Inbreng verslag schriftelijk overleg : Inbreng verslag van een schriftelijk overleg over o.a. de Geannoteerde Agenda voor de Energieraad van 16 juni 2025 (Kamerstuk 21501-33-1132)

De vaste commissie voor Klimaat en Groene Groei heeft een aantal vragen en opmerkingen
aan de Minister van Klimaat en Groene Groei over de Geannoteerde Agenda voor de Energieraad
van 16 juni 2025 (Kamerstuk 21 501-33, nr. 1132), Appreciatie van de voorgestelde verlenging van de Europese gasopslagbepalingen
en de aanbeveling van de Commissie voor komend vulseizoen (Kamerstuk 29 023, nrs. 557 & 564), Fiche: Mededeling staal en metaal actieplan (Kamerstuk 22 112, nr. 4044), Verslag Informele Energieraad 13 mei (Kamerstuk 21 501-33, nr. 1131) en Appreciatie Publicatie REPowerEU Routekaart (Kamerstuk 22 112, nr. 4074).

De voorzitter van de commissie,

Thijssen

Adjunct-griffier van de commissie,

Teske

Inhoudsopgave

I Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

II Antwoord / Reactie van de Minister

I Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Vragen en opmerkingen van de leden van de GroenLinks-PvdA-Fractie

De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie hebben met interesse kennisgenomen van de
stukken voor het schriftelijk overleg over de Energieraad van 16 juni 2025. Deze leden
hebben hierover nog een aantal vragen.

De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie hebben een aantal vragen over energieveiligheid.
Er liggen concept Raadsconclusies voor waarin onder andere aandacht wordt besteed
aan de versterking van de Energie-Unie, cyberveiligheid en steun aan Oekraïne vanwege
de voortdurende Russische aanvallen op kritieke energie-infrastructuur. Wordt er in
de concept Raadconclusies ook aandacht besteed aan het stoppen van Russische energiebronnen?
Zo niet, waarom niet? Zo wel, gaat dat dan zowel over gas als ook over verrijkt uranium?

De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie zien in de REPowerEU Routekaart dat er acties
zijn opgenomen over de import van Russisch uranium en ander nucleair materiaal. Landen
moeten nationale plannen opstellen en daarbij specifieke doelen stellen om Russisch
uranium en ander nucleair materiaal uit te faseren. Wat is hierbij de inzet van de
Minister? Gaat de Minister ervoor pleiten dat dit zo snel en zo strikt mogelijk wordt
doorgevoerd? Wat heeft het uitfaseren van Russisch uranium voor gevolgen voor Nederland
en de bouw van nieuwe kerncentrales?

De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie lezen in de Routekaart dat ook als actie een
stapsgewijs verbod op Russisch gas is opgenomen. De Commissie wil een verbod voor
import onder nieuwe contracten en bestaande spotcontracten per eind 2025 en een verbod
op import onder bestaande langlopende contracten uiterlijk eind 2027. Waarom wordt
dit laatste pas in 2027 verboden? Waarom niet ook in 2025? Kan de Minister pleiten
voor eerdere stop op de import van Russisch gas? Zo ja, per wanneer? Zo nee, waarom
niet?

De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie hebben veel vragen over het Staal en metaal
actieplan. Deze leden zijn van mening dat er snellere en bindende acties nodig zijn
op het gebied van productstandaarden en aanbesteding. Circulariteit en markten voor
groene producten zouden een prominentere rol in het plan moeten hebben. Hoe kijkt
de Minister hiernaar? Welke acties neemt zij hierop, ook gegeven de aangenomen motie-Thijssen
die de regering heeft verzocht om in Brussel te pleiten voor meer Europese inzet op
vraagcreatie van duurzame producten (Kamerstuk 21 501-30, nr. 633)? Kan de Minister toelichten hoe het staat met de uitvoering van deze motie?

De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie lezen dat de Minister met betrekking tot het
unilateraal opleggen van productiestandaarden over het algemeen terughoudend is. Hoe
is het genoemde label als verplichting in de Ecodesign-wetgeving niet een productiestandaard?
Waarom is de Minister terughoudend in het opnemen van productiestandaarden als dit
goed is voor de strategische onafhankelijkheid, goed is om de circulariteitsdoelstelling
te halen, goed is voor de concurrentiekracht van de industrie en goed is om de klimaatdoelstellingen
te halen?

