Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op het lid Ceder over de acute medische situatie van Palestijnen in Gaza

Antwoord van Minister Veldkamp (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 20 februari 2025).

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Israel raid empties northern Gaza’s last functioning
major hospital of all patients and detains its director»1? Hoe beoordeelt u dit bericht en bent u al in gesprek met de Israëlische regering
hierover?

Antwoord 1

Ja. Het kabinet heeft met zorg kennis genomen van de beschietingen op het Kamal Adwan-ziekenhuis
en is zeer verontrust over de ontwrichting van het medische systeem in Gaza, en de
grote impact op mensen die acute c.q. langdurige medische zorg nodig hebben. Zoals
in de Kamerbrief van 21 januari jl. (Kamerstuk 23 432, nr. 546) is gemeld, wordt mede hierom in gesprekken met Israël steevast door het kabinet
de noodzaak van een drastische toename van het hulpvolume voor de bevolking in de
Gazastrook onderstreept.

Vraag 2

Krijgen alle patiënten op dit moment de juiste medische zorg? Waar zijn alle patiënten
allemaal naartoe overgebracht, zowel patiënten in kritieke toestand als patiënten
in minder kritieke toestand? Kunnen zij daar voldoende zorg ontvangen en hoe verloopt
het transport?

Antwoord 2

Het geweld in en rond het Kamal Adwan-ziekenhuis is op zichzelf uiterst zorgwekkend,
maar het feit dat ook andere ziekenhuizen en medische posten in Noord-Gaza reeds grotendeels
of volledig buiten dienst zijn geraakt maakt de impact extra groot. Patiënten werden
uit het getroffen ziekenhuis geëvacueerd, maar of zij elders voldoende zorg konden
ontvangen is hoogst onzeker.

Vraag 3

Daar waar in het artikel wordt gesteld dat een aantal patiënten in kritieke toestand
naar het Indonesian Hospital is gebracht, maar de directeur-generaal stelt dat deze
buiten functie is, kunt u aangeven of deze bewering klopt? Is het dan zo dat patiënten
in kritieke toestand dus de facto geen zorg krijgen? Indien er geen zorg is, kunt
u per ommegaande opheldering vragen aan de Israëlische autoriteiten?

Antwoord 3

Die berichten zijn mij bekend. Het kabinet kan niet verifiëren hoeveel hulp op welk
moment in welk ziekenhuis kan worden geboden maar het medische systeem in Noord-Gaza
is duidelijk ontwricht. Nederland roept de Israëlische autoriteiten op om het humanitair
oorlogsrecht te allen tijde te respecteren, en om toegang voor (medische) hulp snel
en blijvend te faciliteren. De verruiming van humanitaire toegang door het staakt-het-vuren
biedt enig perspectief voor alle mensen in Gaza die medische noodhulp behoeven.

Vraag 4

Kunt u aangeven hoeveel werkende ziekenhuizen/medische centra nog werkzaam zijn in
Gaza? Hoeveel medisch personeel is er naar schatting nog operationeel?

Antwoord 4

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) rapporteerde op 3 januari dat 20 van de 36 ziekenhuizen
in Gaza waren gesloten en 16 nog deels operationeel. Hiermee was de totale capaciteit
nog slechts 1800 ziekenhuisbedden. Daarnaast maakte de WHO melding van ernstige hinder
bij de toelating en distributie van medische middelen, met vergaande consequenties
voor de medische capaciteit.

Vraag 5

Hoeveel veldhospita zijn er opgezet door Israël in Gaza? En hoeveel zijn daarvan in
Noord-Gaza? Hoe beoordeelt u de stelling van de Verenigde Naties (VN) dat als gevolg
van de inval 75.000 Palestijnen nu risico lopen2, ook in het licht van de stelling van de Israeli Defense Forces, zoas weergegeven
in het artikel, dat de patiënten voorafgaand aan de operatie zijn geëvacueerd en «tienduizenden
liters brandstof, voedsel en medische benodigdheden» zijn geleverd?

Antwoord 5

Volgens het Bureau voor de Coördinatie van Humanitaire Aangelegenheden van de VN (OCHA)
zijn elf veldhospitalen operationeel in Gaza. Deze worden gerund door hulporganisaties
als Artsen zonder Grenzen en de Rode Kruis- en Halve Maanbeweging. In Deir al-Balah
zijn vier veldhospitalen, in Khan Younis vijf en in Rafah twee. OCHA meldt dat van
de elf veldhospitalen, zes volledig en vijf gedeeltelijk operationeel zijn. De in
het artikel genoemde humanitaire levering van brandstof, voedsel, medische benodigdheden
en andere essentiële goederen hield geen verband met Israëlische aanvallen op deze
ziekenhuizen.

Vraag 6

Hoeveel capaciteit hebben deze veldhospita en welke zorg kan er niet geleverd worden
die normaal wel geboden kon worden in ziekenhuizen in Gaza?

