Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Kostic over het onderzoek waaruit blijkt dat minstens 25 rashondenverenigingen de wet overtreden

Antwoord van Staatssecretaris Rummenie (Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur)
(ontvangen 21 mei 2025). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2024–2025, nr.
2013

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de uitzending van Zembla waaruit blijkt dat minstens 25
rashondenverenigingen de wet overtreden?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Heeft u kennisgenomen van de uitspraak van dierenarts Joyce Hofman die stelt dat bij
zo’n 60 procent van de zieke dieren die zij aantrof in haar praktijk een zeer sterk
vermoeden bestaat dat het om een erfelijke afwijking gaat? Heeft u gezien dat universitair
hoofddocent diergeneeskunde Hille Fieten stelt dat meer dan de helft van de diagnoses
die ze in hun kliniek zien een erfelijke oorzaak heeft?

Antwoord 2

Ja.

Vraag 3

Kunt u bevestigen dat het wettelijk verboden is om dieren te fokken op een manier
waarop het welzijn en de gezondheid van de dieren wordt benadeeld, waaronder het fokken
met ernstige erfelijke afwijkingen, ziekten en uiterlijke kenmerken die schadelijke
gevolgen hebben voor de dieren?

Antwoord 3

Ja, dit staat in het Besluit houders van dieren onder artikel 3.4.

Vraag 4

Hoe verklaart u het dat, ondanks dat het wettelijk verboden is om met zieke dieren
te fokken, een extreemhoog percentage van rashonden lijdt aan erfelijke aandoeningen?

Antwoord 4

Mensen willen graag het perfecte uiterlijk voor hun hond, maar realiseren zich te
laat dat het perfecte uiterlijk en de perfecte gezondheid niet altijd hand in hand
gaan. Met het fokken van rassen is onbedoeld ook geselecteerd op erfelijke afwijkingen.
Het vereist een goed fokbeleid om rassen weer gezonder te maken. Voorlichting voor
zowel fokker als consument kan hier een belangrijke rol in spelen.

Vraag 5

Kunt u bevestigen dat de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) heeft gezegd
dat de fokreglementen van 25 rashondenverenigingen niet voldoen aan de wet? Kunt u
een lijst naar de Kamer sturen van de hondenrassen waarvoor dit geldt?2

Antwoord 5

Tijdens de opnames van Zembla is de NVWA bevraagd over één van de genoemde 25 fokreglementen.
Dit betreft die voor de Berner Sennen. Ook weet de NVWA dat in andere fokreglementen3 informatie staat die in strijd is met de wetgeving indien fokkers hiernaar handelen.
Ik zoek dit verder met de NVWA uit en daar waar de fokreglementen klaarblijkelijk
aanzetten tot het handelen in strijd met de wet, zullen de betreffende organisaties
benaderd worden.

Vraag 6

Onderschrijft u de uitspraak van de NVWA dat dit «zeer ernstig» is? Zo nee, waarom
niet?

Antwoord 6

Ik onderschrijf de uitspraak. Ik vind het ernstig dat gefokt wordt met honden met
erfelijke schadelijke kenmerken en erfelijke ziekten en dat de gezondheid van de honden
niet voorop staat. Daarom ga ik ook met de NVWA en de Raad van Beheer over de foknormen
in gesprek. Het eerste gesprek hierover heeft inmiddels plaatsgevonden en de afspraak
staat dat hier nog verder over gesproken zal worden.

Vraag 7

Hoe verklaart u het dat rashondenverenigingen fokreglementen hebben waarin wordt toegestaan
dat fokkers met ongezonde honden fokken terwijl dit wettelijk verboden is?

Antwoord 7

De fokreglementen zijn afspraken die de rasverenigingen onderling maken. Dit staat
los van de regelgeving. De fokkers zijn verplicht zich te houden aan de wet- en regelgeving.
Dat is ook waar de NVWA op controleert.

Vraag 8

Kunt u aangeven hoe vaak er in de afgelopen drie jaar, voorafgaand aan de uitzending
van Zembla, aan deze 25 rashondenverenigingen waarschuwingen zijn afgegeven of boetes
zijn uitgedeeld omdat zij fokpraktijken toepassen die in strijd zijn met de wet?