De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie vinden dat er naast publieke aanbestedingen
ook meer private investeringen moeten worden gedaan om vraagcreatie aan te wakkeren.
Worden er maatregelen genomen om private vraagcreatie door de gehele waardeketen op
Europees niveau te stimuleren? Wordt daarbij ook gekeken naar één Europese definitie
van wat als duurzaam wordt gezien (bijvoorbeeld als het gaat om «groen staal»)? Kan
de Minister hiervoor pleiten? Waarom wel of niet?

De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie hebben een aantal vragen over het actieplan
in relatie tot het concurrentievermogen. Hoe snel kan de interne markt voor staal
en metaal binnen de Europese Unie (EU) tot stand komen? Is dit snel genoeg voor de
staalindustrie om de concurrentie met onder ander China en de Verenigde Staten (VS)
aan te kunnen? Zo ja, waar blijkt dat uit? Zo nee, welke additionele maatregelen,
die dus sneller effect moeten hebben, gaat de Minister nemen en voor welke additionele
EU-maatregelen gaat zij voor pleiten? De Minister schrijft dat het een goede onderbouwing
wil zien voor de noodzaak tot gericht industriebeleid in bepaalde sectoren ten behoeve
van verduurzaming en versterking van het concurrentievermogen. Gezien de hogere energieprijzen,
gezien de overproductie in andere werelddelen en het dumpen van staal op de Europese
markt, gezien het uitblijven van investeringen in verduurzaming van de staalsector,
gezien de noodsignalen uit Rotterdam, waarom heeft de Minister nog meer onderbouwing
nodig? Wat mist de Minister? Hoe snel verwacht de Minister een goede inschatting te
hebben van de concurrentiesituatie en daarmee wat de benodigde maatregelen zijn om
sectoren in Nederland te laten verduurzamen?

De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie lezen dat de Minister zich inzet voor een
geharmoniseerde aanpak gericht op een gelijk speelveld binnen Europa en op het verbeteren
van het Europese speelveld ten opzichte van de rest van de wereld. Hoe waarschijnlijk
vindt de Minister dat het lukt om deze geharmoniseerde aanpak voor elkaar te krijgen?
Is het kabinet het met deze leden eens dat er op dit moment geen geharmoniseerde aanpak
is? Wat nu als het niet lukt om deze geharmoniseerde aanpak voor elkaar te krijgen?

De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie lezen in het fiche dat er in algemene zin
kan worden gesteld dat het goed is dat de Commissie de problematiek van oneerlijke
concurrentie, omzeilingspraktijken door derde landen en overcapaciteit in de sector
serieus neemt, maar dat bij de uitwerking wel aandacht dient te zijn voor proportionaliteit,
praktische uitvoerbaarheid (regeldruk), inachtneming van Wereldhandelsorganisatie-regels,
en de gevolgen en mogelijk hogere kosten voor andere sectoren. Zo kan bijvoorbeeld
de voorgestelde «melted and poured» regel potentieel tot extra regeldruk leiden, doordat
het meer inspanning kost van bedrijven om de origine van het staal te achterhalen.
Kan de Minister aangeven wat volgens de Minister een groter concurrentienadeel geeft
ten op zicht van bedrijven buiten de EU, namelijk de oneerlijke concurrentie en omzeilingspraktijken
of de extra regeldruk? Hoe verhouden deze twee factoren zich tot elkaar? Het fiche
gaat over regels afspreken met elkaar om de staalindustrie concurrerend te maken.
Hoe strookt dat met het streven om de regeldruk te verminderen? Kan de Minister dit
onderbouwen?

De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie begrijpen dat de Commissie voornemens is om
Europese regelgeving rondom methaan af te zwakken. Deze leden vrezen dat de EU hierdoor
meer Amerikaans liquefied natural gas (LNG) zal gaan importeren. Onderschrijft de
Minister dit voornemen van de Commissie en onderschrijft de Minister ook deze zorg?
Waarom wel of niet? Wat is de inzet hierbij in de Brussel? Is de Minister voornemens
tegens het afzwakken van methaanregulering te pleiten? Waarom wel of niet? Ziet de
Minister ook dat het afzwakken van deze regulering kan leiden tot meer energie-afhankelijkheid
van landen buiten Europa? Hoe ziet de Minister deze deregulering in het licht van
haar eigen ambities om energie-onafhankelijk te worden?

Tot slot hebben de leden van de GroenLinks-PvdA-fractie nog enkele vragen over deinformatie
op het gebied van klimaat en milieu. In het verslag van de Milieuraad waar dit is
besproken is aangegeven dat Nederland heeft onderschreven dat de verspreiding en impact
van desinformatie de afgelopen jaren is toegenomen en dat dit een serieuze bedreiging
vormt voor de democratische rechtsorde. Daarnaast is conform motie-Kröger (Kamerstuk
21 501-33, nr. 1117) gepleit voor het belang van het veiligstellen van klimaatwetenschap en -data. Wat
is nu de opvolging van dit traject? Wanneer krijgen deze leden meer te horen over
wat de EU kan en gaat doen om klimaatwetenschap en -data veilig te stellen? Wanneer
kan de Minister updates hierover met de Kamer delen?

