Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Kostic over de veiligheid van verouderde installaties bij Tata Steel IJmuiden naar aanleiding van de recente explosie met dodelijke slachtoffers in een Amerikaanse staalfabriek

Antwoord van Staatssecretaris Aartsen (Infrastructuur en Waterstaat) (ontvangen 15 september
2025)

Vraag 1

Bent u bekend met de recente explosie bij U.S. Steel in Pennsylvania, Verenigde Staten,
waarbij doden zijn gevallen en meerdere mensen gewond zijn geraakt?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

We weten de oorzaak van de explosie nog niet, maar we weten dat oude installaties
en slecht onderhoud de kans op ernstige ongelukken verhogen: hoe beoordeelt u dit
ernstige industriële ongeval?

Antwoord 2

Ik heb met zorg kennisgenomen van het nieuws rondom dit ernstige industriële ongeval.
Mijn medeleven gaat uit naar de nabestaanden van de overledenen. Elk dodelijk ongeval
is er één te veel.

In Nederland streef ik naar een leefomgeving die gezond en veilig is en ook zo wordt
ervaren. Bedrijven die werken met aanzienlijke gevaarlijke stoffen vallen binnen Europa
onder de Seveso-richtlijn. De Seveso-richtlijn is specifiek bedoeld om incidenten
te voorkomen en beheersen. De richtlijn zorgt voor een integrale beoordeling op het
gebied van omgevingsveiligheid, arbeidsomstandigheden en rampenbestrijding. Controles
worden uitgevoerd onder andere door de zes Seveso-omgevingsdiensten via een landelijk
risicomodel. Verouderde installaties is al jaren een prioritair thema in Seveso-inspecties.

Vraag 3

Bent u bereid om uit voorzorg het veiligheidsbeleid rondom vergelijkbare installaties
in Nederland te herzien en op korte termijn extra controles te laten uitvoeren?

Antwoord 3

De precieze oorzaak van het incident in Pennsylvania is momenteel nog niet bekend.
De bevoegde autoriteiten in de Verenigde Staten doen momenteel onderzoek naar de toedracht
van het incident in Pittsburgh2.

In Nederland zijn vergunningverlening, toezicht- en handhaving (VTH) in de fysieke
leefomgeving decentraal belegd. De provincie is bevoegd gezag voor het uitvoeren van
de VTH-taken bij een groot aantal risicovolle/gevaarlijke bedrijven en activiteiten.
In Nederland staat de enige primaire staalproducent in IJmuiden. Het bevoegd gezag
voor de milieubelastende activiteit is in dit geval de provincie Noord-Holland en
de door haar gemandateerde Seveso-omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (OD NZKG).

De OD NZKG zal de informatie over het incident in Amerika opvragen. Wanneer uit deze
informatie blijkt dat herziening van het veiligheidsprotocol nodig is zal hier door
de omgevingsdienst op worden toegezien.

Vraag 4

Hoe beoordeelt u de risico’s van de ernstig verouderde fabrieksinstallaties bij Tata
Steel IJmuiden in het licht van het Amerikaanse incident? Kunt u de informatie van
onafhankelijke experts waarop u zich baseert bij de antwoorden voegen?

Antwoord 4

De precieze oorzaak van het Amerikaanse incident is nog niet bekend. Ik kan dus lastig
parallellen trekken tussen deze twee fabrieken. Wel geldt dat er in Nederland regelgeving
en protocollen zijn die het risico op een vergelijkbaar incident moeten minimaliseren.

De verantwoordelijkheid om de risico’s op het gebied van externe veiligheid te beheersen
ligt primair bij bedrijven en moet altijd worden uitgevoerd conform geldende wet-
en regelgeving. Zo is het wettelijk verplicht dat alle installaties een onderhoudsplan
en duidelijke veiligheidsprotocollen hebben. Deze richten zich zowel op de veiligheid
van medewerkers (arbeidsveiligheid) als op het voorkomen van gevaarlijke situaties
in de fabriek zelf (procesveiligheid). Dat betekent: regelmatig onderhoud, trainingen
voor medewerkers, het bijhouden van trends en het nemen van actie zodra er risico’s
worden gezien. Ook stellen bedrijven samen met de veiligheidsregio’s rampenplannen
op voor noodsituaties om, indien er een incident gebeurt, de impact te beperken.

