogelijkheden tot het intrekken van een verblijfsvergunning
op grond van openbare orde). Het intrekken van een verblijfsvergunning is een ingrijpende
maatregel. Op grond van het evenredigheidsbeginsel moet de ernst van het feit of de
gedraging altijd in verhouding staan tot de duur van het rechtmatig verblijf. Hierover
is uitgebreide jurisprudentie van het EU-Hof van Justitie.

Daarnaast is er een relatie met artikel 8 EVRM, dat onder andere het recht op eerbiediging
van het gezinsleven en privéleven vastlegt. Jurisprudentie maakt duidelijk dat naarmate
iemand langer zijn gezins- of privéleven in Nederland heeft, dit belang zwaarder gaat
wegen in vergelijking met het belang van openbare orde/nationale veiligheid.

De zogenoemde glijdende schaal is grotendeels een vertaling van bovengenoemde internationaalrechtelijke
normen. Het geeft ook aan dat de marges om de glijdende schaal aan te scherpen beperkt
zijn. Ik verwacht de Tweede Kamer over de mogelijkheden tot aanscherping vóór het
einde van dit jaar te informeren.

Op de vraag van de leden van de NSC-fractie en de BBB-fractie naar hoeveel gevallen
van antisemitisme hebben geleid tot een verblijfsrechtelijke handeling van de IND,
moet ik het antwoord schuldig blijven, omdat de IND niet registreert op welke specifieke
strafrechtelijke grond een verblijfsvergunning wordt geweigerd of ingetrokken.

Kort verblijf

De leden van de fractie van de SGP vragen hoe het kabinet wil voorkomen dat overduidelijk
antisemitische sprekers en activisten in de toekomst de toegang tot Nederland kan
worden ontzegd nu volgens deze leden besluiten daartoe regelmatig bij de rechter sneuvelen.

Conform Europese en nationale regelgeving kunnen vreemdelingen die niet voldoen aan
de toegangsvoorwaarden geweerd worden uit Nederland. Voor het weren van een vreemdeling
die een gevaar vormt voor de openbare orde of nationale veiligheid, bijvoorbeeld vanwege
het uitdragen van extremisme, kan de vreemdeling op grond van de Schengengrenscode
de toegang tot Nederland (en het Schengengebied) geweigerd worden.

Dit is mogelijk door middel van onder andere een ongewenstverklaring en/of een signalering
in het Schengeninformatiesysteem (SIS III). Met een dergelijke maatregel kan een vreemdeling
– voordat hij Nederland tracht in te reizen – de toegang tot Nederland (en het Schengengebied)
geweigerd worden. Om over te kunnen gaan tot een dergelijke maatregel, dient de IND
over informatie te beschikken die hier voldoende grondslag voor kan bieden. Bij deze
beoordeling baseert de IND zich op beschikbare informatie, zoals een duiding van de
NCTV, een ambtsbericht van de AIVD en/of informatie uit de lokale driehoek.

Voor het weigeren van een aanvraag om een visum kort verblijf zijn er ruimere mogelijkheden
dan voor een weigering van een verblijfsvergunning. Zo is een strafrechtelijke veroordeling
bij weigering van een visum kort verblijf niet nodig. Wel dient de weigering ten allen
tijde inhoudelijk voldoende onderbouwd te zijn.

De leden van de BBB-fractie hebben gevraagd of wetstechnische redenen die aan de wensen
van de Tweede Kamer in de weg staan, niet door middel van een nota van wijziging kunnen
worden meegenomen in de Asielnoodmaatregelenwet of via een aparte wetswijziging. Het
is niet duidelijk op welke wensen van de Tweede Kamer en op welke wetstechnische redenen
de leden van de BBB-fractie doelen. Ik kan derhalve geen bevestigend antwoord geven
op bovengenoemde vraag.

COA

De leden van de fractie van BBB vragen of er altijd aangifte wordt gedaan wanneer
er sprake is van antisemitisme op een COA-locatie.