Antwoord 8

Het fokken met gezelschapsdieren op een wijze waarbij erfelijke afwijkingen en ziekten
kunnen worden doorgegeven aan of kunnen ontstaan bij nakomelingen is verboden volgens
artikel 3.4 van het Besluit houders van dieren. De fokker is verantwoordelijk voor
de wijze waarop wordt gefokt en deze moet dan ook aantonen dat er voldoende is gedaan
om het doorgeven van erfelijke afwijkingen en ziekten te voorkomen.

De NVWA houdt sinds 2019 toezicht en handhaaft op artikel 3.4. Op basis van meldingen
en risicoselecties voert zij inspecties uit bij fokkers van honden. Zowel bij rashondenfokkers
als bij fokkers van honden zonder stamboom. Zo heeft de NVWA de afgelopen vijf jaar
gecontroleerd en gehandhaafd op het fokken met schadelijke uiterlijke kenmerken en
erfelijke aandoeningen, zoals honden met een te korte snuit, heupdysplasie en patella
luxatie (ontwrichting van de knieschijf). Als een overtreding van artikel 3.4 wordt
geconstateerd, wordt een waarschuwing, een bestuurlijke boete of een bestuursrechtelijke
last opgelegd.

Een rashondenvereniging is een belangenvereniging, zij kunnen geen overtreding begaan
van deze wetgeving, omdat de wetgeving gaat over de door de fokker geïnitieerde fokhandelingen.
Een overtreding ligt daarom altijd bij de fokker die de ouderdieren heeft uitgekozen
en ingezet. Desondanks vind ik het onwenselijk dat rashondenverenigingen fokkers van
informatie voorzien die tegen de wet- en regelgeving ingaat. Ik ben hierover, samen
met de NVWA, in gesprek met de Raad van Beheer.

Vraag 9

Kunt u aangeven welke stappen er door de NVWA en/of het ministerie zijn ondernomen
sinds de uitzending van Zembla?

Antwoord 9

Het beleid is er al jaren op gericht om te komen tot gezonde en sociale honden. In
dit kader heb ik het Expertisecentrum Genetica Diergezondheid gevraagd om mij te adviseren
over gezonde hondenfokkerij. Ook werk ik aan regelgeving die gericht is op het tegengaan
van de vraag naar deze dieren, zoals een houdverbod voor dieren die altijd lijden
onder hun uiterlijk.

Een ontwerpalgemene maatregel van bestuur met een houdverbod voor naaktkatten en vouwoorkatten
is in procedure gebracht. De beoogde inwerkingtreding is 1 januari 2026. Dit houdverbod
wil ik uitbreiden waar nodig. Ik werk ook aan een vertoningsverbod van dieren die
lijden onder hun uiterlijk in bijvoorbeeld reclames. Een houd- of vertoningsverbod
moet goed onderbouwd en handhaafbaar zijn. Daarvoor is het nodig om te weten welke
uiterlijke kenmerken bij honden en katten lijden veroorzaken en hoe dat verband objectief
kan worden vastgesteld. Daar wordt nu onderzoek naar gedaan en ik verwacht in de loop
van 2025 te kunnen zeggen of en zo ja voor welke andere dieren bij wie de uiterlijke
kenmerken lijden veroorzaken een houd- of vertoningsverbod zal worden uitgewerkt.
Ook ondersteun ik Stichting Fairdog. Stichting Fairdog wil Nederlandse fokkers ondersteunen
in verantwoorde fokkerij en consumenten faciliteren bij de aanschaf van een gezonde
en sociale hond. Met een gezondheidscertificaat krijgen kopers dan de zekerheid dat
alle nodige gezondheidscontroles bij de ouderdieren zijn uitgevoerd.

Zoals aangegeven in het antwoord op vraag 8 controleert de NVWA bij fokkers van honden.
De NVWA blijft toezicht houden en handhaven op het fokken met gezelschapsdieren, waaronder
het fokken waarbij erfelijke afwijkingen en ziekten kunnen worden doorgegeven aan
of kunnen ontstaan bij nakomelingen.

Vraag 10

Bent u van plan om op korte termijn bij deze 25 rashondenverenigingen te handhaven,
aangezien ze in strijd met de wet handelen? Zo ja, op welke manier gaat u dit doen?
Zo nee, waarom niet?

Antwoord 10

Zoals aangegeven in vraag 8 kan enkel bij fokkers gehandhaafd worden op artikel 3.4
van het Besluit houders van dieren, die de fokcombinaties van ouderdieren uitkiezen
en inzetten. Ik vind het echter niet acceptabel dat de rashondenverenigingen de houders
niet goed voorlichten en daarom spreek ik, samen met de NVWA, over de foknormen met
de Raad van Beheer.