Er wordt toezicht gehouden om te bepalen of bedrijven hun wettelijke taken uitvoeren.
In Nederland werken sinds 2001 verschillende overheidsdiensten samen in het samenwerkingsprogramma
SEVESO+ om te zorgen dat de meest risicovolle bedrijven van het land de veiligheidsregels
eenduidig uitvoeren en dat het toezicht op die regels overal hetzelfde verloopt. Het
samenwerkingsprogramma SEVESO+ regelt de uniforme en integrale aanpak van VTH-taken
op het gebied van interne en externe veiligheid. Doel is het voorkomen van zware ongevallen
bij alle Seveso-inrichtingen en bedrijven met een IPPC categorie 4-installatie.

De Seveso-inspecties bij Tata Steel worden gezamenlijk uitgevoerd door OD NZKG, de
Nederlandse Arbeidsinspectie, de veiligheidsregio, en de waterkwaliteitsbeheerder.
Zij voeren tweemaal per jaar een meerdaagse Seveso-inspectie uit bij Tata Steel, dit
doen zij zowel aangekondigd als onaangekondigd. Het nieuwsbericht heeft betrekking
op een kooksgasfabriek. Beide kooksgasfabrieken van Tata Steel maken onderdeel uit
van de Seveso-inspecties. Van de inspecties wordt een openbare samenvatting gepubliceerd3. Tijdens de inspectie wordt op vele elementen gecontroleerd, ook op elementen van
brandveiligheid en explosiegevaar.

Daarnaast vindt er, onder andere door de OD NZKG, intensief regulier toezicht plaats
op het naleven van andere wet- en regelgeving.

Vraag 5

Zijn alle verouderde onderdelen en installaties bij Tata Steel IJmuiden, zoals de
kooksgasfabrieken, recentelijk onafhankelijk gecontroleerd op explosie- en brandveiligheid,
en beschikt u over actuele inspectieresultaten? Zo ja, kunt u deze resultaten delen?

Antwoord 5

Zie het antwoord op vraag 4.

Vraag 6

Bent u ermee bekend dat de Omgevingsdienst eerder heeft geoordeeld dat het onderhoud
aan de kooksgasfabrieken van Tata Steel ernstig tekortschiet?

Antwoord 6

Ik ben ermee bekend dat de OD NZKG sinds 2023 verscherpt toezicht houdt op beide kooksgasfabrieken
van Tata Steel naar aanleiding van een toename van het aantal meldingen van ongewone
voorvallen en het onvoldoende naleven van vergunningsvoorschriften en wet- en regelgeving.
In juli 2025 heeft de OD NZKG na een tweede evaluatie besloten dat het verscherpt
toezicht, ondanks verdere verbeteringen, van kracht blijft.4 Reden voor het voortzetten van het verscherpt toezicht is dat een groot aantal verbetertrajecten
nog in uitvoering zijn en de gestelde doelen van het verscherpt toezicht nog niet
behaald zijn.

Daarnaast is mij bekend dat de OD NZKG in december 2024 een aanzeggingsbesluit heeft
genomen voor de kooksgasfabriek 2. 5 Dit aanzeggingsbesluit heeft betrekking op verschillende aspecten die met onderhoud
van de fabriek te maken hebben.

Vraag 7

Erkent u dat het feit dat het bij Tata om zeer verouderde installaties en slecht onderhoud
gaat, de kans op ernstige incidenten verhoogt? Zo nee, waar baseert u zich dan op?

Antwoord 7

Ik ben ermee bekend dat op het terrein van Tata Steel installaties aanwezig zijn die
te maken hebben met veroudering. Zoals in eerdere antwoorden is toegelicht, lopen
er verschillende trajecten om de kans op ernstige incidenten in Nederland te minimaliseren.

Vraag 8

Waarom komt Tata Steel er al jaren mee weg dat ze met ernstig vervuilde, lekkende
en slecht onderhouden installaties werken, ten koste van gezondheid van omwonenden?