Ik onderstreep het belang van een veilige omgeving binnen de gehele vreemdelingenketen.
Wat specifiek het COA betreft, geeft het COA aan dat een zorgvuldige en eenduidige
incidentenregistratie van essentieel belang is. Dit is onmisbaar voor een goede dossieropbouw
en om effectief maatregelen op te leggen. Het COA stimuleert dit binnen de eigen organisatie
door het aanbieden van trainingen.

Bewoners die slachtoffer worden van een strafbaar feit zoals discriminatie, waar antisemitisme
onder kan vallen, worden door COA-medewerkers altijd gestimuleerd om aangifte te doen. Het is een vast onderdeel van de
werkwijze van COA om het slachtoffer met toegankelijke informatie te wijzen op de
mogelijkheid tot aangifte doen. Indien COA-medewerkers slachtoffer zijn van een strafbaar feit, worden zij intern geïnstrueerd om
aangifte te doen onder vermelding van Veilige Publieke Taak (VPT).

De politie en het Openbaar Ministerie (OM) geven hoge prioriteit aan de opvolging
van VPT-aangiften. De Eenduidige Landelijke Afspraken (ELA) tussen politie en OM vormen
hiervoor het kader. Deze afspraken gaan over de opsporing en vervolging van agressie
en geweld gericht tegen mensen met een publieke taak. Recent zijn de ELA geëvalueerd
en deze evaluatie geeft een duidelijk kader om met alle betrokken partijen met de
knelpunten binnen de VPT-aanpak aan de slag te gaan en daarbij ook de ELA te herzien.
Binnen dit traject wordt ook gekeken naar verbeterpunten in het aangifteproces.

Antisemitisme en inburgering

De leden van de BBB-fractie vragen of een verblijfvergunning kan worden heroverwogen
indien er tijdens de inburgeringsprocedure sprake is van antisemitisme. Tevens vragen
de leden van de BBB-fractie of het kabinet bereid is de inburgeringscursussen te intensiveren
of strenger te maken als er volgens het personeel bij de inburgeringscursus sprake
is van antisemitisme?

Het tegengaan van antisemitisme is een essentieel onderdeel van het inburgeringstraject.
In het inburgeringstraject leren inburgeraars over de fundamentele vrijheidsrechten
en dat voor antisemitisme geen plaats is in Nederland. Ik verwacht dat professionals
in de inburgeringsketen (zoals docenten) bij tekenen van antisemitische gedragingen
inburgeraars daarop aanspreken. Het verzwaren van een individueel inburgeringstraject
op basis van gedrag kan niet op grond van de Wet inburgering 2021.

Discriminatie van Joden is grondwettelijk verboden. Als iemand zich niet houdt aan
de regels die zijn vastgelegd in de wet is het strafrecht van toepassing. Een onherroepelijke
strafrechtelijke veroordeling waarbij antisemitisme een rol speelt kan consequenties
hebben voor het verblijfsrecht. De leden van de BBB- en Denk-fractie vragen hoe aandacht
voor de Holocaust en de slachtoffers daarvan en aandacht voor antisemitisme terugkomt
in de inburgering.

In de inburgeringscursus is aandacht voor de fundamentele vrijheden van de samenleving
en wordt duidelijk gemaakt dat er geen ruimte is voor antisemitisme in Nederland.
Dit komt o.a. terug in het examen Kennis Nederlandse Maatschappij (KNM) waarin in
de eindtermen is opgenomen dat antisemitisme bij wet verboden is. Om kennis over de
Holocaust en de slachtoffers daarvan te borgen zijn de eindtermen van het verplichte
inburgeringsexamen Kennis Nederlandse Maatschappij (KNM) recent gewijzigd. Het begrip
Holocaust en de betekenis ervan is expliciet opgenomen in de eindtermen onder het
thema «Geschiedenis en geografie». Hiermee wordt, in lijn met het Hoofdlijnenakkoord
en het regeerprogramma van het kabinet Schoof, geborgd dat de Holocaust onderdeel
is van wat inburgeraars moeten kennen en weten als zij examen doen. De nieuwe eindtermen
zijn per 1 juli 2025 ingegaan. De Staatssecretaris Participatie en Integratie kijkt
momenteel naar hoe aandacht voor de Holocaust en de bestrijding van antisemitisme
in de inburgering verder kan worden versterkt. Hierbij worden o.a. de motie Diederik
van Dijk c.s.3, over een bezoek van inburgeraars aan instellingen en musea in het kader van Holocausteducatie,
en de motie Flach4, over hoe aandacht voor de Holocaust in de participatieverklaring kan worden opgenomen,
betrokken. De Staatssecretaris Participatie en Integratie informeert de Kamer in het
najaar van 2025 over Holocausteducatie in de inburgering. Uw Kamer is hierover eerder
geïnformeerd naar aanleiding van Kamervragen5.