Vraag 11

Heeft u kennisgenomen van de uitspraak van de directeur van de Raad van Beheer die
stelt dat de stamboomhond «gezonder is dan die misschien ooit wel was»? Kunt u bevestigen
dat deze claim aantoonbaar onjuist is, gezien de uitspraak van veterinair neuroloog
Paul Mandigers, die zegt dat hij hier «geen moer» van gelooft en de uitspraak van
dierenarts Joyce Hofman die stelt dat bij vrijwel alle rashonden erfelijke en rasgebonden
aandoeningen worden geconstateerd en dat dit niet minder is dan 15 jaar geleden?

Antwoord 11

Ik heb kennisgenomen van de uitspraak van de directeur van de Raad van Beheer. Zoals
ook in de Zembla-uitzending wordt geconstateerd zijn er weliswaar stappen gezet om
rashonden gezonder te maken, vanuit fokverenigingen maar ook door wet- en regelgeving,
maar wordt er tegelijkertijd nog steeds gefokt met honden met erfelijke afwijkingen
en/of schadelijke uiterlijke kenmerken. Hierdoor wordt de wet nog steeds overtreden
en is er nog steeds geen sprake van een gezonde fokkerij.

Vraag 12

Bent u bekend met de reactie van de Raad van Beheer op de uitzending van Zembla, waarin
ze stelt dat de uitzending een «eenzijdig en onvolledig beeld geeft» en waarin ze
alle verantwoordelijkheden afschuiven op de individuele fokker en de NVWA?4

Antwoord 12

Ja, ik ben bekend met de reactie van de Raad van Beheer. Alle fokkers dienen zich
aan de wet- en regelgeving te houden en ook de Raad van Beheer heeft hier een rol
in te spelen.

Vraag 13

Wat vindt u van de opstelling van de Raad van Beheer?

Antwoord 13

De verantwoordelijkheid voor het fokken van gezonde dieren ligt bij de fokker. Ik
vind dat de Raad van Beheer als overkoepelende organisatie van rashondenfokkers een
belangrijke voorbeeldfunctie heeft in het bevorderen van de gezondheid en het welzijn
van honden. De Raad draagt op zijn website ook uit dat zij veel waarde hecht aan het
fokken van gezonde en sociale rashonden. Er zijn in het verleden gesprekken geweest
met de Raad over fokkerij, maar niet specifiek over de fokreglementen. Uit deze gesprekken
gaf de Raad aan dat zij voor een gezonde fokkerij is.

Vraag 14

Deelt u de mening dat uit de uitzending van Zembla blijkt dat de Raad van Beheer geen
enkele verantwoordelijkheid neemt om geen stambomen meer af te geven aan zieke honden
die in strijd met de wet zijn gefokt, gezien de uitspraken van de directeur van de
Raad van Beheer waarin ze kritiek telkens afschuift op de rashondenverenigingen en
benadrukt dat de Raad van Beheer er niet is om de wet te handhaven? Zo nee, waarom
niet?

Antwoord 14

Zie mijn antwoorden op vragen 12 en 13.

Vraag 15

Heeft u in de Zembla-uitzending gezien dat de Raad van Beheer het volgende op hun
website heeft staan: «Het is wenselijk om alleen met HD-vrije honden te fokken, omdat
dan de kans op HD bij de nakomelingen het kleinst is. Zijn er binnen een ras maar
weinig honden beschikbaar om mee te fokken, dan is dat helaas niet altijd mogelijk.
Dat geldt ook voor rassen waarin HD vaak voorkomt.»? Kunt u bevestigen dat het in
strijd is met de wet om met honden met heupdysplasie (HD) te fokken, vanwege artikel
3.4 van het Besluit houders van dieren?

Antwoord 15

Ja, dat kan ik bevestigen.

Vraag 16

Wat vindt u ervan dat de Raad van Beheer niet alleen geen enkele verantwoordelijkheid
neemt, maar ook nog een fokpraktijk voorschrijft die in strijd is met de wet?

Antwoord 16

Het is onwenselijk dat de Raad dit op zijn site heeft staan, want fokkers dienen zich
ten alle tijde aan de wet- en regelgeving te houden. De wet is leidend, ook als dat
betekent dat er te weinig honden zijn om mee te fokken. Ik ben inmiddels, samen met
de NVWA, met de Raad van Beheer hierover in gesprek, zoals gemeld in voorgaande antwoorden.