Antwoord 6

De WHO meldde op 19 januari jl. n.a.v. het staakt-het-vuren dat de uitdagingen op
het gebied van gezondheidszorg enorm blijven. Ziekenhuizen zijn beschadigd of gedeeltelijk
verwoest. Medische evacuaties vanuit Gaza naar het buitenland verlopen nog steeds
moeizaam. Veldhospitalen kunnen de rol van reguliere ziekenhuizen niet volledig opvangen.
Er blijft een ernstig tekort aan gespecialiseerde zorg.

Vraag 7

Daar waar in het artikel wordt gesteld dat er 240 mensen zijn opgepakt, waaronder
de directeur, en verder wordt vermeld dat Hamas een basis had opgeslagen in het ziekenhuis,
in hoeverre kunt u verifiëren of dit klopt?

Antwoord 7

Het kabinet heeft niet de informatie om dergelijke beweringen te kunnen verifiëren.

Vraag 8

Als de bewering niet klopt of er geen enkel bewijs voor geleverd kan worden, kunt
u dan per ommegaande om de vrijlating van het medisch personeel, de directeur dr.
Abu Safiya, verzoeken?

Antwoord 8

Ik heb in mijn gesprekken met Israël het belang van bescherming van medisch personeel
benadrukt. Het blijft ook na het staakt-het-vuren belangrijk dat hier aandacht voor
blijft bestaan, en dat fundamentele rechten van medische staf worden gerespecteerd.
Het kabinet zal de Israëlische autoriteiten hiertoe blijven oproepen, ook met betrekking
tot de gearresteerde ziekenhuisdirecteur

Vraag 9

Waar is de stelling van Amnesty International, dat er sprake was van marteling van
het medisch personeel, op gebaseerd? Kunt u verifiëren of dit klopt en, als dat zo
is, per ommegaande actie verzoeken van de Israëlische regering om de verantwoordelijken
te vervolgen?

Antwoord 9

Het kabinet heeft geen kennis over de bron van de stelling van Amnesty International
en kan deze dus ook niet verifiëren.

Vraag 10

Daar waar het United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs (OCHA)
stelt dat de Israëlische autoriteiten 48 van de 52 pogingen van de VN om de humanitaire
toegang tot Noord-Gaza te coördineren hebben geweigerd en dat «vier goedgekeurde bewegingen
allemaal met belemmeringen te maken kregen», betekent dit dat er geen hulp Noord-Gaza
binnenkomt of gebeurt dat op andere manieren? Zo ja, via welke andere manieren/kanalen?3

Antwoord 10

De toevoer van hulpgoederen tot Gaza was zeer slecht voordat het staakt-het-vuren
inging op 19 januari jl. Dat geldt met name voor toegang tot delen van Noord-Gaza,
waar de VN en andere hulporganisaties nagenoeg geen humanitaire hulp konden leveren.
In periode van 6 oktober tot 31 december 2024 hebben de VN 165 pogingen ondernomen
om hulpgoederen te leveren in Noord-Gaza, waarvan 149 pogingen werden geweigerd. Zestien
pogingen werden toegestaan, maar in de praktijk belemmerd op het vlak van veiligheidsgaranties
en andere problemen met toegang.

Vraag 11

Is er inmiddels sprake van officieel vastgestelde honger in (Noord)-Gaza? Zo ja, kunt
u van de Israëlische regering per ommegaande eisen een einde te maken aan de situatie
en voldoende voedselleveranties te faciliteren?

Antwoord 11

Er was en is sprake van honger in de Gazastrook. In de rapportage van het gezaghebbende
Integrated Food Phase Classification (IPC) gepubliceerd op 17 oktober 2024 werd geschat dat 1,84 miljoen Gazanen in acute
voedselonzekerheid leefden. Daarnaast waarschuwde de IPC op 8 november 2024 voor het
acute risico op hongersnood in Noord-Gaza, waarbij de grenscriteria voor hongersnood
wellicht al waren bereikt. Vaststelling van hongersnood is een technische aangelegenheid,
en uiterst complex in een context zoals Gaza, maar een dergelijke waarschuwing van
IPC noopt tot doortastende actie van de internationale gemeenschap. Nederland heeft
veelvuldig bij Israël aangedrongen op het onmiddellijk verruimen van humanitaire toegang.
De toegangssituatie lijkt ten gevolge van het staakt-het-vuren te zijn verbeterd,
maar zorgen van de internationale gemeenschap over honger blijven bestaan. Nederland
volgt de ontwikkelingen met prioriteit en blijft Israël oproepen om ervoor te zorgen
dat humanitaire leveringen – zowel de invoer van goederen als benodigdheden voor distributie
– voldoende worden gefaciliteerd.