De leden van de DENK-fractie vragen of naast antisemitisme ook andere vormen van discriminatie
aandacht krijgen in de inburgering en hoe dit is uitgewerkt.

Zoals hierboven al is aangegeven, is het kabinet van mening dat elke vorm van discriminatie
– en niet alleen antisemitisme – verwerpelijk is en bestreden moet worden. Er is in
het inburgeringstraject breed aandacht voor de fundamentele vrijheden en waarden van
de Nederlandse samenleving. Voorlichting en kennisoverdracht over de vrijheidsrechten
en gelijkwaardige behandeling komt terug in meerdere onderdelen van de inburgering.
Hiermee wordt al vroeg gestart in de periode dat nieuwkomers in het AZC wonen via
de voorbereiding op de inburgering en het komt via een doorlopende leerlijn terug
in het participatieverklaringstraject (PVT) en het examen Kennis Nederlandse samenleving
(KNM).In het PVT wordt specifiek aandacht besteed aan de grondwettelijke vrijheden
en wordt benadrukt dat discriminatie naar geslacht, geloof, afkomst of seksuele geaardheid
niet wordt geaccepteerd. Deelname aan het PVT is verplicht. In de zogenaamde eindtermen,
dat wat inburgeraars moeten kennen en weten, van het examen KNM is expliciet opgenomen
dat discriminatie op grond van levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht,
handicap, seksuele gerichtheid of op welke grond dan ook verboden is. Ook leren inburgeraars
ter voorbereiding op het examen waar ze terecht kunnen bij vermoedens van discriminatie
en uitsluiting. KNM is een verplicht onderdeel van het inburgeringsexamen en inburgeraars
worden op de kennis getoetst.

Antisemitisme en naturalisatie

De leden van de VVD-fractie geven aan dat het ontkennen, vergoelijken of verregaand
bagatelliseren van de Holocaust een beledigend karakter voor de Joodse gemeenschap
heeft en vragen welke gevolgen dit kan hebben voor het naturalisatieproces. Ook de
leden van de fractie van de SGP hebben deze laatste vraag gesteld.

Ik deel het standpunt van deze leden dat de vergoelijking, ontkenning of verregaande
bagatellisering van de Holocaust voor Joden een groepsbeledigend karakter heeft. Uit
bestendige nationale jurisprudentie blijkt dat dergelijke uitlatingen, gericht tegen
de groep mensen met een Joodse achtergrond, nu al aan de basis kunnen liggen van een
veroordeling wegens groepsbelediging (artikel 137c, eerste lid, Wetboek van Strafrecht).
Sinds 1 oktober 2024 bevat het Wetboek van Strafrecht (Sr) deze specifieke vorm van
groepsbelediging. Strafbaar is groepsbelediging in de vorm van het vergoelijken, ontkennen
of verregaand bagatelliseren van bepaalde internationale misdrijven, zoals de Holocaust
(artikel 137c, tweede lid, Sr). Dit kan consequenties hebben voor de naturalisatie.
Een naturalisatieverzoek kan worden geweigerd, niet alleen wanneer er sprake is van
een openstaande strafzaak of een veroordeling voor een strafbaar feit gericht tegen
Joden dan wel de Joodse gemeenschap, maar ook wanneer er van een serieuze verdenking
daarvan sprake is.