Antwoord 8

Tata Steel heeft zich, net als elk ander bedrijf, te houden aan de wet- en regelgeving.
Indien het bedrijf zich hier niet aan houdt kan het bevoegd gezag optreden. Zoals
eerder aan uw Kamer is gemeld, lopen er diverse handhavingstrajecten bij Tata Steel,
en staat specifiek de werkeenheid kooksgasfabrieken onder verscherpt toezicht vanwege
door de OD NZKG geconstateerde tekortkomingen.

Vraag 9

Erkent u de mening van experts dat de kooksgasfabrieken van Tata zwaar over hun houdbaarheidsdatum
zijn en allang afgeschreven hadden moeten worden? Zo nee, op welke onafhankelijke
experts baseert u zich dan?

Antwoord 9

Zoals ook aangegeven bij het antwoord op vraag 8 heeft Tata Steel zich te houden aan
de wet- en regelgeving, zowel op het gebied van milieu als op het gebied van interne
en externe veiligheid. De uitvoering van de VTH-taken ten aanzien van Tata Steel is
belegd bij de OD NZKG die deze uitvoert in mandaat van de Provincie Noord-Holland.

Vraag 10

Bent u ermee bekend dat omwonenden in Wijk aan Zee, net zoals de omwonenden van U.S.
Steel, al jaren gezondheidsschade ondervinden door de kooksgasfabrieken, er sinds
een paar jaar dwangsommen worden opgelegd, maar dat desondanks de situatie niet of
nauwelijks verbetert en mensen worden blootgesteld aan ziekmakende stoffen?

Antwoord 10

Ik ben ermee bekend dat omwonenden in Wijk aan Zee een verhoogde kans op gezondheidsschade
hebben door de uitstoot van het Tata Steel-terrein zoals ook is vastgesteld in het
RIVM-rapport6. Hoe zich dit verhoudt tot de situatie van omwonenden bij U.S. Steel is mij niet
bekend.

Er lopen meerdere handhavingstrajecten bij de kooksgasfabrieken van Tata Steel, waaronder
verschillende lasten onder dwangsommen. Een last onder dwangsom die al langer loopt
is die voor rauwe kooks. De omgevingsdienst heeft vastgesteld een afname in rauwe
kooks te zien sinds het instellen van de lasten onder dwangsom. Zo was er in 2019
nog sprake van meer dan honderd rauwe kooks en waren dit er in 2023 nog maar 4.7 Ik herken de situatie die u schetst dan ook niet dat de situatie bij Tata Steel nauwelijks
verbetert naar aanleiding van de lopende handhavingstrajecten.

Andere handhavingstrajecten die lopen zijn lasten onder dwangsom voor het overschrijden
van de emissienormen bij beide kooksgasfabrieken.8 Het is aan het bevoegd gezag om te bepalen of dwangsommen en andere handhavingsinstrumenten
voldoende effectief zijn en om zo nodig meer of andere instrumenten in te zetten.

Vraag 11

Begrijpt u de reactie van de Dorpsraad Wijk aan Zee, waarin de omwonenden zich ernstige
zorgen maken en parallellen zien tussen wat er bij U.S. Steel in Pennsylvania gebeurt,
en wat er zich rondom Tata Steel al jaren afspeelt?

Antwoord 11

Ik heb de reactie van de Dorpsraad gelezen9 en ik begrijp de zorgen dat oude installaties, slecht onderhoud en onderbezetting
de kans op incidenten, ernstige ongelukken en explosies kunnen vergroten. In bovenstaande
antwoorden ben ik al ingegaan op de maatregelen die worden genomen ten aanzien van
onderhoud.

Daarnaast snap ik de zorgen van onderbezetting in het kader van de door Tata Steel
recent aangekondigde herstructurering die kan leiden tot het verlies van ongeveer
1.200 banen voornamelijk in management- en andere ondersteunende functies. Het bedrijf
heeft aan mij aangegeven dat het veiligheidsbeleid de hoogste prioriteit heeft en
dat in de reorganisatie geborgd wordt dat daar voldoende aandacht en bemensing voor
blijft. Daarnaast geeft het bedrijf mij aan haar organisatie op het gebied van milieu,
gezondheid en het naleven van wet- en regelgeving te versterken.