Vragen en opmerkingen van de leden van de NSC-Fractie

De leden van de NSC-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van de geannoteerde
agenda en hebben daarover nog enkele vragen.

De leden van de NSC-fractie constateren dat de import van Russische fossiele brandstoffen
is vervangen door de import van Amerikaans LNG, waardoor de ene ongewenste onafhankelijkheid
vervangen lijkt door de andere, en vragen de Minister of zij in het kader van diversificatie
kansen ziet om op termijn ook fossiele brandstoffen (en grondstoffen zoals koper,
ten behoeve van het Europese stroomnet) te importeren uit Groenland of Suriname, die
immers beide Nederland respectievelijk de EU uitdrukkelijk hebben uitgenodigd om hierover
in onderhandeling te treden.

De leden van de NSC-fractie lezen dat er in Denemarken zogenaamde kill switches zijn
gevonden in zonnepalen, laadpalen, batterijen en warmtepompen geproduceerd in China
(en verkocht of te koop op de interne markt) middels welke China de apparatuur op
afstand aan of uit kan zetten, en vragen of de Minister de aanwezigheid van deze switches
in andere lidstaten in kaart wil brengen, hoe zij uitvoering zal gaan geven aan de
aangenomen Kamermotie Six Dijkstra-Postma (Kamerstuk 30 821, nr. 288) om deze kill switches te weren uit consumentenapparatuur, en of zij een expliciet
verbod wil bepleiten op EU-niveau.

De leden van de NSC-fractie lezen over de verwachting dat er bij de NAVO-top later
deze maand wordt besloten dat NAVO lidstaten, waaronder EU lidstaten, 1,5% van hun
bruto binnenlands product (bbp) aan infrastructuur en weerbaarheid zullen moeten uitgeven,
en vragen de Minister of zij en haar collega’s in de Energieraad van mening zijn dat
een adequate elektriciteitsinfrastructuur onder «infrastructuur en weerbaarheid» valt.

De leden van de NSC-fractie lezen dat de Mijnraad naast een Europese gasvoorraad ook
een afgescheiden nationale gasvoorraad aanbeveelt, en vragen hoe de Minister zorg
wil dragen voor zowel een Europese als een nationale gasvoorraad in Nederland, en
of zij wil vaststellen om welke volumes het precies gaat en waar in Nederland deze
gasopslagen moeten komen. Ook vragen deze leden de Minister hoe de EU meebetaalt aan
de opslag van een Europese voorraad in Nederland, en of de Minister bij de Energieraad
van 16 juni afspraken zal maken over de verdeling van de kosten voor een Europese
gasopslag.

De leden van de NSC-fractie vragen over de verhoging van de invoerheffingen op Europees
staal van 25% naar 50% hoe de Europese staalindustrie beschermd wordt tegen dumping
van goedkoop, laagwaardig staal uit China, of de Minister samen met de Minister van
Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp (BHO) via de daartoe geëigende wegen een
uitzondering bepleit voor hoogwaardig staal uit Europa.

Voorts vragen de leden van de NSC-fractie hoe de Minister en de EU bij het inschatten
van de toekomstige stroomvraag, de stroomvraag door (het toenemend gebruik van) kunstmatige
intelligentie (AI) in Nederland (met en zonder de vestiging van een AI-fabriek in
Nederland) en de EU inschatten, en of zij een strategie hebben opgesteld om de stroom
die wordt gebruikt door datacenters te reguleren (door te zorgen voor opslagcapaciteit
van wind- en zonne-energie, en regulering van de tijden waarop die opgeslagen energie
wordt ingezet voor gebruik door AI/datacenters).

Tenslotte vragen de leden van de NSC-fractie de Minister over de plannen voor diepzeemijnen
van de VS, die in strijd zijn met internationaal recht (het VN-Zeerechtverdrag, ondertekend
door Nederland) of zij de VS (met de EU en de Verenigde Naties) oproept om af te zien
van diepzeemijnen, welke stappen zij neemt tegen het Nederlandse bedrijf AllSeas dat
het delven van de knollen voor of haar partner The Metals Company wil uitvoeren, en
welke andere stappen Nederland en/of de EU kan nemen om onrechtmatig diepzeemijnen
door de VS te voorkomen.

II Antwoord / Reactie van de Minister