Voorts moet iemand die Nederlander wordt, op een naturalisatieceremonie verklaren
dat de grondwettelijke orde van het Koninkrijk der Nederlanden, haar vrijheden en
rechten respecteert en beloven de plichten die het staatsburgerschap met zich meebrengt
getrouw te vervullen. Niet alleen antisemitisme, maar ook andere vormen van discriminatie
vallen reeds onder de huidige bewoordingen.

De leden van de fracties van de VVD en van de BBB vragen naar mogelijke (juridische)
gevolgen wanneer een genaturaliseerde in strijd met de «Verklaring van gebondenheid»
handelt en of bepalingen in de Grondwet of internationaalrechtelijke bepalingen daaraan
in de weg staan.

In 2006 en 2007 zijn hierover bij de parlementaire behandeling ook dergelijke vragen
gesteld. Het toenmalige kabinet antwoordde onder meer: «Het is niet de bedoeling genaturaliseerden
achteraf met juridische middelen aan te spreken op hun afgelegde verklaring. Een vergelijking
met het afleggen van de huwelijksbelofte ten tijde van het sluiten van het huwelijk
dringt zich in dezen op. De verklaring doet uitsluitend dienst in het kader van de
verkrijging van het Nederlanderschap. Ik vertrouw er echter op, dat de symbolische
waarde van de verklaring groot genoeg is om iets te betekenen voor de mate waarin
de genaturaliseerde zich met de Nederlandse samenleving verbonden weet.»6

«Elke Nederlander heeft dezelfde verantwoordelijkheid jegens de wet, ongeacht de wijze
waarop hij het Nederlanderschap heeft verkregen. Het voorschrijven van de verklaring
van verbondenheid bedoelt niet dat men verklaart nimmer een regel te zullen overtreden.
De grondwettelijke orde van het Koninkrijk der Nederlanden, die de verklaring noemt,
ziet op de kenmerken van onze staatsinrichting, die een democratische en rechtsstatelijke
rechtsorde is, en niet zozeer op specifieke wettelijke voorschriften. Voor het overige
geldt dat vrijheid van meningsuiting in onze staatsinrichting een dermate groot goed
wordt geacht, dat een tegendraadse uitspraak na het afleggen van de verklaring van
verbondenheid geen gevolg kan hebben voor het bezit van de nationaliteit.»7

De Verklaring van verbondenheid is een verklaring die iedereen die Nederlander wil
worden, moet afleggen. Iemand die Nederlander wil worden verklaart daarin dat hij
of zij de grondwettelijke orde van het Koninkrijk der Nederlanden, haar vrijheden
rechten en plichten respecteert en belooft de plichten die het staatsburgerschap met
zich meebrengt getrouw te vervullen. De formuleringen in de Verklaring van gebondenheid
zijn te algemeen verwoord om te kunnen leiden tot strafrechtelijke of civielrechtelijke
vervolging. De verklaring verwijst naar de wetten waar iedereen zich aan dient te
houden en naar het feit dat aan overtreding van die wetten juridische gevolgen kunnen
worden verbonden.

De leden van de SGP-fractie vragen welke mogelijkheden de Minister ziet ten aanzien
van het afwijzen of intrekken van het Nederlanderschap als gevolg van antisemitische
uitingen en/of gedragingen?

Zoals in het Regeerakkoord is opgenomen, zal hier een verkenning naar worden gedaan.
Het WODC heeft het onderzoek in zijn onderzoeksprogramma opgenomen. Momenteel wordt
gewerkt aan de verdere uitwerking van het onderzoek.

Antisemitisme in het strafrecht

De leden van de VVD-fractie vragen hoeveel mensen inmiddels zijn vervolgd op grond
van het aangescherpte artikel 137d van het Wetboek van Strafrecht (Sr).

Met de Wet herimplementatie Europees strafrecht is artikel 137c Sr gewijzigd en niet
artikel 137d Sr. Op moment van uitvraag (26 juni 2025) zijn er 7 verdachten ter vervolging
op dit artikel 137c Sr bij het OM ingeschreven.

De leden van de NSC-fractie hebben gevraagd of in het kader van het strafrecht ook
wordt gekeken naar de context waarbinnen discriminatie wordt begaan en of bijvoorbeeld
zwaarder wordt gestraft wanneer het om een extra grote groep of een extra kwetsbare
groep gaat?