Vraag 17

Wat vindt u ervan dat de Raad van Beheer stambomen afgeeft aan honden die niet volgens
de wet zijn gefokt?

Antwoord 17

Het fokken met zieke honden is wettelijk verboden. Dus het zou niet moeten kunnen
dat de Raad stambomen afgeeft aan honden die niet volgens de wet zijn gefokt. Daarover
ben ik, samen met de NVWA, met de Raad van Beheer in gesprek.

Vraag 18

Welke maatregelen gaat u treffen om de Raad van Beheer te verplichten dat er alleen
nog maar stambomen worden afgegeven aan honden die volgens de wet zijn gefokt?

Antwoord 18

Een stamboom valt onder privaat recht en ik kan de Raad niets verplichten. Daarnaast
is een stamboom een afstammingsbewijs en zegt het nu niets over de gezondheid van
een hond. Ik ben met de Raad van Beheer in gesprek.

Vraag 19

Kunt u zich voorstellen dat veel hondenhouders, net zoals een houder in de uitzending
van Zembla, denken dat als je een gezonde hond wilt, je naar een rasvereniging moet
gaan omdat je ervan uitgaat dat er dan op wordt gelet dat een gezonde hond wordt gefokt?

Antwoord19

Ja, dat kan ik mij voorstellen. Dat is ook de reden dat ik Stichting Fairdog ondersteun.
Daarnaast wil ik inzetten op een communicatiecampagne en betere voorlichting voor
toekomstige diereneigenaren. In deze campagne zal ook aandacht zijn voor deze problematiek.
Ik verwacht deze campagne na de zomer te starten.

Vraag 20

Kunt u bevestigen dat het hebben van een stamboom niks zegt over de gezondheid van
een dier, omdat de Raad van Beheer op geen enkele manier controleert of hun leden
gezonde honden fokken, zoals wordt bevestigd door de directeur van de Raad van Beheer?
Zo nee, op welke manier biedt een stamboom dan gezondheidsgaranties die niet aanwezig
zijn bij honden zonder stamboom, gezien stambomen gewoon worden afgegeven aan honden
met erfelijke, ziekmakende kenmerken, die ook nog eens in strijd met de wet zijn gefokt?

Antwoord 20

Zoals ik al eerder heb aangegeven is een stamboom alleen een afstammingsbewijs en
zegt het niets over de gezondheid van een hond.

Vraag 21

Wat gaat u doen om hondenkopers ervan bewust te maken dat een stamboom niks zegt over
de gezondheid van een hond?

Antwoord 21

Zoals ik al aangegeven heb bij mijn antwoord op vraag 19 wil ik inzetten op een communicatiecampagne
en betere voorlichting voor toekomstige diereneigenaren.

Vraag 22

Deelt u de uitspraak van Hille Fieten die stelt dat er bepaalde rassen zijn die zoveel
ernstige ziekten hebben dat je daar vanuit een gezondheidsperspectief niet meer verantwoord
mee kunt fokken? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 22

Ik kan mij voorstellen dat er rassen zijn die zoveel ernstige ziekten hebben dat het
niet meer verantwoord is door te gaan met dezelfde fokpopulatie. Mogelijk dat het
kruisen met andere rassen een dergelijk ras kan verbeteren.

Vraag 23

Bent u bereid om door onafhankelijke experts, zoals van Universiteit Utrecht, een
lijst te laten opstellen van de rassen die dit betreft en over te gaan tot handhaving
bij de fokkers van deze honden, gezien het fokken met deze honden feitelijk in strijd
is met de wet? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 23

Mijn beleid is erop gericht om dit probleem breder aan te pakken. Daarom heb ik het
Expertisecentrum Genetica Diergeneeskunde ook gevraagd mij te adviseren in een bredere
aanpak van een gezond fokbeleid.

Vraag 24

Kunt u deze vragen één voor één en binnen de daarvoor gestelde termijn beantwoorden?

Antwoord 24

De vragen zijn één voor één beantwoord. Vanwege afstemming over de antwoorden op de
vragen met de NVWA heeft het wat langer geduurd dan de gestelde termijn. Hiervoor
heeft de Tweede Kamer een uitstelbrief ontvangen.