Vraag 12

Wat zegt u tegen de omwonenden van Tata Steel die zich zorgen maken over hun gezondheid?
Kunt u ze beloven dat wat in Pennsylvania is gebeurd, hier in Nederland niet gaat
gebeuren en hoe lang moeten zij nog wachten totdat ze niet meer geconfronteerd worden
met de gevaarlijke stoffen die lekken uit de kooksgasfabrieken van Tata?

Antwoord 12

Ik begrijp de zorgen van omwonenden en neem het incident in Pennsylvania uiterst serieus.
In Nederland hebben we strikte wet- en regelgeving en wordt scherp toezicht gehouden
om dit soort incidenten te voorkomen.

Tata Steel is primair verantwoordelijk voor een veilige bedrijfsvoering. Het is dus
in de eerste plaats aan Tata Steel om lessen te trekken uit het incident in Pittsburgh
en haar processen zo nodig aan te passen.

Het bevoegd gezag neemt het incident uiterst serieus en houdt de ontwikkelingen scherp
in de gaten. Naast het verscherpt toezicht op beide kooksgasfabrieken, ziet het aanzeggingsbesluit
specifiek op de kooksgasfabriek 2 toe. Het bevoegd gezag heeft Tata Steel afgelopen
december een maximale termijn van 12 maanden gegeven om de geconstateerde overtredingen
te stoppen.

Vraag 13

Welke concrete stappen worden genomen om de veiligheid van medewerkers en omwonenden
bij Tata Steel te waarborgen?

Antwoord 13

De veiligheid van medewerkers en omwonenden staat voorop. Tata Steel is als bedrijf
primair verantwoordelijk voor het beheerden van de risico’s binnen haar processen.
Zo heeft het bedrijf veiligheidsprotocollen, voert het regelmatig onderhoud uit, en
geeft het trainingen voor medewerkers. De overheid stelt hierover strikte normen waar
het bedrijf zich altijd aan dient te houden. Er wordt toezicht gehouden op de naleving
hiervan door het bevoegd gezag mede via de SEVESO-inspecties. Waar nodig wordt handhavend
opgetreden. Zie voor meer details ook het antwoord op vraag 4. Er worden dus meerdere
concrete stappen genomen om de veiligheid van medewerkers en omwonenden bij Tata Steel
te waarborgen.

Vraag 14

Bent u bereid Tata Steel te verplichten tot versnelde sluiting van de zeer verouderde
kooksgasfabrieken, die allang afgeschreven hadden moeten worden, gelet op de dichtbevolkte
omgeving en de schade aan de gezondheid die wordt aangericht? Zo nee, waarom laat
u bewust nog jaren toe dat mensen extra risico lopen op kanker en andere gezondheidsschade?

Antwoord 14

Ik beschik niet over het juridisch instrumentarium om de kooksgasfabrieken per direct
te kunnen sluiten. Het wettelijk stelsel van de Omgevingswet bevat wel verschillende
bevoegdheden voor het bevoegd gezag, de Provincie Noord-Holland om de vergunning (ambtshalve)
aan te passen of in te trekken.

De OD NZKG voert namens het bevoegd gezag de VTH-taken uit. Het is aan het bevoegd
gezag om te bepalen of, en zo ja, welke handhavingsmaatregelen getroffen moeten worden.
Zoals bij vraag 8 toegelicht, vinden meerdere (handhavings)trajecten plaats vanuit
het bevoegd gezag. De Omgevingswet schrijft voor dat een vergunning van een bedrijf
slechts onder strikte omstandigheden kan worden ingetrokken. De voorwaarden waaronder
gedeputeerde staten die bevoegdheid rechtmatig kan uitoefenen zijn zeer streng. In
het geval van overtredingen van een vergunning, zijn bovendien bepaalde formele stappen
vereist voordat een sluiting overwogen mag worden. In het geval van overtredingen
wordt een bedrijf eerst in de gelegenheid gesteld om de activiteiten alsnog in overeenstemming
te brengen met de voor Tata Steel geldende regels. Dat is door het bevoegd gezag uitvoerig
onderzocht en in december 2024 is hiervoor door het bevoegd gezag een eerste stap
gezet met het aanzeggingsbesluit voor de kooksgasfabriek 2.

Vraag 15

Kunt u de vragen één voor één en binnen de daarvoor gestelde termijn beantwoorden?

Antwoord 15

Ja.