Het antwoord daarop is bevestigend. Zowel het OM als de rechter houden rekening met
alle specifieke feiten en omstandigheden met betrekking tot het gepleegde strafbare
feit.

De leden van de fractie van de SGP hebben vragen gesteld over de definitie van de
International Holocaust Remembrance Alliance (IHRA) inzake antisemitisme, of deze
definitie van antisemitisme nu al wordt meegewogen in de opsporing en vervolging van
antisemitisme en of deze definitie als standaard kan worden gehanteerd in de opsporing
en vervolging van antisemitisme en vervolgens in het bepalen van de consequenties
ten aanzien van de verschillende (verblijfsrechtelijke) procedures?

Het kabinet ondersteunt de definitie van de International Holocaust Remembrance Alliance
(IHRA) als niet juridisch bindende werkdefinitie die in concrete zaken behulpzaam
kan zijn bij het identificeren van antisemitisme. Of een uiting of handeling een strafbaar
feit is, betreft een juridische beoordeling waarbij wordt getoetst aan het Wetboek
van Strafrecht en relevante jurisprudentie. Een uiting of handeling wordt daarbij
beoordeeld in het geheel van feiten en omstandigheden en in de context waarin deze
is gedaan. Voor deze juridische beoordeling of sprake is van antisemitisme, is het
Wetboek van Strafrecht leidend.

De IHRA-definitie is internationaal voldoende bekend en het kabinet ziet dan ook geen
aanleiding om zelf deze definitie internationaal te promoten.

De leden van de SGP-fractie hebben gevraagd of de Minister bereid is bij het OM aan
te kaarten dat een verruiming van de strafbeschikkingen bij illegaal verblijvende
vreemdelingen en asielzoekers niet wenselijk is.

Het OM was aanvankelijk van plan om de verruiming van de strafbeschikking ook toe
te passen bij veelvoorkomende vermogensdelicten gepleegd door illegale vreemdelingen
en asielzoekers. Omdat de indruk hierdoor ontstond dat zij hierdoor lichter zouden
worden gestraft heeft het OM deze wijziging ingetrokken. De verruiming van de toepassing
van de strafbeschikking geldt daarmee niet voor illegale vreemdelingen en asielzoekers.
Uiteindelijk is het wel aan de officier van justitie om te bepalen hoe een zaak worden
afgedaan.

Wat betreft de relatie tussen de strafbeschikking en de beëindiging van het verblijfsrecht
geldt dat er volgens het Unierecht een rechterlijke veroordeling nodig is om een verblijfsvergunning
asiel te weigeren of in te trekken op grond van openbare orde.

Een met een strafbeschikking opgelegde taakstraf of geldboete wordt in Europees perspectief
niet als veroordeling gezien. Op zichzelf zal een strafbeschikking dus onvoldoende
zijn om over te gaan tot het intrekken of afwijzen van een asielvergunning. Een strafbeschikking
kan wél worden meegewogen in het totaal van feitelijke en juridische omstandigheden,
als er een veroordeling vanwege een ánder feit ligt. Op die manier wordt tegemoetgekomen
aan uw verzoek om deze te betrekken in het toepassen van de glijdende schaal.

Het voorbeeld van Duitsland

Met betrekking tot Duitsland hebben de leden van de fracties van de VVD-fractie en
de SGP-fractie vragen gesteld. Er is ambtelijk contact geweest met Duitse experts
van het Ministerie van Binnenlandse Zaken op het gebied van bestrijding van antisemitisme.

In Duitsland is net als in Nederland antisemitisme zelf geen strafbaar feit. Wel kan
een discriminatoire motivatie (antisemitisme, racisme, haat tegen seksuele oriëntatie)
van een strafbaar feit leiden tot het zwaarder straffen van de dader.

