Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Sneller over de rol van de overheid om gebrekkige marktwerking

Antwoord van Minister Karremans (Economische Zaken), mede namens de Minister van Financiën
(ontvangen 15 september 2025).

Vraag 1

Bent u bekend met het rapport «Een eerlijke premie voor loyale verzekerden», van de
Autoriteit Financiële Markten (AFM) waaruit blijkt dat de helft van de verzekeraars
loyale klanten hogere premies rekenen dan nieuwe klanten?1

Antwoord 1

Ja.2

Vraag 2

Deelt u de zorgen over het feit dat loyale klanten die hogere premies betalen vaker
een lager inkomen hebben, en dat margepersonalisatie kwetsbare klanten disproportioneel
raakt? Welke feitelijke gegevens heeft u hierover beschikbaar?

Antwoord 2

In haar rapport stelt de AFM vast dat het mogelijk in strijd is met de eerlijke en
zorgvuldige behandeling van klanten wanneer loyale klanten hogere premies betalen
zonder dat dit verklaarbaar is op basis van de risicoprofielen van die klanten. Tevens
benoemt zij dat vooral potentieel kwetsbare consumenten die niet of nauwelijks overstappen,
hierdoor kunnen worden benadeeld. De AFM verwijst hierbij naar een eerdere publicatie,
de AFM Consumentenmonitor3, waaruit blijkt dat vooral consumenten met een lagere opleiding en lagere inkomensgroepen
minder vaak overstappen van verzekering dan consumenten met een hogere opleiding en
hogere inkomensgroepen. Ook stappen oudere consumenten minder vaak over dan jongere
consumenten. Gelet op deze bevindingen deel ik de zorgen dat margepersonalisatie mogelijk
vooral kwetsbare klanten raakt.

Ik heb geen andere feitelijke gegevens beschikbaar dan hetgeen de AFM hierover heeft
gepubliceerd.

Vraag 3

Bent u bekend met het rapport «Polisverschillen en consumentenkeuzes in de zorgverzekeringsmarkt»
van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) en Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) uit
juni 2024?4

Antwoord 3

Ja, hiermee ben ik bekend.

Vraag 4

Bent u bekend met het feit dat er in 2023 voor ruim 8,7 miljoen euro premiebetalers
een goedkoper (bijna) gelijk alternatief was, waarmee zij in totaal 900 miljoen euro
teveel betaalden?

Antwoord 4

Deze cijfers zijn afkomstig van het voornoemde rapport en hiermee ben ik bekend.

Vraag 5

Kunt u delen welke stappen u heeft gezet en zal zetten om dergelijke polisverschillen
en margepersonalisatie te verminderen?

Antwoord 5

De Minister van VWS is in de brief (datum 12 juni 20255) over het contracteer- en overstapseizoen ingegaan op het onderwerp van polisverschillen
omdat de observaties van de NZa betrekking hebben op zorgverzekeringen.

Verder kan worden opgemerkt dat de AFM in haar rapport stelde dat margepersonalisatie
mogelijk kan leiden tot overtreding van de wettelijke productontwikkelingsnorm. Deze
norm houdt in dat financiële ondernemingen beschikken over adequate procedures en
maatregelen die waarborgen dat bij de ontwikkeling van het financieel product op een
evenwichtige wijze rekening wordt gehouden met de belangen van de consument. Onderdeel
hiervan is dat de producten kostenefficiënt zijn voor de klant. De AFM merkt daarbij
op dat de betreffende verzekeraars zijn aangesproken op mogelijke margepersonalisatie
en dat de AFM de komende periode met die verzekeraars in gesprek zal treden over naleving
van de productontwikkelingsnorm. Tevens zal de AFM bekijken of er inderdaad sprake
is van overtreding van de productontwikkelingsnorm. Het is aan de toezichthouder om
indien nodig op te treden. Aangezien dit ook mogelijk is op grond van bestaande wetgeving
is er momenteel geen aanleiding voor verdere stappen door het kabinet.

Vraag 6

Kunt u inzichtelijk maken hoe transparantie en vergelijkbaarheid van verschillende
verzekeringen vergroot kunnen worden?

Antwoord 6

De NZa constateert dat er nog steeds veel polissen zijn die veel op elkaar lijken.
De NZa voert daarom momenteel een onderzoek uit naar de informatieverstrekking over
op elkaar lijkende polissen en of die informatieverstrekking voldoet aan de eisen
van de Regeling informatieverstrekking ziektekostenverzekeraars aan consumenten (TH/NR-027).
De Minister van VWS heeft in eerdergenoemde brief aangegeven dit initiatief te ondersteunen.
Daarnaast zijn er verschillende vergelijkingssites voor iedereen beschikbaar waarop
zorgverzekeringen vergeleken kunnen worden.

