Schriftelijke vragen : Het bericht dat Amerikaanse experts geheime communicatieapparatuur hebben aangetroffen in Chinese zonne-omvormers.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Rogue communication devices found in Chinese solar
power inverters»1?

Vraag 2

Is het feit dat er naar schatting in totaal 200 gigawatt (GW) aan Europese zonne-energiecapaciteit
(een vermogen dat gelijk is aan dat van meer dan 200 kerncentrales) is gelinkt aan
in China gemaakte omvormers voor u reden tot zorg?

Vraag 3

Deelt u de mening dat dit laat zien dat we in Europa te afhankelijk zijn geworden
van Chinese omvormers en dat dit grote risico’s met zich mee kan brengen voor onze
energie-infrastructuur?

Vraag 4

Vallen de zonne-energiecapaciteit en de bijbehorende omvormers onder de vitale objecten
waarvan de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) de wettelijke taak heeft
maatregelen te bevorderen voor een adequate beveiliging (c-taak)? Ziet de AIVD redenen
om naar aanleiding van het genoemde bericht redenen om maatregelen te bevorderen?
Zo ja, welke? Zo nee, waarom niet?

Vraag 5

In hoeverre wordt er binnen de Europese Unie (EU) nagedacht over maatregelen om gezamenlijk
op te treden tegen de import en het gebruik van potentieel onveilige Chinese omvormers?
Wordt er bijvoorbeeld overwogen om in navolging van Litouwen het gebruik van deze
omvormers in installaties boven een bepaalde capaciteit te verbieden?

Vraag 6

Welke initiatieven zijn er nationaal en in Europees verband om Europese fabrikanten
van veilige en betrouwbare omvormers te ondersteunen en het gebruik van in Europa
geproduceerde omvormers te stimuleren en daarmee de afhankelijkheid van Chinese producten
te verminderen?

Vraag 7

Kunt u aangeven in hoeverre en op welke schaal omvormers van Chinese makelij momenteel
in Nederland zijn geïnstalleerd?

Vraag 8

Wat zijn de potentiële risico’s voor de Nederlandse energievoorziening als ook in
(een deel van) deze omvormers geheime communicatieapparatuur is geïnstalleerd?

Vraag 9

Welke waarborgen en controles zijn er om te voorkomen dat dergelijke apparatuur wordt
geïnstalleerd in bijvoorbeeld omvormers die ook in Nederland worden gebruikt?

Vraag 10

In hoeverre bestaan er in Nederland en in de EU systemen of procedures waarmee verdachte
communicatie vanuit omvormers kan worden gedetecteerd of geblokkeerd? Worden daar
actief controles op uitgevoerd?

Vraag 11

Is bestaande wet- en regelgeving die ervoor moet zorgen dat ook fabrikanten en leveranciers
hun verantwoordelijkheid nemen om de risico’s van door hen geleverde apparatuur voor
het elektriciteitsnet te verkleinen voldoende om te voorkomen dat er alsnog bijvoorbeeld
geheime communicatieapparatuur in wordt geïnstalleerd?

Vraag 12

Hoe groot acht u het risico dat kwaadwillende actoren via ongeautoriseerde communicatieapparatuur
in zonne-omvormers gecoördineerde verstoringen kunnen veroorzaken in het Nederlandse
elektriciteitsnet, bijvoorbeeld door duizenden huishoudens of installaties tegelijkertijd
uit te schakelen?

Vraag 13

Welke maatregelen zijn er genomen sinds de waarschuwing van de Rijksinspectie Digitale
Infrastructuur (RDI) van mei 20232 over de kwetsbaarheid van zonne-omvormers voor hacking en sabotage?

Vraag 14

Welke stappen zijn er specifiek gezet naar aanleiding van de bevinding van de RDI
dat geen enkele van de onderzochte omvormers voldeed aan de norm en daardoor eenvoudig
was te hacken, van afstand uit te schakelen of in te zetten voor DDoS-aanvallen?

Vraag 15

Heeft de RDI hier in de afgelopen twee jaar nieuw onderzoek naar gedaan en is daarbij
verbetering geconstateerd?

Vraag 16

Heeft het onderzoek van de RDI uit 2023 ertoe geleid dat er een bredere evaluatie
is uitgevoerd van bestaande zonne-energie-installaties in Nederland om te bepalen
welke omvormers mogelijk een beveiligingsrisico vormen? Zo ja, wat zijn daarvan de
resultaten en welke vervolgstappen worden er genomen? Zo nee, bent u bereid om hier
alsnog vervolgonderzoek naar te laten doen?

Vraag 17

Hoe verloopt de implementatie van de Critical Entities Resilience Directive (CER)
en de Network- and Information Security 2 Directive (NIS2) in Nederland?

Vraag 18

Kunt u uiteenzetten hoe er bij de implementatie van deze Europese richtlijnen die
gaan over het verbeteren van de bescherming van vitale infrastructuur in Nederland
aandacht wordt besteed aan verbeterde beveiliging van zonne-omvormers en andere componenten
van het elektriciteitsnet?