Vraag 12

Welke indruk heeft u nu met betrekking tot de vraag of er sprake is van een eerlijke
verdeling van voedsel onder (religieuze minderheden)/verschillende clans, aangezien
in eerdere berichtgeving werd gesteld dat (religieuze) minderheden in Gaza, zoals
Palestijnse Christenen, bij de verdeling van voedsel benadeeld werden.

Antwoord 12

Humanitaire organisaties trachten hulp, waaronder voedselhulp, zoveel als mogelijk
te verdelen op basis van de grootste noden, conform de humanitaire principes van menselijkheid,
onpartijdigheid, neutraliteit en onafhankelijkheid. Wel heeft de extreme en volatiele
conflictsituatie in de Gazastrook de ordentelijke distributie van humanitaire hulp
ernstig bemoeilijkt. Met berichten over specifieke benadeling van religieuze minderheden
bij distributies is het kabinet niet bekend.

Vraag 13

Gelet op berichten over slachtoffers als gevolg van onderkoeling4, hoeveel kinderen zijn inmiddels aan onderkoeling in Gaza overleden?

Antwoord 13

De VN maakten begin januari melding van het vreselijke nieuws dat ten minste acht
baby’s aan de gevolgen van onderkoeling zijn overleden in de laatste weken van 2024.

Vraag 14

Zijn er voldoende humanitaire hulpgoederen geleverd om de kou tegen te gaan, specifiek
voor pasgeborenen? Zo niet, kunt u bij de Israëlische autoriteiten opheldering vragen
en erop aandringen dit per ommegaande mogelijk te maken?

Antwoord 14

De levering van hulpgoederen ter voorbereiding op de winter werd ernstig belemmerd.
De hulpverlening in oktober – ondanks diplomatieke druk van Nederland en andere landen
alsook vanuit de hulporganisaties zelf – kwam nagenoeg tot stilstand. Hulp kon in
november en december bij lange na niet voldoende worden opgeschaald. Dat maakt dat
veel Palestijnen in de Gaza nu niet voldoende beschermd zijn tegen het koude weer
en de regen. Het staakt-het-vuren van 19 januari jl. biedt voorzichtig meer ruimte
voor de levering van hulpgoederen, waaronder goederen voor onderdak en winterization, maar uitdagingen ten aanzien van de opschaling van hulpverlening blijven aanzienlijk.
Nederland zal blijven benadrukken dat Israël de plicht heeft om ervoor te zorgen dat
humanitaire hulp veilig en effectief geleverd en gedistribueerd kan worden.

Vraag 15

Wat is de sterfte bij geboorte in Gaza in 2024? In hoeverre verschilt dit van overige
jaren in de periode 2019–2023?

Antwoord 15

De kans op miskramen en sterfte bij geboorte is aanzienlijk toegenomen in de Gazastrook
door de oorlog, zoals ook blijkt uit het thematische rapport over aanvallen op ziekenhuizen
in Gaza dat op 31 december werd gepubliceerd door het Bureau van de Hoge Commissaris
van de VN voor de Mensenrechten (OHCHR). In een door medisch-academisch tijdschrift
The Lancet gepubliceerd onderzoek van 23 januari jl. wordt onderbouwd dat de levensverwachting
in de Gazastrook in de eerste twaalf maanden van de oorlog is gedaald met 34,9 jaar.

Vraag 16

Wat is de huidige populatie van Gaza per 31-12-2024, voor zover bekend of geschat
op basis van betrouwbare bronnen? In hoeverre verschilt dit van de jaren 2019, 2020,
2021, 2022 en 2023?

Antwoord 16

Volgens het Palestijnse Centraal Bureau voor de Statistiek was de populatie in 2023
2.226.544. Mede door de oorlog zijn geen recente betrouwbare cijfers over de populatie
beschikbaar.

Vraag 17

Wat zijn momenteel de meest voorkomende ziekten/kwalen waar men in Gaza aan overlijdt?
Zijn er voldoende medicijnen/apparatuur voor behandelingen? Welke stappen zet u om
ervoor te zorgen dat de medische zorg in Gaza gewaarborgd wordt en blijft?