Er is evenmin een bepaling in Duitse regelgeving dat een antisemitisch misdrijf direct
leidt tot intrekking van de verblijfsvergunning, maar er is wel een indirect verband.
Een dergelijk misdrijf kan namelijk leiden tot uitzetting, wat beëindiging van het
verblijf inhoudt. Uitzetting is mogelijk wanneer het belang van uitzetting zwaarder
weegt dan het verblijfsrecht van de vreemdeling. Het motief achter het misdrijf is
relevant omdat dat het belang van uitzetting zwaarder kan doen wegen. Artikel 52,
tweede lid, nummer 10 van de Duitse Vreemdelingenwet geeft aan dat er een sterk belang
van uitzetting is wanneer er sprake is van een discriminatoir (dat kan antisemitisch
zijn) gemotiveerd misdrijf en de dader veroordeeld is tot een straf van ten minste
een boete van 90 keer het dagloon van de desbetreffende overtreder.

Hetzelfde geldt voor personen met een humanitaire status. Voorwaarde is dat de desbetreffende
persoon een gevaar is voor de openbare orde, omdat hij/zij is veroordeeld tot ten
minste één jaar gevangenisstraf of jeugddetentie en in het vonnis een expliciete verwijzing
is opgenomen naar het discriminatoir motief. De Federale Dienst voor Migratie en Vluchtelingen
beslist over het verlies van de humanitaire bescherming.

Daarnaast heeft de nieuwe Duitse regering een voorstel ingediend, waardoor in de toekomst
de Duitse nationaliteit kan worden afgenomen wanneer een persoon met een dubbele nationaliteit
veroordeeld is voor een zwaar misdrijf, zoals deelname aan een terroristische organisatie.
De duur van de gevangenisstraf waartoe de dader is veroordeeld is niet bepalend voor
het verlies van de Duitse nationaliteit, maar de aard van het delict. Het moet gaan
om een zwaar delict, zoals deelname aan een terroristische organisatie. Ook hier maakt
een motivatie vanuit onder meer antisemitisme, racisme, discriminatie op grond van
seksuele geaardheid, het delict zwaarder en kan eerder worden overgegaan tot intrekken
van de Duitse nationaliteit.

Met betrekking tot naturalisatie geldt dat de aanvrager van de Duitse nationaliteit
een verklaring moet ondertekenen dat hij de waarden van de democratische rechtsorde
en het belang van vreedzame co-existentie tussen volken onderschrijft en dat hij niet
het bestaan van een specifieke staat ontkent. Daarbij wordt Israël overigens niet
expliciet genoemd. De Duitse Naturalisatiewet bepaalt ook expliciet dat onder meer
antisemitische daden onverenigbaar zijn met de waarborgen voor menselijke waardigheid
zoals in de Duitse Grondwet is neergelegd. Daden gericht tegen de staat Israël en/of
tegen Joden, zoals oproepen tot geweld of vernietiging kunnen antisemitisch zijn in
de zin van de Duitse Naturalisatiewet.

Als een betrokken ambtenaar ernstige twijfels heeft of de aanvrager daadwerkelijk
achter deze verklaring staat, kan dat een reden zijn om de aanvraag om de Duitse nationaliteit
af te wijzen.

Wanneer de tot Duitser genaturaliseerde vreemdeling tot 10 jaar na naturalisatie zich
niet houdt aan de ondertekende verklaring door bijvoorbeeld het bestaansrecht van
de staat Israël te ontkennen, kan dat een reden zijn om de Duitse nationaliteit weer
af te nemen, wanneer de desbetreffende persoon nog een andere nationaliteit bezit.

Het Duitse en Nederlandse beleid kent overeenkomsten en verschillen. Met name het
karakter van de Duitse verklaring bij naturalisatie is anders en dwingender. Zoals
in de paragraaf over antisemitisme en naturalisatie is aangegeven, heeft het toenmalige
kabinet bij de invoering de keuze gemaakt dat de Verklaring van gebondenheid geen
juridisch bindend karakter heeft.

Wanneer het gaat om het intrekken van de verblijfsvergunning of de nationaliteit hebben
Duitsland en Nederland een vergelijkbaar systeem. De zwaarte van de straf bepaalt
of er sprake is van intrekking en een discriminatoir motief maakt het strafbare feit
zwaarder strafbaar.