Ten aanzien van verzekeringen anders dan zorgverzekeringen ziet het kabinet geen rol
voor de overheid om de vergelijkbaarheid van het productaanbod te vergroten. Het is
aan verzekeraars zelf om voldoende duidelijk inzicht te bieden onder welke voorwaarde
een verzekering wordt verstrekt. Zij zijn daarbij gebonden aan wettelijke normen met
betrekking tot de informatieverstrekking, welke hoofdzakelijk volgen uit afdeling 8.1
van het Besluit Gedragstoezicht financiële ondernemingen Wft. Deze regels zijn erop
gericht consumenten in staat te stellen een weloverwogen oordeel te kunnen vormen
over de verzekeringen. Verzekeraars hebben zich in dit kader ook vanuit zelfregulatie
verbonden aan de Gedragscode informatieverstrekking van het Verbond van Verzekeraars.

Vraag 7

Hoe kijkt u naar een verbod op dergelijke verschillen in premies zoals in het Verenigd
Koninkrijk is ingevoerd?

Antwoord 7

Sinds januari 2022 is het in het Verenigd Koninkrijk bij woning- of autoverzekeringen
verboden om hogere premies te rekenen voor een verlening bij bestaande klanten ten
opzichte van nieuwe klanten, wanneer het risicoprofiel van de betreffende klanten
en het gebruikte verkoopkanaal gelijk zijn. Op dit moment wordt een dergelijke maatregel
in Nederland niet overwogen. Zoals de AFM in haar publicatie opmerkt, kan de praktijk
van margepersonalisatie in strijd zijn met bestaande wettelijke normen. Een aanvullend
specifiek wettelijk verbod is daarom niet nodig.

Vraag 8

Bent u bekend met het nieuwsbericht van de ACM van 16 januari 2025 waaruit blijkt
dat de meerderheid van de telecomabonnementen «slapend» zijn, en soms duurder dan
die voor nieuwe klanten?6

Antwoord 8

Ja, daar ben ik mee bekend.

Vraag 9

Kunt u delen welke stappen u heeft gezet en zal zetten om ongegronde prijsverschillen
te verminderen en de marktdynamiek te verbeteren?

Antwoord 9

De ACM ziet als onafhankelijke markttoezichthouder toe op de telecommarkt. Daartoe
behoort toezicht op prijzen en marktdynamiek. De ACM heeft naar aanleiding van haar
marktbeschouwing van de telecommarkt van januari 2025 aangekondigd te onderzoeken
waarom internetabonnementen in de laagste snelheidscategorie (onder de 100 Mbps) duurder
zijn dan snellere abonnementen. Ook gaat de ACM er op toezien dat telecomaanbieders
klanten actief informeren over hun contractstatus en de voordeligste tarieven.7 Ik zie met belangstelling deze vervolgstappen tegemoet. Daarnaast heb ik onderzoek
laten verrichten naar de prijsverschillen van internet in Nederland ten opzichte van
het buitenland. Dat onderzoek is op 1 september 2025 gepubliceerd8.

Vraag 10

Heeft het in ministerie in beeld waarom mensen weinig overstappen bij telecomabonnementen?

Antwoord 10

Ik heb kennis genomen van het consumentenonderzoek van Motivaction9, dat in opdracht van de ACM is uitgevoerd ten behoeve van de Telecommonitor 2024.
Dit onderzoek schetst een beeld over het overstapgedrag van consumenten. Er is sprake
van een lichte groei in het aantal consumenten dat zich oriënteert op andere abonnementen
en/of daadwerkelijk overstapt. De belangrijkste redenen daarvoor zijn, al dan niet
in combinatie, de mogelijke besparingen op kosten, de afloop van de contractperiode,
een overstap naar glasvezel, of een andere samenstelling van het abonnement. De groep
consumenten die niet overstapt is nog wel groter. De belangrijkste redenen voor deze
groep consumenten om niet over te stappen zijn vooral de tevredenheid over de prijzen
en dienstverlening en de combinatievoordelen van vaste en mobiele telecommunicatie
abonnementen.

Vraag 11

Kunt u de Kamer informeren over mogelijkheden om overstappen te vergemakkelijken en
te stimuleren, juist voor mensen die het meest gebaat zouden zijn bij de mogelijke
besparingen die hier het geval van zouden kunnen zijn?

Antwoord 11

Zie antwoord op vraag 9.

Vraag 12

Hoe denkt u over een beperking op prijsdiscriminatie, waarbij bestaande klanten bij
verlenging niet een hogere prijs mogen krijgen dan op dat moment geldt voor nieuwe
klanten met hetzelfde product?

Antwoord 12

Zie antwoord op vraag 13 hieronder.

Vraag 13

Hoe denkt u over een beperking op prijsdiscriminatie, waarbij bestaande klanten bij
verlenging van hun telecomabonnement niet een hogere prijs mogen krijgen dan op dat
moment geldt voor nieuwe klanten met hetzelfde product?10

Antwoord 13

Ook dit ligt op het terrein van de ACM. Voorts verwijs ik naar het antwoord op vraag 9,
waarin is genoemd dat de ACM heeft aangegeven actief toe te zien op het informeren
van hun klanten over contractstatus en voordeligste tarieven van telecomabonnementen.