Antwoord 17

In de Gazastrook zijn veel gevallen van besmettelijke ziekten – waaronder acute luchtweginfecties,
diarree, huiduitslag, waterpokken, geelzucht – en de verspreiding daarvan, te midden
van chronische waterschaarste en gebrekkig beheer van afval- en rioolwater. Zo werd
het poliovirus gedetecteerd op 16 juli 2024, waarna er een campagne is opgezet door
het Ministerie van Gezondheid in Gaza in samenwerking met de WHO, UNRWA, UNICEF en
andere partners. Op 17 januari jl. meldde de VN dat de uitdagingen nog steeds enorm
zijn voor Gaza, met tekorten aan voedsel, brandstof en medische benodigdheden. Meer
dan 12.000 patiënten, van wie een derde kinderen, wacht nog steeds op evacuatie voor
gespecialiseerde zorg. Sinds de ingang van het staakt-het-vuren op 19 januari komt
de toevoer van hulpgoederen op gang, maar daarmee nemen de noden nog niet af. Het
is cruciaal dat dat de condities van het staakt-het-vuren het herstel van zowel medische
noodhulp als algemene toegang tot medische zorg mogelijk maken. Het is tevens van
belang dat medische evacuaties beter en sneller doorgang kunnen vinden, bijvoorbeeld
via de grensovergang bij Rafah. Hier zal het kabinet zich, ook in komende periode,
diplomatiek voor blijven inzetten. Zo heb ik hier recent over gesproken met mijn Egyptische
counterpart.

Vraag 18

Welke stappen zijn er mogelijk om via luchttransport de humanitaire hulp te doen toenemen?
Welke rol kunt u spelen om tot een permanente luchtbrug te komen?

Antwoord 18

Verreweg de meest effectieve weg om hulp de Gazastrook in te krijgen is het verruimen
en versnellen van toegang over land. Dit heeft prioriteit en daarom heeft Nederland
in december 2024 een bijdrage van EUR 5 miljoen toegekend aan de Jordaanse landroute,
die de afgelopen maanden een levensader vormde voor de humanitaire hulpverlening aan
Gaza. De Nederlandse steun draagt bij aan het onderhoud en de opschaling van deze
route.

Omdat via de lucht slechts kleine hulpvolumes geleverd kunnen worden en airdrops relatief
kostbaar zijn, is dit een laatste redmiddel wanneer landtoegang niet mogelijk is.
In een multinationale coalitie onder aanvoering van Jordanië heeft Nederland in het
voorjaar van 2024 in totaal tien airdrops uitgevoerd voor hulp aan de noodlijdende
Gazaanse bevolking. Deelname aan airdrops met militaire transporttoestellen is sindsdien
gepauzeerd. Wel steunt Nederland het Jordaanse initiatief voor een helikopterluchtbrug
tussen Jordanië en de Gazastrook voor lichte hoogwaardige goederen zoals medicijnen.
Defensie heeft twee specialisten ter beschikking te gesteld om vanuit Amman een bijdrage
te leveren aan de planning cell voor dit initiatief. Van een permanente luchtbrug is op dit moment echter geen sprake.

Bij de afweging voor nieuwe hulp via de lucht spelen meerdere factoren een rol. Behalve
de situatie op de grond en de beschikbaarheid van benodigde capaciteiten en middelen,
wordt de inzet op andere hulpsporen in samenhang meegewogen. In dit kader verwelkomt
het kabinet de groei van het aantal trucks met hulpgoederen dat sinds het staakt-het-vuren
Gaza heeft bereikt. Deze hulpverlening over land blijft de primaire inzet van dit
kabinet.

Vraag 19

Welke stappen zijn er mogelijk om via zeetransport de humanitaire hulp te doen toenemen?
Worden er nieuwe stappen ondernomen om een stabiele haven te bouwen? Welke rol kunt
u spelen om tot een permanente stroom van humanitaire hulp via de zee te komen?

Antwoord 19

Ook voor humanitaire hulp via zee geldt: de route over land is effectiever en efficiënter.
In de Gazastrook ontbreekt het bovendien aan de benodigde haveninfrastructuur. De
door de VS aangelegde tijdelijke pier voor de kust van Gaza werd geplaagd door slechte
weersomstandigheden en complexe logistiek. Nederland heeft de inspanningen van Cyprus
en internationale partners om een maritieme corridor op te zetten naar de Gazastrook
(waaronder via de haven van Ashdod) gesteund, maar hulpverlening langs deze weg is
niet op grote schaal op gang gekomen en Nederland zet momenteel niet meer actief in
op deze route.

Vraag 20

Daar waar midden december het bericht kwam dat een staakt-het-vuren in Gaza nabij
was, wat is momenteel de stand van zaken? Waarom is er een vertraging en hoe zien
de voorwaarden eruit waarover momenteel nog geen overeenstemming is?5

Antwoord 20

Op 15 januari jl. hebben Israël en Hamas een overeenkomst bereikt over het staakt-het-vuren.
Deze is op 19 januari jl. ingegaan. Nederland zet zich onverminderd in om het staakt-het-vuren
te helpen handhaven.

Vraag 21

Kunt u deze vragen afzonderlijk beantwoorden, zo uitgebreid mogelijk en voor 5 januari
2025?

Antwoord 21

Het is helaas niet gelukt om te voldoen aan uw verzoek. Het vergaren van de juiste
informatie om uw vragen te beantwoorden nam veel tijd in beslag. Wel heb ik de vragen,
conform uw verzoek, onafhankelijk beantwoord.