Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Baudet over ‘een integrale audit van ideologisch gedreven overheidsuitgaven en mogelijke systeemfraude in de overheidsadministratie’ aan

Antwoord van Minister Heinen (Financiën), mede namens de Minister van Binnenlandse
Zaken en Koninkrijksrelaties (ontvangen 9 september 2025).

Vraag 1

Kunt u een volledig overzicht geven van alle organisaties die sinds 2010 overheidsfinanciering
hebben ontvangen (subsidies, bijdragen, fondsen, opdrachten of garanties) en die de
Staat der Nederlanden (mede) voor de rechter hebben gedaagd en/of publiekelijk of
juridisch hebben aangedrongen op beleidsverandering via protest, campagnes of rechtszaken?

Antwoord 1

Er wordt geen lijst bijgehouden van organisaties die de Staat der Nederlanden (mede)
voor de rechter hebben gedaagd en/of publiekelijk of juridisch hebben aangedrongen
op beleidsverandering via protest, campagnes of rechtszaken. Departementen leggen
in de jaarverslagen die jaarlijks aan uw Kamer worden aangeboden verantwoording af
over de uitgaven die zijn gedaan. Deze jaarverslagen en onderliggende gegevens zijn
ook inzichtelijk via Rijksfinancien.nl.

Vraag 2

Hoeveel belastinggeld is sinds 2010 verstrekt aan organisaties die zich (mede) richten
op abortuszorg en -bevordering, inclusief internationale partnerschappen; transgenderzorg,
genderbevestigende medische interventies of «genderinclusief» onderwijs; LHBTIQ+-voorlichting
of «empowerment»; «klimaatgerechtigheid»; «intersectionaliteit»; «dekolonisatie» en
andere aan de duurzameontwikkelingsdoelstellingen gerelateerde doelen?

Antwoord 2

Departementen leggen in de jaarverslagen die jaarlijks aan uw Kamer worden aangeboden
verantwoording af over de uitgaven die zijn gedaan. Deze jaarverslagen en onderliggende
gegevens zijn ook inzichtelijk via Rijksfinancien.nl.

Vraag 3

Hoe wordt voorkomen dat deze subsidies of bijdragen direct of indirect worden gebruikt
voor anti-democratische doeleinden, waaronder: a. rechtszaken tegen de Nederlandse
Staat (zoals door Urgenda of Milieudefensie) en b. beïnvloeding van verkiezingen,
beleidsvorming of publieke opinie via door de overheid betaalde campagnes?

Antwoord 3

Deze vraag bevat een aanname over de definitie van «anti-democratische doeleinden»
die het kabinet niet deelt, waardoor hij moeilijk te beantwoorden is. In het algemeen
is te stellen dat subsidies op verschillende manieren worden verantwoord en gecontroleerd.
Deze wijze van verantwoording en controle is vastgelegd in de Regeling vaststelling
Aanwijzingen voor subsidieverstrekking, ook wel bekend als het Uniform Subsidiekader
(USK). Vakministers zijn zelf verantwoordelijk voor het subsidiebeheer en het beleid
hieromtrent.

Vraag 4

Worden bij subsidieaanvragen en -verantwoording identiteiten, jaarrekeningen en bestuursstructuren
van aanvragers gecontroleerd op dubbele registraties, schijnconstructies of verbonden
partijen?

Antwoord 4

Subsidies worden op verschillende manieren verantwoord en gecontroleerd. Deze wijze
van verantwoording en controle is vastgelegd in de Regeling vaststelling Aanwijzingen
voor subsidieverstrekking, ook wel bekend als het Uniform Subsidiekader (USK). Vakministers
zijn zelf verantwoordelijk voor het subsidiebeheer en het beleid tegen misbruik en
oneigenlijk gebruik.

