Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Rooderkerk en Vijlbrief over een kapitaalstorting voor Tennet om de energierekening van mensen en bedrijven te verlagen

Antwoord van Minister Hermans (Klimaat en Groene Groei), mede namens de Minister van
Financiën (ontvangen 29 april 2025).

Vraag 1

Deelt u de mening dat er publieke investeringen gedaan moeten worden in het stroomnet,
zodat de stijging van energierekening voor mensen en bedrijven de komende jaren wordt
verminderd?

Antwoord 1

Er zijn meerdere mogelijkheden om de stijging van de energierekening voor burgers
en bedrijven te beperken. Het interdepartementale beleidsonderzoek naar de bekostiging
van de elektriciteitsinfrastructuur (hierna: IBO) werkte daarvoor meerdere opties
uit. Hierbij zitten o.a. opties als energiebesparing, een flexibeler gebruik van het
net, het zwaarder belasten van het net, het mogelijk delen van kosten met het buitenland
en het met publieke middelen bekostigen van de investeringen. Al deze opties dragen
in meer of mindere mate bij aan het dempen van de tarieven. Met de Voorjaarsnota en
de kabinetsreactie op het IBO, heeft het kabinet deze opties tegen het licht gehouden
en een integrale afweging gemaakt. Ik verwijs voor een uitgebreide toelichting graag
naar beide documenten.

Vraag 2

Erkent u dat er, conform het IBO (Kamerstuk 29 023, nr. 553), in ieder geval twee opties zijn om een publieke miljardeninvesteringen in het stroomnet
vorm te geven: door op andere publieke voorzieningen te bezuinigen, of door de staatsschuld
op te laten lopen?

Antwoord 2

Op dit moment vinden de investeringen in het stroomnet plaats via de netbeheerders
die in publieke handen zijn. Zij financieren deze investeringen met een mix van eigen
en vreemd vermogen. Deze investeringen worden vervolgens via de nettarieven terugverdiend.
Zoals in de Kamerbrief over de structurele oplossing voor TenneT Nederland en TenneT
Duitsland wordt aangegeven, gaat TenneT Nederland nu gefinancierd worden met een garantie.
Met behulp van deze garantie kan TenneT tegen lagere kosten vreemd vermogen aantrekken
voor het doen van investeringen.

Vraag 3

Hoe reageert u op de uitspraken van de Minister van Financiën dat het laten oplopen
van de staatsschuld «niet de oplossing» is voor de benodigde investeringen in het
stroomnet1 en dat «daarvoor dekking moet worden gevonden»2?

Antwoord 3

De Minister van Financiën geeft in het door de vragenstellers genoemde interview aan
dat een oplopende staatsschuld uiteindelijk ook betaald moet worden en daarin heeft
de Minister van Financiën gelijk. De Minister van Financiën geeft tegelijkertijd ook
aan dat hij oog heeft voor de oplopende energierekening en de vraag hoe we die onder
controle kunnen krijgen. De in het IBO genoemde opties om de rekening te dempen zijn
daarom in de voorjaarsbesluitvorming tegen het licht gehouden zodat een integrale
afweging mogelijk was. Zo is er in de voorjaarsnota gekozen om de stijging van de
energierekening te dempen door de belastingvermindering op de Energiebelasting elektriciteit
te verhogen. Voor de appreciatie van de voorstellen in het IBO, verwijs ik opnieuw
graag naar de kabinetsreactie.

Vraag 4

Deelt u dat investeringen in het stroomnet vooral ook ten goede komen aan toekomstige
generaties, aangezien het stroomnet er nog decennialang zal liggen?

Antwoord 4

Er is de komende tijd een grote piek aan investeringen om de verduurzaming van onze
industrie, bedrijven, woningen en mobiliteit mogelijk te maken. Deze investeringen
zijn ook van groot belang om de netcongestie en de maatschappelijke gevolgen daarvan
aan te pakken. Daarnaast zijn deze investeringen van belang om risicovolle, geopolitieke
afhankelijkheden ten aanzien van de import van fossiele energie te verminderen. Elektriciteit
zal de ruggengraat van ons toekomstig energiesysteem zijn. De investeringen in het
stroomnet komen daarom ten goede aan zowel de huidige als toekomstige generaties.

Vraag 5

Deelt u de mening dat het onwenselijk en oneerlijk is om nú miljarden te bezuinigen
op publieke voorzieningen ten behoeve van investeringen in het stroomnet, terwijl
met name toekomstige generaties profiteren van die investering?

Antwoord 5

Het kabinet spant zich in voor een solide en betaalbaar elektriciteitsnet. Dat is
wenselijk voor zowel de huidige als toekomstige generaties. De grote hoeveelheid noodzakelijke
investeringen de komende jaren leidt tot een stijging van de nettarieven. Dit is noodzakelijk
zodat de netbeheerders hun investeringen kunnen terugverdienen. De betaalbaarheid
voor burgers en de concurrentiepositie van het bedrijfsleven kunnen hierdoor in het
gedrang komen. Het kabinet is zich hiervan bewust en heeft dit daarom integraal meegewogen
bij voorjaarsbesluitvorming.

Vraag 6

Indien u negatief staat tegenover het op laten lopen van de staatsschuld, op welke
posten wilt u dan miljarden bezuinigen om de investeringen in het stroomnet te financieren?

Antwoord 6

Voor het antwoord op deze vraag verwijs ik graag naar de resultaten van de voorjaarsbesluitvorming
en de kabinetsreactie op het IBO. U kunt daarin zien dat er geen belemmeringen zijn
voor de investeringen in de elektriciteitsnetten.

Vraag 7

Deelt u dat het niet meer dan logisch is dat ook toekomstige generaties meebetalen
aan de investeringen in het stroomnet die nu nodig zijn, gegeven het feit dat (juist)
zij er ook van profiteren, en dat het aanspreken van de staatsschuld voor investeringen
in het stroomnet daarom op zijn plaats is?

Antwoord 7

Het kabinet onderschrijft dat het wenselijk is dat alle gebruikers van het elektriciteitsnet
meebetalen aan de investeringen in, en het onderhoud van het net. Zowel de huidige
en de toekomstige generaties betalen onder meer via de nettarieven mee aan de investeringen
via de nettarieven.

Vraag 8

Kunt u deze vragen één voor één beantwoorden en voor het meireces?

Antwoord 8

Ja.