Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van der Burg over het bericht 'Tankervloot die Iran miljarden opleverde via Suriname beheerd'

Antwoord van Minister Veldkamp (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 3 december 2024).

Vraag 1

Ben u bekend met het artikel «Tankervloot die Iran miljarden opleverde via Suriname
beheerd»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u het bericht dat een in Nederland gevestigd advocatenkantoor de Iraanse
olie-industrie jarenlang heeft geholpen bij het ontwijken van Amerikaanse sancties?

Antwoord 2

Het lijkt te gaan om een mogelijke overtreding van Amerikaanse sancties. Het is niet
aan Nederland om Amerikaanse wetten en/of sanctiemaatregelen te handhaven. Indien
de Verenigde Staten (VS) Nederland verzoekt om hulp, worden dergelijke verzoeken individueel
beoordeeld.

Vraag 3

In hoeverre werden ook Nederlandse en/of Europese sancties overtreden? Waarom wel,
waarom niet?

Antwoord 3

Het kabinet gaat niet in op individuele gevallen. Bij signalen van mogelijke overtreding
van sancties wordt altijd onderzoek gedaan en hier wordt waar nodig verdere (strafrechtelijke)
opvolging aan gegeven.

De EU heeft diverse sanctieregimes ten aanzien van Iran. Deze sancties zien op de
nucleaire activiteiten van Iran, de Iraanse militaire steun aan Rusland, de ondermijnende
activiteiten van Iran in het Midden-Oosten en mensenrechtenschendingen. Vele entiteiten
waaronder de Iraanse Revolutionaire Garde, staan in dit kader op de sanctielijst.
Het is voor Europese personen en bedrijven verboden om zaken te doen met partijen
die door de EU gesanctioneerd zijn.

In zijn algemeenheid gold er in het verleden een verbod op de invoer, aanschaf of
vervoer van Iraanse ruwe olie of petroleumproducten. De toepassing van dit verbod
is sinds 2015 geschorst, als resultaat van de onderhandelingen over het Joint Comprehensive Plan of Action (het Iraanse nucleaire akkoord). Het (in)direct ter beschikking stellen van economische
middelen aan gesanctioneerde personen of entiteiten blijft verboden. De VS is in 2018
uit dit nucleaire akkoord gestapt en heeft eigenstandig nieuwe sancties opgelegd aan
Iran. Deze sancties gelden niet voor de EU. In sommige gevallen is het daarnaast via
de antiboycotverordening (BlockingStatute) voor EU bedrijven verboden om Amerikaanse sancties op Iran op te volgen.

Vraag 4

Hoe werken Nederland en de Europese Unie (EU) de spookvloot van Iran tegen? Welke
concrete maatregelen worden al genomen?

Antwoord 4

Conform aangegeven in de beantwoording van Kamervragen van de leden Boswijk en Paternotte
over het bericht dat «stokoude, slecht verzekerde tankers met Russische olie meermaals
per dag langs de Nederlandse kust varen» is in IMO-verband een resolutie aangenomen
waarin vlaggenstaten en andere maritieme stakeholders worden opgeroepen om maatregelen
te nemen om risico’s omtrent de «schaduwvloot» te voorkomen.2 Dat betreft niet alleen de Russische schaduwvloot, maar alle schepen die zich bezighouden
met illegale activiteiten om sancties te omzeilen, veiligheids- of milieuregelgeving
of verzekeringskosten te ontduiken. Daartoe pleit Nederland er in EU-verband en IMO-verbanden
binnen de overleggremia van Port State Controle regimes voor om extra informatie over risicovolle olietankers te delen en zodoende
de inspectielast voor deze schepen mondiaal op te voeren.

Vraag 5

Welke extra maatregelen kan Nederland nemen om de praktijken van «International Law
Firm Taheri» tegen te gaan?

Antwoord 5

In het kader van de onderhandelingsstrategie kan het kabinet niet ingaan op te nemen
sanctiemaatregelen. Nederland handhaaft de EU-sancties tegen Iran. Ook kan op verzoek
van de VS samengewerkt worden. Nederland kan echter niet eigenstandig Amerikaanse
sancties handhaven.

Vraag 6

Zijn er signalen of voorbeelden van vergelijkbare activiteiten door advocatenkantoren
in Nederland?

Antwoord 6

Op dit moment zijn er geen signalen of voorbeelden van vergelijkbare activiteiten
in Nederland bekend. Wanneer het kabinet signalen ontvangt van sanctieovertredingen
wordt hier altijd onderzoek naar gedaan en waar nodig handhavend opgetreden. Het kabinet
doet geen uitspraken over individuele gevallen.

Vraag 7

Hoe kan dergelijke sanctie-ontwijking beter voorkomen worden? Kunnen wijzigingen in
sanctiewetgeving dit soort praktijken helpen voorkomen?

Antwoord 7

Voor het kabinet zijn aanname van een nieuwe nationale sanctiewet en het tegengaan
van sanctieomzeiling in zijn algemeenheid van groot belang. De Sanctiewet 1977 is
de schakel tussen internationale sanctiemaatregelen en nationale uitvoering. Omdat
de omvang en complexiteit van internationale sanctiemaatregelen sterk zijn toegenomen,
moderniseert het kabinet het sanctiestelsel en werkt zij aan een Wet internationale
sanctiemaatregelen. Net zoals de Sanctiewet 1977 zal deze wet uitvoering geven aan
internationale sanctiemaatregelen. De Nederlandse sanctiewetgeving geeft dus geen
uitvoering aan sancties van derde landen. Wijzigingen in sanctiewetgeving staan hier
dan ook los van.

Vraag 8

Op welke manier zal u de Surinaamse regering hierop aanspreken?

Antwoord 8

Het lijkt te gaan om een mogelijke overtreding van Amerikaanse sancties. Het is niet
aan Nederland om Amerikaanse wetten en/of sanctiemaatregelen te handhaven. Volgens
een artikel in Surinaamse media zouden de VS en Suriname met elkaar in algemene zin
hebben gesproken over de Amerikaanse inzet ten aanzien van Iran, inclusief de sancties
tegen drie in Suriname geregistreerde entiteiten.3

Vraag 9

Zal dit kabinet volledige medewerking aan de Verenigde Staten (VS) leveren om sanctieontwijking
door Iran tegen te gaan als de VS zware aanscherpingen wil doorvoeren?

Antwoord 9

Nederland werkt nauw samen met de VS ten aanzien van sanctie-ontwikkeling en sanctiehandhaving
en zal dit blijven doen.