Vraag 5

Kunt u uitsluiten dat er in Nederland net als in de Verenigde Staten (waar het Department
of Governmenet Efficiency (DOGE) recent gevallen aan het licht bracht van overheidsmedewerkers
op de payroll met leeftijden boven de 100 jaar) sprake is van zogeheten «ghost employees»
of fictieve ambtenaren in loondienst? Zo nee, wat is de oudste actieve ambtenaar in
dienst bij de Rijksoverheid, en hoeveel medewerkers staan ingeschreven met leeftijden
van 90 jaar of ouder?

Antwoord 5

Er zijn in de personele administratie geen medewerkers bekend met een leeftijd van
90 jaar of ouder. De oudste actieve ambtenaar die in de personele administratie staat
geregistreerd heeft een leeftijd van 80 jaar. In overleg kunnen medewerkers doorwerken
na het 70e levensjaar. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan specialistisch
adviseurs of bepaalde commissiesecretarissen.

Tabel 1 in de bijlage geeft een overzicht van het aantal Rijksambtenaren, per ministerie,
naar leeftijdscategorie in het jaar 2024. De tabel laat zien dat er in Q4 2024 94
rijksmedewerkers waren met een leeftijd tussen de 71 en de 80 jaar.

Deze groep is goed voor 39,6 fte. Een meerderheid van deze groep werkt deeltijd, soms
beperkt tot enkele uren per week.

Vraag 6

Worden burgerservicenummers in de HR-administratie periodiek geverifieerd op vitaliteit,
overlijden of dubbele inschrijving? En kunt u een overzicht geven van het aantal actieve
ambtenaren naar leeftijdscategorie en dienstonderdeel?

Antwoord 6

Bij invoer van een werknemer in het HR-systeem vindt een validatie plaats op juistheid
van BSN. Daarnaast wordt voorafgaand aan de salarisverwerking een loonaangiftecontrolerapport
gedraaid, die een melding genereert wanneer een BSN bij meer dan één personeelsnummer
wordt gebruikt. Werkgevers hebben geen toegang tot de Basisregistratie Personen (BRP).
Elke medewerker waarvoor loon is berekend, wordt maandelijks met BSN opgenomen in
de loonaangifte, die verstuurd wordt naar de Belastingdienst. De Belastingdienst controleert
op de juistheid van het aangeleverde BSN. De Belastingdienst controleert aan de hand
van de BRP of het BSN aansluit met de aangeleverde geboortedatum.

Tabel 1 in de bijlage geeft een overzicht van het aantal Rijksambtenaren, per ministerie,
naar leeftijdscategorie in het jaar 2024.

Vraag 7

Zijn er ambtenaren of externe consultants met toegang tot begrotingssystemen of subsidieverstrekkingsplatforms
die gelijktijdig werkzaam zijn bij door de overheid gesubsidieerde instellingen? Zo
ja, hoeveel?

Antwoord 7

Er geldt een meld- en registratieplicht voor nevenwerkzaamheden die in relatie tot
iemands ambtelijke functievervulling de belangen van de dienst kunnen raken. Indien
blijkt dat er integriteitsrisico's zijn, wordt door de betrokken persoon en de leidinggevende
onderzocht welke maatregelen hiertegen genomen kunnen worden, met mogelijk zelfs een
verbod op de nevenwerkzaamheden. De geschetste situatie in de vraag zal al snel onder
deze meldplicht vallen.

Vraag 8

Hoeveel subsidieaanvragen zijn sinds 2020 goedgekeurd waarin de volgende trefwoorden
of gelijksoortige termen voorkwamen: «diversiteit, «inclusie», «dekolonisatie», «intersectionaliteit»,
«gender», «klimaatrechtvaardigheid», «safe space», «systemisch racisme», «lhbti+»,
«queer», «trans rights», «migratierechtvaardigheid»?

Antwoord 8

Informatie over het aantal subsidieaanvragen met de betreffende termen is niet beschikbaar.

Vraag 9

Kunt u aangeven hoeveel verschillende organisaties in Nederland op meerdere plaatsen
onder andere namen geregistreerd staan als subsidieontvanger? Hoeveel stichtingen
of verenigingen zijn actief met een registratie bij de Kamer van Koophandel, maar
zonder actieve fysieke of digitale aanwezigheid?

Antwoord 9

Een stichting of vereniging kan behalve de reguliere naam een verkorte (afwijkende
naam) hebben. Als de stichting of vereniging een onderneming drijft, komen daar mogelijk
ook nog handelsnamen van de onderneming bij. Al deze namen hangen echter aan hetzelfde
KVK-nummer. Voor zover wederpartijen deze KVK-nummers in hun eigen administratie gebruiken,
en dat is heel gebruikelijk, bestaat er dus geen verwarring over de identiteit van
de vereniging of stichting ongeacht de naam die gevoerd wordt.

Indien in een stichting of vereniging al minstens een jaar geen activiteiten plaatsvinden,
overeenkomstig de criteria in artikel 2:19a BW, dan moet de KvK deze ontbinden. Het
voornemen tot ontbinding en, wanneer de organisatie zich niet alsnog bij KVK meldt
ook de ontbinding zelf, wordt gepubliceerd in de Staatscourant.

Vraag 10

Bent u bereid een onafhankelijke taskforce (vergelijkbaar met het Amerikaanse DOGE-team)
samen te stellen bestaande uit externen met bewezen expertise in kunstmatige intelligentie
(AI), data-analyse en overheidsaccountability, met als opdracht een systeemscan te
doen op mogelijke inefficiënte, onrechtmatige of ideologisch gemotiveerde uitgaven
en hen daarbij toegang te verschaffen tot interne subsidieportalen, IT-systemen en
payroll-gegevens voor een integrale risicoanalyse?

Antwoord 10

Nee, het samenstellen van een taskforce zoals het Amerikaanse DOGE-team wordt naar
ons inziens niet als nodig geacht.

Vraag 11

Indien u hier niet toe bereid bent, wilt u dan toelichten waarom niet, en op welke
wijze u dan wél de integriteit, transparantie en democratische controle van overheidsuitgaven
garandeert?

Antwoord 11

De Auditdienst Rijk (ADR) en de Algemene Rekenkamer (AR) zijn beide onafhankelijke
controleurs die toezien op rechtmatig en doelmatig gebruik van overheidsmiddelen.
De ADR werkt als interne auditor binnen de overheid, terwijl de AR als externe auditor
optreedt. Samen zien zij toe op de integriteit, transparantie en democratische controle
van overheidsuitgaven. Daarbij is de AR wettelijk bevoegd om alle benodigde gegevensbronnen
te betrekken in haar onderzoeken. Beide organisaties hebben vergaande expertise en
zetten in op kennisontwikkeling in kunstmatige intelligentie (AI), data-analyse en
overheidsaccountability. Een extra controleorganisatie hier aan toevoegen is daarom
niet wenselijk en ook ondoelmatig.

Vraag 12

Kunt u een overzicht geven van alle creditcards, betaalpassen en betaalaccounts die
in beheer zijn van de Rijksoverheid en onderliggende instanties (inclusief zelfstandige
bestuursorganen (ZBO’s), agentschappen en zelfstandige uitvoeringsorganisaties), met
daarbij per kaart of account:

a. de uitgevende instantie;

b. het aantal actieve en inactieve kaarten;

c. het aantal kaarten dat langer dan twaalf maanden niet is gebruikt;

d. het aantal kaarten dat op naam staat van vertrokken medewerkers of niet-toegewezen
gebruikers;

e. het totaalbedrag dat per jaar via dit type betaalmiddel wordt uitgegeven?

Antwoord 12

Het opstellen van een dergelijk totaaloverzicht is zeer arbeidsintensief en wordt
daarom niet proportioneel geacht. Verder staan kaarten altijd op naam en zijn deze
niet overdraagbaar, wat ook een verplichting is vanuit de bank. Als medewerkers vertrekken
of een functiewijziging krijgen, wordt de pas ingetrokken.

Vraag 13

Wordt er actief gecontroleerd op misbruik, dubbele uitgifte of ongeoorloofd gebruik
van de onder de vorige vraag bedoelde betaalmiddelen? Zo ja, hoeveel gevallen van
fraude of onrechtmatig gebruik zijn de afgelopen vijf jaar vastgesteld? Wat was de
financiële schade in die gevallen?

Antwoord 13

Alle betalingen worden gecontroleerd op misbruik. Het aantal gevallen van fraude of
onrechtmatig gebruik in de afgelopen vijf jaar is nagenoeg nihil. In de enkele gevallen
dat er fraude of onrechtmatig gebruik heeft plaatsgevonden is het opgespoord en afgehandeld.

Vraag 14

Bent u bereid het gebruik van deze betaalmiddelen – in navolging van het Amerikaanse
voorbeeld – te onderwerpen aan een forensische audit gericht op verspilling, fraude
en structurele lekken? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 14

Naar ons inziens wordt dat niet als wenselijk of noodzakelijk geacht. Een dergelijk
systeem bouwen en onderhouden zou een aanzienlijke financiële investering vergen die
zich niet verhoudt tot de in de vraagstelling gesuggereerde risico's.

Vraag 15

Kunt u aangeven hoeveel ambtenaren er momenteel op de loonlijst staan van het Rijk,
uitgesplitst per ministerie, agentschap, ZBO en uitvoeringsorganisatie? En kunt u
daarbij tevens aangeven hoeveel van deze medewerkers in de afgelopen 30, 60 en 90
dagen géén van de volgende activiteiten hebben verricht:

a. het openen of versturen van een e-mail via het werkaccount;

b. het inloggen op een overheidsnetwerk of dienstsysteem;

c. het indienen van een urenstaat of werkrapportage;

d. het deelnemen aan een (digitale) vergadering via een overheidsplatform;

e. het betreden van een kantoorlocatie waarvoor toegangspasdata beschikbaar zijn?

Kunt u tevens aangeven hoeveel van deze accounts zich kenmerken door inactiviteit
op ál deze punten tegelijk, en dus sinds minimaal 30 dagen geen enkele digitale of
fysieke activiteit vertonen?

Antwoord 15

Het achterhalen van deze informatie voor alle 165.903 Rijksmedewerkers is praktisch
niet mogelijk. Dit geldt ook voor het, op al deze punten tegelijk, aantonen of er
sprake is van geen enkele digitale of fysieke activiteit.

In bijlage 1 is een uitsplitsing te vinden van het aantal Rijksmedewerkers dat op
peildatum 2024 in de personele administratie van het Rijk bekend was, uitgesplitst
naar ministerie. Hiervan werkt 71 procent (118.261 medewerkers, respectievelijk 111.446,3
fte) bij een organisatie gericht op uitvoering.

De inrichting van de personele administratie maakt dat het niet mogelijk is om de
uitsplitsing naar ZBO's en agentschappen zuiver te maken. Zo zijn enkel de gegevens
van ZBO's met een publiekrechtelijke entiteit, onderdeel van de Staat der Nederlanden,
bekend. In 2024 bedraagt dit aantal 2971 medewerkers, wat gelijk staat aan 2818,26
fte. Van ZBO's met eigen rechtspersoonlijkheid (zowel publiekrechtelijk (onderdeel
overheid), als privaatrechtelijk (marktpartijen)) zijn geen gegevens beschikbaar in
de personele administratie.

Vraag 16

Acht u het wenselijk dat dergelijke inactiviteit voortaan automatisch gesignaleerd
en onderzocht wordt, teneinde misstanden zoals niet-bestaande ambtenaren op de loonlijst,
ghost payroll-fraude of administratieve fouten uit te sluiten?

Antwoord 16

Dit wordt niet wenselijk geacht. Een dergelijk systeem bouwen en onderhouden zou een
aanzienlijke financiële investering vergen die zich niet verhoudt tot de in de vraagstelling
gesuggereerde risico's

Vraag 17

Kunt u deze vragen afzonderlijk van elkaar en binnen de daarvoor gestelde termijn
beantwoorden?

Antwoord 17

De vragen zijn afzonderlijk van elkaar en zo spoedig mogelijk beantwoord.